Yenibiris.com hala var mı?

2016 Ağustos başında yeni görevime başladığımda çevremdekilerden en çok duyduğum soru buydu. 2000'li yılların başında başlayan Yenibiris.com ve Kariyer.net rekabeti 2005'te Eleman.net’in de katılmasıyla kıyasıya bir mücadeleye dönmüştü. O dönemde üniversite yıllarında olanlar artık 30'lu yaşlarında olduğundan değişen makro trendler ve sosyal medya gibi alternatif kanallar zamanının popüler sitelerini hafızalardan yavaş yavaş silmeye başlamıştı. Fakat nasıl ki yemek sektörü bitmez, istihdam çözümleri de insanlar çalıştığı sürece aynı şekilde hayatta kalmaya devam edecektir, tabi kabuk değiştirerek.

16 yıllık startup olur mu?

Böyle bir giriş yapmamın sebebi ağırlıklı üründen bahsetmek istesem de “Ürün Yönetimi” dediğimiz kavramın sadece UX/UI değil; iş kararları, karlılık, model değişikliği gibi birçok konuyu da barındırması aslında. Ne mutlu ki kullanıcı deneyimi Türkiye’de de artık konuşulmaya, anlaşılmaya başlandı. Konuya sadece arayüz tasarımı, makyajlama, buton rengi olarak bakıldığı günleri geride bıraktık ve personalardan, storyboard’lardan bahsetmeye başladık. Fakat dediğim gibi konu bununla da sınırlı değil.

Daha iş başı yapmadan yönetim ekibiyle yapılan toplantılarda sektörün problemlerini, aday sıkıntılarını, firma taleplerini konuşmaya başladık. Ardından iş modelini masaya yatırıp 16 yıldır değişmemiş alışkanlıkları sorguladık. Son olarak her şeyden önce bir hayal, bir vizyon kurduk. 70'li yıllarda önemini yitirmiş bir pazarlama yaklaşımı olan ve pasif bir ürünü aktif satış hamleleriyle müşteriye ulaştıran “satış odaklı” bir firma olmak yerine yenilikçi ve “müşteri odaklı” bir teknoloji girişimi olmak istiyorduk. 15 yıllık startup olur mu demeyin, startup olmak bir kültürdür, amatörce çalışmaktır. Tabi amatör kelimesinin işini “kötü” yapmak değil “severek” yapmaktan geldiğini de unutmayın.

Pazaryerlerinde ikinciye yer var mı?

Yenibiris.com’dan önce melek yatırımcı Hasan Aslanoba’nın kendi girişimi olan ve değerli arkadaşım (aynı zamanda o zamanki GM) Volkan Özkan ile birlikte küçük bir mobil uygulamadan senelik milyonlar (net sayı veremiyorum malesef) mertebesinde ciroya ulaştırdığımız Webnak’tayken B2B pazaryeri modelleri üzerinde çok uzun tartışmalarımız olmuştu. Olmazsa olmazlar, yumurta / tavuk çıkmazı gibi konularla yoğrulurken birçok taktiksel ve stratejik hamle denedik. Her ne kadar pazaryeri modelleri teknoloji girişimlerinden sonra popüler olmaya başladıysa da dijital olmayan pazaryerlerinden alabileceğimiz en büyük ders, rekabete elverişli ortamlar olmayışı oldu. (ikinci bir kapalı çarşı yok mesela)

Pazaryerinin gücü iki farklı kesimi birleştirmekten geldiği için ancak tekel olduğu sürece pazaryerleri ticari olarak başarılı olur. Ülkemizde de Yemeksepeti ve biletix’i başarılı örnekler olarak sıralayabiliriz. Aynı sosyal ağlarda olduğu gibi sektörün geneline hitap eden bir lider olduğu sürece pazaryerlerine rakiplerin girmesi çok zordur. Ancak baştan birlikte hareket eden oyuncular iki, üç belki daha fazla rakiple hayatta kalmaya devam edebilirler. Sonradan girip tutunmuş hatta lideri sarsmış hikayelere bakıldığında ise mutlaka bir iş modeli farkı ya da odaklanma (nişe gitme) görebilirsiniz. Aksi halde iletişim, reklam, sıcak satış ile yerleşmiş bir oyuncuyu sarsamazsınız. Benzer şekilde Eleman.net’in mavi yaka odağı Yenibiris.com ve Kariyer.net’in yanında sektörde tutunabilmesinin ana sebebidir.

Peki son 6 ayda Yenibiris.com’da neler oldu?

Her dijital ürün gibi Yenibiris.com olarak biz de kullanıcılarımıza bir fayda sağlamak ve duygusal bir ilişki kurmak için çok çalışıyoruz. Ürün kararlarında ise trafik analizleri, başvuru sayısı ve kanal kırılımı, filtre kullanımı gibi veriler (hem Google Analytics üzerinden hem de kendi loglarımızla) ileriyi görmemiz için bize yardımcı oluyor. (Detaylı olarak KPI takibi ve “data-driven” bir kültür oluşturma ile ilgili ayrı bir yazı paylaşmayı umuyorum. ) Fakat kullanıcıların mevcut davranışlarını pekiştirmek ve yeni alışkanlıklar etmelerini sağlamak istiyorsak bunun ötesinde kullanıcılarımızı anlamamız ve harekete geçmemiz gerekiyordu.

Nir Eyal’in meşhur “Hooked” isimli kitabında Stanford Persuasive Technology Lab’de çalışan Dr. Fogg’un davranış modeli şu şekilde belirtiliyor:

“Behavior = Motivation+ Ability + Trigger”

(Davranış = Motivasyon + Beceri + Tetikleme)

Yenibiris.com insanlara (firma ya da aday) sunduğu değeri kullanmasını istiyorsa (davranış) diğer elementleri de sağlaması gerekiyordu.

1. Bunlardan ilki, motivasyon, zaten iş bulma ve aday bulma olarak kullanıcıların özünde vardı.
2. Beceri ise kullanılan ürünün basit ve pürüzsüz olması ile ilgili. Burada ürün anlamında alınması gereken çok yol vardı, fakat hayalimiz netti.
3. Tetikleme ise işin iletişim bacağı. Web ve mobil bildirimler ve atılan e-postalardan müşteriye giden fatura zarfına kadar her kanalı çok iyi kullanmamız gerekiyordu. Email otomasyonu ve kişiselleştirilmiş bir deneyim odak noktamız oldu.

Son 6 ay içinde motivasyonu arttırmak için herhangi bir şey yapmamıza gerek kalmadı, zaten politik belirsizlik ve ekonomik koşullar aday motivasyonundan yanaydı. Firma tarafında ise istihdam darlığı işlerimizi biraz zorlaştırdı. Yine de vitamin bir ürün olmadığımız için (vitamin vs. ağrı kesici ürünler) kullanıcının güdüsüne çok müdahele şansımız maalesef yoktu.

Bu dönemde en büyük emeği ürün geliştirmeleri için verdik. Pazaryerlerinin yazılı olmayan kitabında “önce arz” derler. O yüzden biz de önce aday tarafında neler yapabiliriz diye düşündük ve Yenibiris.com anasayfasından ilan listesine, ilan detayından özgeçmiş oluşturmaya kadar neredeyse tüm ürünü baştan yazdık. IOS ve Android uygulamalarımızı sıfırdan kodladık. Hatta en büyük problemlerden biri olan adaylarla doğru ilanları birleştirmek için bir “recommendation engine” (öneri motoru) tasarladık. Ve bunların hepsini 6 ayda 13 kişilik canavar bir ekiple yaptık. Öneri motorunun hikayesi kendi içinde birçok ders barındırıyor, onu da ayrı bir yazıda anlatacağım.

Bu arada ekibi genişletmeyi planlıyoruz ilgilenen (pazarlama, ürün, yazılım geliştirme) varsa bizeyazin@yenibiris.com’a mail atabilirler.

Peki şu anda ürün ideal mi? Hayır.

Fakat önce kanayan yaraları, adayları en çok rahatsız eden noktaları ve adayların farketmediği ama onların davranışı sonucu sektörde yaratılan darboğazları çözmemiz gerekiyordu. Bunun için ana iletişim kanalımız olan bizeyazin@yenibiris.com mail adresine gelen ve site üzerindeki “Bize Ulaşın” (Feedbackify Plugin) formundan iletilen tüm mesajları ürün ekibi olarak tek tek okuduk. Hatta bazılarına şahsi hesaplarımızdan haftasonu demeden cevap verdik, telefonla döndük.

Şu anda ise firmaların kullandığı kurumsal ekranları yeniliyoruz. 2017'e yakışır bir istihdam aracı (ATS: Applicant Tracking System)geliştirirken de Hürriyet insan kaynakları ekibinden başlayarak irili ufaklı müşterilerimizle görüşüyoruz. İlan yayınlama, başvuru değerlendirme ve mülakat yönetimi gibi süreçlerde karşılaştıkları problemleri iyi anlamamız, en uygun çözümü minimum maliyetle sağlamamız için çok kritik. Sonrasında ise alışkanlıkların ötesinde bir kullanıcı deneyimi tasarlayıp toplamda 2–3 ay gibi bir sürede yeni kurumsal ürünümüzü paylaşmayı hedefliyoruz. Sonrasında ise iterasyonlar halinde gelişmeye devam edeceğiz.

Toparlamak gerekirse

Biraz daldan dala atladım anlatırken ama meyvelerini toplamaya başlamadan tüm bu hikayeyi paylaşmak istemedim. Bu hafta Yenibiris.com olarak başvuru rekorunu kırdık. Hızla büyümeye de devam ediyoruz. O yüzden aralarda söylediğim gibi daha bahsetmek istediğim çok konu var. Öneri sistemimiz, kullanıcılardan gelen kahredici yorumlar, iletişim çalışmalarımız, hatalarımız, ürün önceliklendirme sürecimiz, değerlerimiz ve nice konuları ayrı ayrı paylaşmak istiyorum.

Son olarak hem bu yazıyla ilgili hem de Yenibiris.com ile ilgili yorumlarınızı paylaşırsanız çok seviniriz. Şimdiye kadar medium’da çok yazı okudum, beğendim, paylaştım. Farklı kişilerin değerli deneyimlerinden çok şey öğrendim. Siz de aşağıdaki minik kalbe tıklayıp beğenirseniz, hele bir de paylaşırsanız çok mutlu olurum.

Sevgi ve saygılarımla,

Eren