Neden Startup’ta Staj Yapmak?

Şu sorularınızı duyar gibiyim: Zaten çok farklı bir bölümde okuyorum, bir startup’ta hangi alanda çalışacağım? Yazılım ya da pazarlama bilmiyorum startup’ta ne iş yapabilirim ki? Startup’ta çalışmak istiyorum ama nasıl bir ekibe dahil olacağım? Hangi dönem staj yapmalıyım? Merak etmeyin tüm sorularınızın cevaplarını vereceğim! Hem de Malatya’da yaşarken iki yıl boyunca sosyal girişim olan E-Bursum’da çalışan bir hukuk fakültesi öğrencisi olarak!

Bu seri 2 bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde startup’ta çalışmak üzerine deneyimlerimi aktarmaya çalışacağım. İkinci bölüm ise nasıl bir startup’ta çalışmak gerekli, nelere dikkat edilmeli birkaç tüyo vereceğim. Keyifli okumalar dilerim…

Hazırsanız başlayalım!

Yazıya başlamadan önce kendinize sormanız gereken bazı sorular bırakacağım. Yazıyı okumadan önce kendi cevaplarınızı evet/ hayır şeklinde değil detaylıca düşünüp yazmanızı, yazının sonunda ise dönüp cevaplarınıza bakmanızı istiyorum! Her şeyden önce insan kendini tanımalı…

1. Sınırlarımı zorlamak istiyor muyum?
2. Öğrenmeye açık mıyım?
3. Tutkulu muyum?
4. Nasıl bir startup’ta neden çalışmak istiyorum?

1. Startup Nedir?

Yukarıdaki soruların cevaplarını verebilmek için öncelikle startup nedir bunu bilmek gerekiyor. Google’da araştırma yaptığınızda genel olarak öğreneceğiniz şey şudur: Her girişimci tarafından farklı tanımlanan bir kavram olmakla beraber büyüme yeteneği olan, bir probleme çözüm üretmeyi amaçlayan şirketler startup olarak adlandırılır. Ve tabi başarı asla kesin değildir! Buralar teknik ve detay kısımlar, birçok bilgiyi araştırarak bulabilirsin…

Benim deneyimlerime göre ise startup, bir tutkuya sahip olan birinin/birilerinin kafasını kurcalayan o şeyin peşinden koşması ve girişimini sürekli olarak gelişime zorlayarak üretmesidir. Zaten işin içinde tutku ve azim varsa başarının gelmemesi imkansız!

2. Neden Bir Startup’ta Deneyim Edinilmelidir?

Hangi bölümde okuyorsanız okuyun farklı alanlarda kendini geliştirmek, yetkinlikler elde etmek, girişimcilik dünyasını görmek kesinlikle bakış açısını çok fazla değiştirmektedir! Her ne kadar girişimci olmayı düşünmeseniz dahi iyi bir startup ekibiyle çalıştığınız zaman içinize o tohum bir kere yerleşecek ve artık eskisi gibi düşünemeyeceksiniz!

Bir startup ekibine dahil olmayı düşünüyorsanız zaten içinizden gelen durdurulamaz bir tutku vardır ve onun peşinden gidiyorsunuzdur. Ne yapacağınızı tam bilmiyorsanız ya da bir şeyleri yeni deneyimleyip kendinizi keşfetme sürecindeyseniz -bana göre en önemlisi budur- bir startup size istediğinizin çok daha fazlasını verecektir! Bazen içinizdeki heyecanın nedenini bulamaz, kendinizi gerçekleştiremezsiniz… İşte o zamanlarda cesaretli olup kendinizi bir maceraya atmak gerekir!

2.1. Startup’ta Çalışmanın Faydaları

İlk olarak şunu belirtmek gerekir ki iyi ekiple çalışmak bambaşka bir keyif ve öğrenme süreci olacaktır. İyi ekip ne demek peki? İyi ekip şu demektir: Herkesin birbirine saygı duyduğu, kurucusu dahil herkesin ekip arkadaşlarının düşüncesini önemseyek durup dikkatle dinlediği ve sürekli olarak sana güvenen, seni geliştiren bir ailedir!

Startup’larda staj yapmanın, bir şekilde ekiplerine dahil olmanın birçok faydası var. Bu nasıl bir startup’a dahil olduğunla ilgili olarak da değişir! Örneğin E-Bursum gibi bir sosyal girişimde deneyim edinmekle ticari kar amaçlayan Getir’de çalışmak arasında bazı farklılıklar mutlaka olacaktır. Burada da nasıl bir girişimde çalışmak istediğine karar vermen gerekiyor! Ben kendi hikayemde ise sosyal girişimciliğe olan ilgimle bağlantılı olarak E-Bursum’da yer alma şansını yakaladım.

Startup’ta çalışmanın şüphesiz şu faydaları vardır:

• Girişimciliği öğrenirsiniz! Bu da günlük hayatta dahi algınızı açar, bakış açınızı değiştirir. Herkesin öğrenme süreci farklıdır. Belki çok ihtiyacınız olan girişimcilikle ilgili teknik bilgileri öğrenirsiniz belki yatırım modellerini belki sunum yapabilmeyi belki de bambaşka şeyleri…
• Ekip olmayı öğrenirsiniz! İster öğretmen olacak olun ister avukat ister yazılımcı… Fark etmez! Her zaman birileriyle ortak çalışmak zorunda kalacaksınız, belki çok daha fazla belki çok daha az. İşte tam bu noktada kesinlikle bir startup ekip çalışmasını sonuna kadar öğretecektir! İstemeseniz de öğretecektir…
• Zaman yönetimi öğrenirsin! Bazen o kadar çok iş yığılır ki… İşte o zaman işlerinizi zamanında yetiştirmek için önem sırası yaparsınız, işlerinin hepsinin bitiş tarihini belirlersiniz ve çalışmaya başlarsınız. İşte öğrendiniz zaman yönetimini!

Çok yoğun olduğumuz dönemden esprili bir anı, staj arkadaşım Can Bi’ye buradan sevgiler.

• Onaylamadığınız bir fikre saygı duyup onu geliştirmeyi öğrenirsiniz! Ekip olmak demek çok fazla fikir demek ve her zaman her fikre katılmazsınız. Ancak ortak karar varsa beğenmeseniz de o fikri benimseyip fikri geliştirmek için çalışırsınız… Bu da aslında girişimin gelişimi mi benim fikirlerim mi önemli, ben hangisini seçiyorum sorularıyla kendinizi de keşfetmenizi sağlar!
• İnisiyatif almayı öğrenirsiniz! Bazen çok yoğun çalışılan dönemler olur, tüm ekip aynı masa etrafında birliktesinizdir ve saatlerce kimse başını işten kaldıramaz tek kelime sohbet dahi edemezsiniz ya da diğer ekip arkadaşlarınız tatildedir ve işleri sizin yürütmeniz gerekir… Kısaca bir işi yapmak için tek başınasınızdır! Bu gibi durumlarda bazı ağır sorumlukların altından kalkmanız, karar vermeniz gerekir… İşi tamamladığında kendinizle gurur duymayı unutmayın !
• Konuşmayı ve dinlemeyi öğrenirsiniz! İyi bir ekibe dahilseniz eğer o ekip sizi sadece iş yükleyeceği bir stajyer olarak görmez. Başka bir bakış açısı, bir fikir olarak görür. Kurucu/kurucular dahil herkesin birbirini dikkatle dinlediği, birbirlerine fikirlerini ve eleştirilerini sorduğunu düşünün! Artık siz de bu ortamda konuşmak ve dinlemek zorunda kalırsınız. İnsanlar neyi nasıl anlatıyor, hangi noktalara dikkat ediyor bunları iyi analiz etmelisiniz ki siz de ne diyeceğinizi çok iyi bilmeli, konuşurken ne dediğinizi bilerek konuşmalısınız. İyi konuşmanın uzun vadede en güzel getirisi mülakatlarda, konuşarak toparlamanız gereken tüm işlerde veya günlük hayatta insanlarla konuşurken, kendinizi anlatırken çok iyi ve akıcı konuşuyor olacaksınız. İyi konuştuğunuzda insanlar sizi dikkatle dinleyeceklerdir!

Dinlemek konusunda ise çok sevdiğim ve değerli kitaplarını okumaya özen gösterdiğim düşünür Kevin Kelly’in hayatımın bir parçası haline getirdiğim nasihatını paylaşmak isterim. Kendisi 68.yaşına bastığında sallanan sandalyesinden herkese bir doğum günü hediyesi vermek istediğini söyledi ve 68 tane yaşamdan öğrendiği dersi paylaştı. Bunlardan bir tanesinde şöyle der:

‘’İyi dinleyebilmek süper bir güçtür. Sevdiğiniz birini dinlerken, daha fazlası kalmayana kadar “Daha var mı?” Diye sormaya devam edin.’’

Bu öğretilerini kk.org adresinden bulabilir ve okuyabilirsiniz. Kesinlikle okumanızı tavsiye ederim!

• Çalışmanın önemini dibine kadar öğrenip yaşarsınız! Şunu iyi bilmelisiniz ki girişimcilik sabah işe geldim akşam işten çıktım iş bitti demek değildir. Evet, siz kurucusu olmasanız dahi! Ekipte yer edindiyseniz ve o işi en iyi şekilde yapmak hatta girişimin gelişmesini ve ilerlemesini istiyorsanız bazen gece de çalışırsınız hafta sonu da! Ve bundan keyif alırsınız… Keyif almıyorsanız, motivasyonunuz yoksa orada olmak istiyor musunuz bunu bir düşünmek gerek!
• Üretirsiniz ve var olursunuz! Bir iş için üretmek, onu geliştirmek bir yerlerde adınızı görmek o kadar gurur verir ki inanamazsınız… Ben de varım demenin gururu bambaşka!
• İnsanlar sizi tanır, network ağınız genişler! Buna çok somut olarak kendimden örnek vermek isterim. E-Bursum Blog’da yazdığım yazılar sayesinde 2 yılda toplam 39 yazı ile 726.847 okunma aldım. Bu ne demek! Binlerce insan benimle bir şekilde tanıştı! Hatta onlarca kişiyle bire bir iletişim dahi kurdum, bazıları E-Bursum’da staja başladı!
• Kendinizi tanırsın! Bu iş size göre mi? Burada devam etmek istiyor musunuz? Size göre değil bunu fark ettiniz ve başka yoldan mı gitmek istiyorsunuz? Düzenli çalışma saatleriniz mi olsun istiyorsunuz? Bu kadar dinlediğiniz, konuştuğunuz, ürettiğiniz ve networkünüzü genişlettiğiniz bir yerde kendini tanımamanız imkansız! Ne istediğinizi zamanla anlayacaksınız çünkü orada sınırlarınızı zorlayacaksınız.
• Güçlü bağlar oluşturursunuz! Eğer siz orada tam olarak kendiniz olarak var olmuşsanız, iyi niyetliyseniz ve gerçekten iyi çalışmışsanız, samimiyseniz ekiple çok güçlü bağlar kurarsınız. Bir gün ayrılma kararı aldığınızda dahi ekipteki dostluklarınız yıllarca devam eder. Elde ettiğiniz deneyimler size sonrasında da çok iyi bir fırsat sunabilir çok iyi referans da olabilir…
• Kendi değerinizi fark edersiniz! İyi bir startup’ta iyi bir liderlikle iyi işler yapabilmişseniz ve ekip çalışmasında kendinizi kanıtlamışsanız kendinize bakışınız değişecektir. Asla çok fazla mütevazi olmayın! Kendi değerinizi ve potansiyelinizi fark edin! İşte o zaman gelişiminizi çok net göreceksiniz ve belki de bazı başka ekipler için aranılan kişi olacaksınız…

ÖĞRENİRSİNİZ, DEĞİŞİRSİNİZ, GELİŞİRSİNİZ, TANINIRSINIZ! Gördüğünüz gibi bir startup’ta çalışmak inanılmaz büyük bir gelişim yuvası. Bazı yetkinlikleri eğitimlerle, okumalarla vs. edinemezsiniz hepsini dibine kadar yaşamanız gerekir!

2.2. Startup’ta Çalışmanın Dezavantajları

Aslında kendi bakış açımda gördüğüm hiçbir dezavantaj olmamasına rağmen birkaç şey söyleyebilirim:

• Mesleğinizle alakalı olmadığını düşünerek bir süre sonra ayrılmak zorunda kalabilirsiniz ve bu stajın size katkı sağlamamış olabileceğini düşünebilirsiniz. Kişisel bir yorum olarak bu bence imkansız, her durumda öğrenecek şeyler vardır!
• Ekip kötüyse mutsuz olabilirsiniz ve gelişemezsiniz, zamanınız boşa harcanmış olur!
• Çalışmaktan kaçmaya eğilimliyseniz kesinlikle bunalırsınız! İş yükü bazen fazla gelebilir çünkü çoğu startup’lar çok küçük ekiplere sahiptir ve herkesin alanları belirlidir bazen sorumlukluklarınızda tek başınasınızdır!
• Startup’larda genellikle gönüllü olarak çalışırsınız ya da çok az bir miktar karşılığında çalışırsınız. Yol ve yemek dışında staj sürecinde para alamayabilirsiniz. Özellikle sosyal girişimlerde bu durum böyledir. Bu sizi zorlayabilir! Staja başlamadan bu konuları çok açık konuşmak gerekir.

Bu kısım biraz daha kişisel deneyim ve kişinin kendi yapısıyla ilgilidir. Ancak ben bir startup’ta yer alıp da pişman olan hiç kimse görmedim! Ayrılma kararının ardından çok duygusal anlar yaşamayı ise bizzat deneyimledim.

2.3. Hangi Fakültede Okumak Gerekir? Ne Zaman Çalışmak Gerekir?

Bölüm konusunda çok açık söylüyorum ki sınır yok! Tabi ki yazılım bilen bir stajyer aranıyorken yazılım bilmeden o pozisyona başvurmak mantıklı değildir! Ancak her startup’ın kendine göre farklı pozisyonları vardır. Bazı pozisyonlar direk fakülte ve bölüm belirtebilir bazı pozisyonlar ise sadece yetkinlikler ister bölümünüze bakmaz! Başvuruları takip edip yapabileceğinize inandığınız pozisyona başvurabilirsiniz. Ancak bence bir startup’ta çalışmaya başlamadan önce de yetkinlik edinmek de son derece önemlidir. Blog yazarlığı yapabilirsiniz bu süreçte SEO ile ilgilinebilirsiniz (Medium’da dahi kendiniz yazı yazabilirsiniz), bir ekibin parçası olabilir veya liderliğini yapabilirsiniz, sosyal sorumluluk projeleri üretebilirsiniz, İngilizce seviyenizi çok iyi geliştirerek dil konusunda yardımcı olabilirsiniz… Bunun sınırı yok! Ben staj mülakatımda sadece dahil olduğum ekiplerde neler yaptığımı, tutkularımın ne olduğunu, sosyal girişimciliğe çok ilgim olduğunu anlattım en önemli nokta ise kendime güveniyordum, heyecanlı ve çok istekliydim! Tabi öncesinde uzun süre blog yazarları olduğum için işlerimdeki özeni görmeleri de staja kabul almamı çok etkiledi.

Ne zaman çalışmanız gerektiği ise çok kişisel olmakla beraber eğer mümkünse üniversitenin ilk yıllardan staj yapmak çok iyi olacaktır, üniversite sonrasında mezunken veya yüksek lisans öğrencisi iseniz işler daha da zorlaşabilir bu durumda startup’ın isteklerine bakmak gerekir. Herkesin fırsatları ve şartları eşit değildir birileriyle kendi durumunuzu karşılaştırmak doğru değildir, ne zaman hazırsanız ne zaman fırsat bulursanız kaçırmayın! Fırsat bulduğunuz da ise ertelemeyin…

3. Peki Startup Nasıl Bulunur?

Staj yapmak için startup bulmanın birçok yolu vardır. Birden fazla kanaldan bunlara ulaşabilirsiniz. Örneğin Hamdi Ulukaya Girişimi, İTÜ Çekirdek, Ashoka Türkiye gibi girişimcileri destekleyen programlardan girişimleri keşfedebilir ve onları takip altına alabilirsiniz. Bu programları da kendiniz araştırarak bulabilirsiniz. LinkedIn, Instagram gibi kanallardan startup’ları takip edebilir ve herhangi bir staj duyurusunda başvuruda bulunabilirsiniz. Çeşitli seminerler veya zirvelerde de keşfe çıkabilirsiniz. Eğer şehrinizde girişimcilik günleri, kariyer günleri gibi etkinlikler düzenleniyorsa oralarda da staj bulabilirsiniz. İlginizi çeken startup’ta çalışan kişilerle kendinizi anlattığınız kısa ama iyi bir mesajla direk iletişime de geçebilirsiniz. Kısacası algınızı açarak araştırmalar sonucu birçok kaynağa erişebilirsiniz.

Benim tecrübem ise girişimciliğe ilgi duymaya başlamamla oldu. Hamdi Ulukaya Girişimleri’ni ciddi bir şekilde bir süre inceledim ve E-Bursum’u keşfettim. Kurucusu Mesut Keskin’in çok genç bir kurucu olması ve sosyal girişimlerinde bu programlardan yararlanabiliyor olmasını görmek beni çok heyecanlandırdı. Takibe aldıktan sonra başvuru duyurularını takip ettim ve olaylar gelişti.

Kendi E-Bursum tecrübemi de mutlaka detaylarıyla paylaşıyor olacağım, beni takipte kalabilirsiniz! Bu bölümde daha genel hatlarıyla startup’ta çalışmanın öneminden ve avantajlarından bahsetmeye çalıştım. İkinci bölümde ise daha detaylı olarak startup’ta çalışırken en üst verimi alabilmek için bazı önemli tüyolar vereceğim.

Herhangi bir sorunuzda bana Instagram veya LinkedIn üzerinden Gözde Açıkbaş olarak aratıp ulaşabilirsiniz. Sizin de startup deneyimlerinizi öğrenmeyi çok isterim, yorum olarak da benimle paylaşabilirsiniz. Sizlere sınırlarınızı zorladığınız bir deneyim diliyorum!