Distopya Nedir ?
Yunanca bir ön takı olan dis “kötü”, “hastalıklı” ya da “anormal” anlamını taşır. Ou takısı ise “yok”, “değil” anlamını taşır ki, ütopya (Outopia) Yunanca’da “olmayan yer” demektir. Aslında ütopya, “güzel yer” anlamına gelen Eutopia’ya bir gönderme yapar. (Eu ön takısı “iyi, güzel” anlamı katar.)
Distopya tıpkı ütopya gibi bir “kurgusal ülke”dir. Kurgusal hikayelerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve daha çok uzak gelecekte geçen hikayelerde kullanılmaktadır. Kavram ilk defa John Stuart Mill tarafından 1868 yılında yaptığı bir konuşmasında “kötü bir yer” anlamında kullanılmıştır. Mill, distopya terimini hayal edilebilecek ‘en kötü’ yönetimi veya durumu, kaosu , savaşı ve zorbalığı tanımlamak için kullanmış ve “gerçekleşmesini dilerken çok dikkatli olmak gereken bir ütopya” olarak nitelemiştir.
Distopik bir toplum otoriter , totaliter bir devlet modeli ya da benzer bir başka baskıcı sistem altında karakterize edilir. Distopik romanlar yazıldıkları dönemin durumundan hareketle geleceğe yönelik kurgulardan oluşan eserlerdir. Türün temel özelliği kötümser bir gelecek tablosu çizmesidir.
Değişik görüşlerden ve sosyal koşullardan etkilenen distopik romanlar zaman içerisinde dünyanın birçok ülkesinde kendini göstermiştir. Distopik kurgu türünün önde gelen örneklerinden kabul edilen Ray Bradbury’nun Fahrenheit 451 (Fahrenheit 451, 1953) kültürel distopyayı, George Orwell’in 1984 (1949) romanı, totaliter rejimle oluşan distopyayı, Margaret Atwood’un Damızlık Kızın Öyküsü (The Handmaid’s Tale, 1985) cinsiyet esaslı sosyal kast sistemini anlatan feminist distopyayı temsil etmektedir.
Toplumu kolay yönetebilmek için sistem tamamen baskıcı totaliter bir rejim haline gelmiştir. Distopyalarda tek tip insan yapısı hakimdir. Kast sistemi baskıcı sistemle ağırlığını koymuştur. Toplum tamamen benmerkezci insanlardan oluşur. İnsanlar birbirine güvenmez.
Şimdi şu soruyu soruyorum sizlere “ Acaba distopyada mı yaşıyoruz ? “ . Kim bilir geçmişte bazı kişilerin kurduğu distopya belki de bizim dünyamızdır. Ama ben distopyalarda bulunmayan “umut” duygusuna sahibim. George Orwell’ ın da dediği gibi “ Hiç karanlığın olmadığı bir yerde buluşacağız. “…
Enes Feyzi Ergin
Kaynaklar :
Wikipedia , Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research Cilt / Volume 18 Sayı / Number 1 (Nisan/April 2015) Ejder Çelik ,(Stableford, 1999: 56) , (Roth, 2005: 230)
