En Tutkulu Öpücük: Gustav Klimt
Kariyerinin ilk döneminde duvar resimleri (mural paintings) yapan Klimt, sanat anlayışının ilerleyen ve olgunlaşan dönemlerinde Art Nouveau sanat akımına benzer duvar resimleri yapmış, erotizm içeren eserleri ve kullandığı altın varaklar ile sanat tarihinde kendine özgü bir tarzda yer edinmiştir.
Babası altın oymacısı, annesiyse müzik sanatçısı olan 1862 Viyana doğumlu Avusturyalı ressam, dönemin şartlarından dolayı fakir bir ailede büyümüş ve aile, maddi sıkıntılardan dolayı sık sık evlerinden taşınmak zorunda kalmıştır. Olumsuzluklar ailenin peşini bırakmamış ve Gustav’ın kız kardeşlerinden Anna uzun süren hastalığı sonucu hayatını kaybetmiş, Klara ise zihinsel bir çöküntü yaşamıştır.
Erkek kardeşleri Georg ve Ernst’in bariz yeteneklerinin aksine Gustav’ın sanat yetenekleri “İstisnai” olarak nitelendirilmiştir. Sanatçının resim kariyerine dair attığı önemli adımsa bir akrabasının tavsiyesi üzerine sınavına girdiği Viyana Sanat ve El Sanatları Okulu’nu (Kunstlerhaus) kazanmasıdır.
30 yaşındayken babası ve erkek kardeşi Ernst’in ölümleri üzerine Klimt bir anda kendini annesi, kız kardeşleri, kardeşi Ernst’in eşi Helene ve de onun kızından sorumlu bir durumda bulmuş; bu ölümler Klimt’in çalışmalarını yavaşlatsa da o ana kadar hiç sorgulamadığı akademik resmin geleneklerini sorgulatmıştır.
Bu sorgulama döneminden sonra Viyana Üniversitesi’nin Büyük Salonu için Tıp, Felsefe ve Hukuk üzerine yaptığı resimlerde zor ve fazlasıyla sembolizm kullanan Klimt, sanat geleneğinde artık bir dönüş noktasına gelmiş bulunmaktaydı.
Sanatçının tıp için yaptığı figürlerin bazıları çıplaklığı nedeniyle tepki çekmiş ve tartışmalar sonucunda üniversite bu resimleri kullanmamayı tercih etmiştir. Bu tutumun ve Kunstlerhaus’un modern sanatçılara karşı tavrının 1897’de Secession Binası’nın kurulmasında etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Gustav Klimt’in kurucusu olduğu Secession Binası’nın ortaya çıkış amacıysa genç ve sıradışı sanatçılara eserlerini sergileyebilecekleri bir ortam yaratmak ve Viyana’da yabancı sanatçıların eserlerine de yer verebilmekti.
The Three Ages of Woman (1905)
Tabloda bir kadının hayatının üç ana dönemi olarak bebeklik, annelik ve yaşlılık resmedilmiş. Resme bakıldığında bebeklik ve annelik dönemleri hayat ve huzur dolu resmedilmesine ve insana olumlu duygular hissettirmesine karşın yaşlılık döneminde bu hayat belirtisi yerini çöküntüye ve insanı huzursuz edici duygulara bırakmıştır.
Death and Life (1908)
Tabloya baktığımda ilk olarak ölüm ve yaşamın resmedilmesinde kullanılan renklerin kontrastı dikkatimi çekiyor. Yaşam ne kadar canlı ve dinamikse, ölüm de o kadar iç karartıcı ve durgun. Resmin sağ üst tarafındaki insanların yüzlerinde umut ve huzur dolu bir ifade yer aldığını görüyoruz, alt kısımlardaki insanları incelediğimizdeyse bu umudun yerini bir huzursuzluğun aldığını ve ölüm’ün farkında olduklarını hissediyoruz.
The Kiss (1907)
Sanatçının yazıma isim veren eseri: Öpücük. Bu tabloda birbirine sarılmış iki sevgilinin nazik dokunuşları ve erkeğin kadını yanağından tutkuyla öpmesini görüyoruz. Kadının yüzüne baktığımızda sevgilisinin kollarında güvenle dururken huzur ve kendinden geçtiğini görsek de resme biraz daha dikkatle bakmakta fayda var: rengarenk ve capcanlı çiçekler arasında duran çiftimiz aynı zamanda bir uçurumun kenarında.
Böyle tutkulu bir eserdeki sevgililerin kimler olabileceğine dair tahminler de elbet olmuş. Resmi öz-porte olarak yorumlayanların bir kısmı tablodaki sevgililerin Gustav Klimt ve uzun süre duygusal ilişki yaşadığı Emilie Flöge olduğunu düşünürken bir kısmıysa bu kadının sanatçının ilişki yaşadığı herhangi biri olabileceğini iddia etmekte.
“Hiç kendi portremi çizmedim. Bir resim konusu olarak kendimle, diğer insanlarla, özellikle de kadınlardan daha az ilgileniyorum.”
Eserlerini ve hayatını fazlasıyla ilgi çekici bulduğum Gustav Klimt ve tabloları hakkında sizlerde umarım bir ilgi ve merak uyandırabilmişimdir. Sanatçının hayatında ve çalışmalarında ele alamadığım daha birçok ayrıntı ve yer veremediğim birbirinden güzel eserleri var, merak edenler için bu siteyi önerebilirim.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere, hoşça kalın.
Pelinsu Erimez
