Etkileyici Bir Sunum İçin Ne Yapmalısın?
Dikkat çekici bir sunucu olmak için ne yapman ya da yapmaman gerektiğini biliyor musun? Bilmiyorsan hiç endişelenme çünkü bu yazımda sunum yapmanın önemli noktalarına değineceğim:)
Ne yazık ki Türkiye’deki eğitim sisteminde öğrencilere sunum ödevi nadiren veriliyor, verilse dahi hakkıyla yapılamıyor. Bu sebeple klasik bir Türk öğrencisi, üniversiteyi kazandığında sunum yapacağı zaman adeta ‘sudan çıkmış balığa’ dönüyor. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki sunum işi pratik işidir. Ben burada sana sunumun tüm püf noktalarını yazsam dahi pratik yapmadığın ve dinleyicilerden geri bildirim almadığın sürece kendini bu konuda geliştiremezsin. Bu yüzden bu yazıyı okuduktan sonra hangi eğitim seviyesinde olursan ol öğretim üyenden sunum ödevi iste derim. Baktın kimse yanaşmıyor, ayna karşısında kendi kendine ya da arkadaşlarına herhangi bir konuyu sun.
Gelelim iyi bir sunum yapmak için neler yapabileceğine…Konuyu maddeler halinde açıklamak isterim.
1-Sunum yapacağın alanı önceden görmelisin.
Bu senin yabancılık çekmemeni ve sunum yapacağın alanı benimsemeni sağlayacak. Bu alanda istediğin kadar keşif yapabilir hatta sunumunu boş salona yapabilirsin.
2-Slaytını kontrol etmeyi unutmamalısın.
Sunum yapacağın alanda hangi teknolojik alete bağlı sunum yapacaksan bunu o cihazda kontrol etmelisin. Kontrolü sunum günü yaparsan çeşitli aksiliklerle karşılaşabilirsin. Sunumunun ölçüsü var olan projeksiyonla bile uyuşmayabilir.
3-Mikrofon gibi araç gereçleri kontrol etmeyi ihmal etme.
Kablolu mu kablosuz mu önceden öğren ki sunum günü buna göre giyinir ve hareket edersin.
4- Dinleyiciyi önceden tanıyıp gözlemlemelisin.
Seni dinlemeye kimlerin geldiğini kesinlikle bilmelisin. Hangi yaş grubundalar, bilgi düzeyleri nasıl gibi soruların cevaplarını bilmezsen dinleyicilerin sunumuna olan ilgisini kaybedebilirsin.
5-Sunumunun amacını bilmelisin.
Amacını bilmezsen hedefi şaşırabilirsin. Karşındakini ikna etmek mi, bilgilendirmek mi yoksa eğlendirmek mi istiyorsun? Bu sorunun cevabını bilmeden kesinlikle sunumunu hazırlamamalısın.
6-Sunum içeriğini karışık hazırlamamaya özen göstermelisin.
Eğer karışık ve göz yoran bir sunum hazırlarsan dinleyicinin ilgisini baştan kaybedersin. Mümkün olduğu kadar sade ve uyumlu renkler kullanmalısın. Kontrast renklerden kaçınmalısın. Sana verebileceğim renk önerisi öncelikli olarak beyaz ve açık gri tonları olacak.
7-Etkili bir giriş cümlesi ile sunuma başlamalısın.
Bu tür bir giriş cümlesi dinleyicinin sunuma dikkat kesilmesini sağlar. Bir soru, çarpıcı bir cümle, ilgi çekici bir görsel ya da kısa(30–40 saniye) ama etkili bir video ile sunuma giriş yapabilirsin. Merhaba, nasılsınız gibi klişe bir giriş cümlesi ile sunuma başlaman dinleyicinin ilgisini çekmeyebilir.
8- Heyecanını kontrol etmelisin.
Bunun en kolay yolu sunumu öncesinde defalarca kez tekrarlaman ve girişi ezberlemen olur. Unutma, sunum yaptığın alandaki kimse, sunumun içeriğini senden daha iyi biliyor olmayacak.
9-Sunumunu 3 parçaya bölmelisin.
Giriş, gelişme ve sonuç olarak sunumunu üç parçaya bölersen derli toplu bir sunum yapmış olursun. Sonuç cümlen de giriş cümlen gibi çarpıcı olabilir fakat ilgi çekici olmasa dahi kesinlikle sunumu özetleyen bir sonuç cümlesi kurmalısın.
10-Sana verilen sürenin dışına çıkmamalısın.
Süreyi aşarsan çok profesyonel görünmeyebilirsin. Bunun için sana önerim sunumunu daha erken bitecek şekilde ayarlaman olur. Böylece sunum sırasında başına gelebilecek zaman aşımı aksiliğini bu şekilde çözmüş olursun.
11-Sunuma başlarken özür dilememelisin/teşekkür etmemelisin.
Bu çok şık bir giriş olmaz. Sesin kısık dahi olsa bunun için özür dilememelisin, o an sunumuna odaklanıp sunmalısın. Aynı şekilde seni davet ettikleri için bir teşekkür konuşması yapman da çok etkili olmaz. İlgi çekmek istiyorsan etkili bir giriş cümlesini bu iki hatayla harcamamalısın.
12-Sunumunun özetini geçmemelisin.
Giriş cümleni kurmadan önce ya da kurduktan sonra sunumunun konusunu anlatırsan dinleyicinin ilgisini kaybedebilirsin. Bunun yerine konuyu direkt olarak sunman senin için daha iyi olacaktır.
13-Sunum ortamına göre bir kombin yapmalısın.
Örneğin yönetici bir ekibe sunum yapıyorsan takım elbise giymen daha iyi durabilir. Genç yaştaki insanlara sunum yapıyorsan spor kıyafetler tercih edebilirsin. Sunum yapacağın alanda video kaydı alınıp alınmadığı konusu da çok önemli. Eğer video kaydı alınıyorsa karışık desenli giysiler giymemen göz rahatlığı açısından daha iyi olacaktır. Giyiminin sana rahat hissettirmesi ve özgüven sağlaması da ayrıca önemli bir husus.
14-Sunum sırasında dost dinleyici bulmalısın.
Bu sana heyecanını yönetmen konusunda yardımcı olacaktır. Sunum yaptığın alanda seni dinleyen ve sana güler yüzle yaklaşan biri illa olacaktır. Heyecanlandığın anlarda o kişiye bakıp kendini bir nebze olsun rahatlatabilirsin. Riske atmak istemiyorsan güvendiğin birine sunumunu dinlemesi için ricada bulunabilirsin. Eğer hiçbirini yapamıyorsan kurtarıcı bir nesne bulabilirsin. (kağıt, su gibi) Sunumu unuttuğun ya da sıkıştığın anlarda notlarınla ilgileniyor gibi gözükebilirsin.
15-Vücut dilini kullanmayı ihmal etmemelisin.
Ellerin ve kolların senin en büyük destekçin. Kollarını önünde bağlarsan ya da ellerini cebine sokarsan çok iyi bir görüntü oluşturmayacaksın. Beden dilini kullanıyor olman dinleyiciyi de sana bağlayan bir unsur olacaktır.
16-Dolgu malzemesi kullanmamalısın.
Ee-Iı-Aa gibi dolgu malzemelerini kullanman sunumunun kalitesini düşürecektir. Mümkün olduğu kadar bu anlamsız kelimeleri kullanmaktan kaçmalısın. Bu malzemeleri kullanmak yerine es verebilirsin. Sunum alanında kimse senin sözünü bölemez, bu yüzden kısa bir sessizlikten hiçbir şey olmaz merak etme:)
17- Göz teması kurmalı ve heyecanlı bir konuşmacı olmalısın.
Dinleyicilerin gözlerine bakmadan konuşursan bir süre sonra ilgiyi kaybedersin. (Göz teması dediysem de 5 saniyeyi geçme lütfen dinleyici de ne oluyor ya diye endişelenmesin:) Monoton bir konuşmadan senin de hoşlanmayacağını düşünüyorum, sunum yaparken adeta bir ses dalgası gibi yükselip alçalman sunumun nabzını tutman açısından epey önem arz ediyor.
18- Soru-cevap kısmında soruyu pasifize etmelisin.
Ne yazık ki herkes soru sormayı bilmiyor ama sen sunucu olarak dilini yumuşatmalısın. “İstiyorsanız bu konuyu sunumdan sonra konuşuruz.” gibi yapıcı cevaplar vermeye özen gösterirsen güzel bir davranış sergilemiş olursun. ‘Siz şöyle söylemiştiniz gibi sorulara da ‘ben öyle bir şey söylemedim’ demek yerine ‘tam olarak öyle demek istememiştim, yanlış anlaşılmışım’ gibi cevaplar verirsen daha profesyonel gözükeceksin:)
19-Sunum görsellerinin çözünürlüğüne özen göstermelisin.
Çözünürlüğü düşük görseller sunumunun kalitesini düşürecektir. Sade ve kaliteli bir görsel her zaman ilgi çeker.
20- Sunum geçişlerinde efekt kullanmamalısın.
Garip geçişler ve sesler sunumunu profesyonellikten uzaklaştıracaktır.
21-Sunumu cümleye boğmamalısın.
Sunumunda ne kadar az yazı olursa o kadar iyi olacaktır. Zaten sen orada o konuyu sunmak için varsın, yazı koyman sunumun amacını yitirmesini sağlar. Sana konuyu hatırlatacak anahtar kelimeleri bulundurman yeterli.
22- Sunumunda yazım hatası yapmamalısın.
Özellikle bağlaç olan eklerin kullanımına ve özel isimlerin yazımına dikkat etmelisin. Yanlış(!) yazılan kelimeler aynı bu cümlede olduğu gibi itici duracaktır.
22 maddede etkili bir sunum nasıl yapılır öğrendin diye düşünüyorum. Şimdi sıra sende! Sunumundan sonra dinleyicilerden olumlu/olumsuz geri bildirim alman gelişmen açısından çok önemli.
Artık sunumlardan kaçmana gerek yok:)
