Hisse Değerleri Neye Göre Değişir?
Hisseler (stock market) gün içerisinde sürekli bir değişim içerisindedir. Artar, azalır, artar, düşüş yapar, kurtarır… Peki bu değişimler neye göre, nasıl şekillenir?
Hisse senetlerindeki bahsedilen bu değişikliği anlamak için öncelikle hissenin cari veya piyasa fiyatının ne olduğunu bilmek gerekir. Cari fiyatı belirleyen 3 birbiriyle doğrudan ilişkili etken vardır:
- Alış (bid): Alıcının hisse senedi için vermeye razı olduğu en yüksek fiyat değeridir.
- Satış (ask): Satıcının senedi düşürmeye kabul ettiği en düşük fiyat değeridir.
- Piyasa Fiyatı (current price): Senedin mevcut, en son değeridir.
Alış ve satış değerleri arasındaki fark (bid-ask spread) olabildiğince az olmalıdır. Böylelikle daha sağlıklı hisse alışverişi yapılabilir.
Peki bu hisseler nasıl artıp azalır?
Ekonomiye giriş derslerinde ilk öğreneceğiniz şey arz ve talep (supply and demand) ilişkisidir. Kısa bir şekilde anlatmak gerekirse bir malın üreticilerinin belirli piyasa fiyatları ile satmaya hazır oldukları mal miktarına “arz”, malın tüketicilerinin belirli piyasa fiyatları ile o maldan almaya hazır oldukları miktarlara da “talep” denir. Piyasa fiyatı malı üretenlerin arz miktarını etkileyen başlıca faktördür; yani fiyat, bir önceki fiyata göre şekillenir.
Arz-talep ilişkisi önemli olduğu kadar basit bir sistemdir:
— yüksek arz + düşük talep = düşük fiyat —
— düşük arz + yüksek talep = yüksek fiyat —
Peki bu ne demek? Satıcı (arz) fazla fakat alıcı (talep) az ise fiyat ister istemez düşmek zorunda kalır. Bir örnekle açıklamak gerekirse, 10 kişinin elinde A Firması’ndan senetleri olduğunu düşünün. A Firması bir gecikme veya zorluk yaşadığında hisse sahipleri potansiyel bir zarara uğramamak için senetlerini satmak ister. 6 kişinin satmaya karar verir ve sadece 1 alıcı olduğunu varsayarsak bir hisse piyasa fiyatına satılır. Fakat diğer 5 kişinin hissesi aynı fiyat ile alıcı eksikliğinden satılamaz hale gelir. Bu nedenle satıcılardan biri hisse değerini düşürür ve daha ucuza satar. Kalanlar da son fiyatı biraz daha düşürerek hisseleri elden çıkarmaya çalışırlar.
Bu gibi birçok senaryoda piyasa fiyatında büyük ölçüde değişiklikler olabilir, yani bir firmanın en ufak bir hatası bile hisse değerlerine %25, hatta %50'lik düşüşler yaşatabilir.
Bunun gibi daha fazla bilgi için: https://www.youtube.com/watch?v=ChcBfJCdYyA
