Pretfall Etkisi

Merhaba! Bugün sizlere Pratfall etkisinden bahsetmek istiyorum. Gittikçe dijitalleşen ve herkesin telaş içerisinde yaşadığı bu çağda üzerimizdeki baskıyı daha yoğun bir şekilde hisseder olduk. Bu da bizleri mükemmeliyetçiliğe sürüklüyor ve potansiyelimizi ortaya koymamızı bir noktada kısıtlıyor. ‘Aman yanlış bir şey demeyeyim , işlerimi eksiksiz tamamlayayım, hatasız bir sunum hazırlayayım ‘ gibi söylemlerle kendimize yükleniyor, ince eleyip sık dokumaya çalışıyoruz. Peki gerçekten süreç böyle mi işlemeli ? Biz böyle düşünüp ona göre aksiyon alınca daha çok mu ciddiye alınırız ve değer görürüz? Bu sorulara yanıt bulabilmek için gelin Pretfall etkisi nedir bir göz atalım.

Pratfall etkisi, 1966'da psikolog Elliot Aronson tarafından öne sürülmüş bir teori olarak ortaya çıkmıştır. Bu etki, insanların mükemmel olmayan veya hatalı davranışlarına veya kişilik özelliklerine daha sempatiyle yaklaşma eğiliminde oldukları psikolojik bir olgudur. İnsanların kusurları olan kişilere daha insancıl bir şekilde yaklaşma eğiliminde oldukları fikrine dayanır. Pratfall etkisi, bir kişi hata yaptığında veya hantal bir şekilde davrandığında, bu kişinin diğer insanlar tarafından daha çekici veya sempatik görünme olasılığının arttığını öne sürer.

Aronson, deneylerinde katılımcılara bir kişinin bir topluluk önünde düşmesini izlettikten sonra, bu kişinin daha önce sempatik bulunup bulunmadığını sorgulamıştır. Sonuçlar, daha önce mükemmel olarak algılanan bu kişinin hatalarının insanlar tarafından daha hoşgörüyle karşılandığını göstermiştir. Örneğin, ünlü sinema oyuncusu Jennifer Lawrence oyunculuk yeteneği ve güzelliği konusunda son derece başarılı bir isim olsa da, halk tarafından bu kadar sevilmesinin ve tanınmasının daha önemli nedenleri kırmızı halı etkinliklerindeki ikonik düşüşleri ve röportajları sırasında yaptığı komik gaflar. Lawrence bu talihsiz meslek kazaları nedeniyle, mükemmel ve kusursuz bir oyuncu olmasına karşın genelde alçakgönüllü ve halka yakın bir ünlü olarak lanse ediliyor.

Pretfall Etkisinden Ne Öğrenebiliriz?

Gün içinde sıklıkla, kendimizi çevremizdeki insanlarla kıyaslarız; yeteneklerimizi, sahip olduğumuz şeyleri ve kişiliğimizi sürekli olarak değerlendiririz. Ancak, başkalarının daha yetenekli veya mükemmel olduğuna inandığımızda, bu durum genellikle kendi özsaygımızı düşürür, kendimize olan güvenimizi zedeler ve olumsuz bir benlik algısı geliştirmemize yol açabilir. Pratfall etkisi, toplumda yüksek statüdeki ve hatasız gibi görünen kişilerin bile zaman zaman hatalar yapabileceğini anladığımızda, kendi hatalarımıza daha hoşgörülü yaklaşmamız ve kendi kendimize daha şefkatli davranmamız için bir fırsat sunar. Bu durum, mükemmel olma baskısından kurtularak daha sağlıklı bir özsaygı ve benlik algısı geliştirmemize yardımcı olabilir.

Hatalardan Ders Çıkarın

Hata yapmak, insanlığın kaçınılmaz bir gerçeğidir ve bu hatalar, bizi insan kılan özelliklerden biridir. Kimse mükemmel değildir ve yaşamımızın başlangıcından itibaren deneme-yanılma yoluyla öğreniriz. Hatalar yaparak kendimizi geliştirir, büyür ve olgunlaşırız. Zaman zaman, istemediğimiz şeyleri söyleyebiliriz veya ne kadar dikkatli olursak olalım istenmeyen tepkiler verebiliriz. Bu yüzden gerçekten “kazara” yapılan şeylere hoşgörü gösterebilir, hataları tolore edebilir ve hata yapan kişinin insanlığını anlayışla karşılayabiliriz. Ancak aynı hatalar sürekli tekrar edildiğinde veya kasıtlı olarak yapılıyormuş gibi hissettiren durumlarda, sempatimiz hızla kaybolabilir.

Bu nedenle, hatalara karşı hoşgörü gösterirken, aynı hataları tekrarlamamak için çaba sarf etmek de Pratfall etkisini etkili bir şekilde kullanmanın önemli bir yönüdür. Kendimize hata yapma esnekliği tanırken, aynı zamanda daha önce yaptığımız hataları tekrarlamamak için çaba göstermeliyiz. Bu, hem kendi kişisel gelişimimiz için hem de diğer insanlarla olan ilişkilerimizde daha anlayışlı ve saygılı olmamızı sağlar.