Blokzincirde Gizlilik ve Güvenlik:Aleo ve Zk-Snark Teknolojisi
Web3 dünyasında her gün yeni gelişmeler yaşanırken gizlilik ve güvenlik gittikçe daha önemli hale geliyor.Blokzincir ağları daha fazla veri ve hassas işlemlere uyum sağlamaya çalışırken bu değişimi en yüksek gizlilikle yönetebilecek bir mimariye her zamankinden daha çok ihtiyaç var.İşte tam da burda Aleo devreye giriyor, bize ölçeklenebilirlik ve verimlilikten ödün vermeden gizliliğe öncelik veren bir platform sunuyor.
Peki Aleo bu gizliliği bize nasıl sağlıyor?
İşte tam burada ZEXE ve zk-Snark’lar devreye giriyor.
zk-Snark’lar ve Aleo:
ZKP teknolojileri ile blokzincir ağlarında yaşanan bazı ölçeklenebilirlik sorunlarının minimize edilmesi amaçlanır. Bu teknolojide kullanıcı bir bilgiyi kanıtlarken, bilgiyi ifşa etmeden bu bilgiye sahip olduğunu gösterebilir.Daha kolayca anlamak için bir örnek düşünelim:
İki hayali karakter düşünün.
B’nin iki elinde bir kırmızı ve bir yeşil top vardır. Ama B renk körüdür. A renk körü değildir ve bunu B’ye kanıtlaması gerekiyordur. B ellerini arkasına doğru hareket ettirir ve iki topun yerlerini düzenli olarak değiştirir.Topları A’ya gösterdiğinde,A renk körü olmadığı için kırmızı ile yeşilin yer değiştirdiğini görür.
B sorar: Toplar yer değiştirdi mi?
A’nın yanıtı: Değiştirildi.
Böylece B, topların rengini görememesine rağmen A’nın renk körü olmadığı kanıtlanır.Uzun tekrarlar sonrasında bu işlemin doğruluğu kesinleşmiş olur.
zk-Snarklar Bunu Nasıl Sağlar?
zk-SNARK teknolojisi, kullanıcının belirli bir bilgiyi ifşa etmeden,bu bilgi hakkında bir ispat sunmasını mümkün kılar. Bu sayede bilgi gizliliği korunmuş olur,ağ ve teknolojinin kullanıcıları daha güvende hareket edebilir.
zk-Snark’ların özellikleri:
Gizlilik : Kullanıcının bilgi hakkında herhangi bir açıklama yapmadan bilgiyi ispatlaması.
Kompakt Yapı: İspatlar oldukça kısadır bu da işlem gücünden tasarruf ve kolay kullanım sağlar.
Verimlilik : Kısa sürede ağda fazla işlem yapılabilir.
Etkileşimsizlik : Kullanıcı başka bir tarafla etkileşim kurmak zorunda değildir bu da güvenli bir ortam yaratır.
Kriptografik Güvenlik : İspatlar sağlanırken matematiksel fonksiyonlar ve kritografik algoritmalar kullanılır bu da soru işaretlerinin önüne geçer.
Artık Zk-Snark’ları öğrendiğimize göre bu teknolojinin Aleo ekosistemindeki kullanım alanlarına beraber göz atalım.
SnarkVM : Aleo’nun altyapısının ayrılmaz bir parçası olan bir sanal makinedir.Ekosisteme üst düzey güvenlik ve gizlilik sağlar.Bunu işlemlerin hem güvenli hem de gizli olması için için tasarlanmış kriptografi tekniklerin ve gizlilik mekanizmalarının karışımı ile başarır.Geleneksel yöntemlerin aksine SnarkVM,işlemin içeriğini ifşa etmeden gerçekleştiğini ve ağ kurallarına uygun olduğunu kaydetmeyi sağlar.
SnarkOS : Aleo ekosisteminin bize sunduğu yenilikçi ve gizlilik ön planlı bir işletim sistemidir.ZKP’leri kullanarak kullanıcılarına ve geliştiricilerine güvenli uygulamalar sağlar.
Akıllı Sözleşmeler : Aleo burda da tam gizliliği kullanarak akıllı sözleşmeri çalıştırır.
Kullandıkları akıllı sözleşme dili ise Leo’dur.Leo anlaşılması kolay bir şekilde tasarlanmıştır.
Peki akıllı sözleşme yürütme ücretleri nasıl ödeniyor?
Aleo kendi yerel tokeni olan Aleo’yu akıllı sözleşme yürütme ücretleri için ve madenciler için ödül olarak kullanır.
Madencilerden bahsetmişken Aleo’nun konsensüs mekanizmasına bir göz atalım.
Konsensüs Mekanizması : Ekosistemin farklı özelliklerinden biri de konsensüs mekanizmasıdır.Aleo geleneksel PoW mekanizmasının yenilikçi bir hali olan PoSW’u(proof of succint work)kullanır.
Aleo burda da ZKP’leri kullanır ve bunu PoW’un özellikleriyle harmanlayarak yapar.
PoSW’ün sağladığı avantajlar:
1)zk-Snarklarların kompakt yapısı sayesinde hesaplama yükü azalır ve enerji tasarrufu sağlanır.
2)zk-Snarkların entegrasyonu ile ek bir şifreleme katmanı ekler.
3)Kriptografik kanıtlar kullanarak ağın ölçeklenebilirliği artar
Aleo’nun zk-Snark’larla güçlendirilmiş gizlilik odaklı ekosistemi, Web3 dünyasına yenilikçi çözümler sunarak kullanıcıların verilerini koruma ve güvenli bir şekilde etkileşimde bulunma imkanı sağlıyor.
Okuduğunuz için teşekkürler!
Daha fazla Aleo içeriği için:
Aleo Nedir?
https://medium.com/@salarmiray/da0530416ae9
Leo Nedir ve Neden Öğrenmeliyiz?
