Ústí nad Orlicí’ de Yaşam: Bölüm 1
“Yurt dışında yaşam” hakkındaki yazılarımızın yanında, daha detaylı bilgilere ulaşabilmek adına, gönüllü kişilerle yaptığımız mini röportajları paylaşmaya başlıyoruz. Bu projeye katkıda bulunmak için bizlere vakit ayıran herkese çok teşekkür ederiz. Bu iki bölüm boyunca Ústí nad Orlicí’’de yaşamaya Kıtalar Atlası Blog yazarları olan İlkay ve Nuri’nin gözünden bakacağız.
Yurt dışında hangi ülkenin hangi şehrinde yaşıyorsunuz?
Çekya, Usti nad Orlici
Bu ülkeye hangi sebeple, hangi tarihte taşındınız?
Doktora eğitimi amacıyla eşim (Nuri) 14 Eylül 2017'de, ben de (İlkay) 18 Ekim 2018'de birer yıl arayla taşındık.
Taşınma sürecinde geçirdiğiniz resmi aşamalar hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?
İkimiz de doktora ile geldiğimiz için 1 yıl arayla da olsa süreçler yaklaşık aynı olarak işledi. Okullarımızdan kabul yazısı geldikten sonra direkt konsolosluğa gidip (VFS üzerinden olmuyor) uzun dönem vize başvurusu yaptık.
Konaklama kontratı istenmişti, eşim gelirken yurtta kalacağı için direkt okul yurdundan bunu edindik. Ben geleceğim zaman ise artık eve çıkmıştı ve ev sahibinden ikimiz adına yeniden kontrat düzenlemesini istedi ve bununla konsolosluğa gittim.
Eşimin vize sonucu 1 ayda belli oldu, bense 2.5 ay bekledim sonuç için. Uzun dönem vize çıktığında tekrar konsolosluğa pasaport ve sağlık sigortası (sadece Çek firmasını kabul ediyorlar) ile gittik ve sonunda 1 sene arayla da olsa Çekya’ya yerleştik.
Ev bulma süreciniz hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz?
Eğer emlakçı aracılığıyla kiralıyorsanız minimum bir kira bedeli kadar komisyon ödüyorsunuz. Ayrıca ev sahipleri de en az iki kira kadar depozito alıyorlar. Eve çıkarken bizden herhangi bir belge istenmedi.
Ev kiralarken hangi detaylara dikkat etmek önemli?
İki kere ev kiralama süreci geçirdik, o yüzden epey tecrübe kazandık diyebiliriz. İlkinde şanslıydık, otel olarak açılıp sonradan iş yapamayınca her bir odasını daireye çevirip kiralayan bir firma bulmuştu Nuri. Bu yüzden komisyon ödemedik, sadece iki kira kadar depozito verdik.
İkinci kiralama ise çok daha zor oldu. Hem ev sahibi Çekler hem de emlakçılar yabancı olduğumuz için oldukça önyargılı davrandı. Birçokları evlerini kiralama taleplerimizle ilgilenmedi bile. Bir emlakçı ise iki ayrı ev sahibinin “yabancı olduğumuz için istemediğini” sözlü ve yazılı olarak da belirtti.
Çekya’da ev arayabileceğiniz birçok site var ancak kiralık ev sayısı gerçekten az. Birçok evi yayınlandığının ertesi günü aradığımızda çoktan rezerve edildiğini veya tutulduğunu öğrenmiştik.
Birçok emlakçı ve ev sahibi İngilizce bilmiyor. Hatta Prag ve Brno gibi büyük şehirler dışındaki yerlerde İngilizce bilen sayısı gerçekten oldukça az. Bu yüzden, iki ayda dil bilen sadece iki ev sahibine denk geldik ve ikincisini beğenip tuttuk (direkt ev sahibinden olduğu için yine komisyonsuz atlattık).
Çekya genel olarak Avrupa’nın en güvenilir ve suç oranı az ülkelerinden biri olduğundan eğerki yaşayacağınız yer Prag değilse oturduğunuz mahalle ve semt açısından endişelenmenize gerek yok.
Bizim ev tuttuğumuz iki şehir de okuduğumuz/çalıştığımız yerlere uzaktı. Ulaşım çok aşırı pahalı değil, bu yüzden uygun kiralar ve beğendiğiniz evler için (yolda geçecek süreyi dert etmiyorsanız) şehir merkezinden uzak yerleri de düşünebilirsiniz.
Bir evin, kira harici, aylık genel giderleri olarak neleri sayabiliriz? Ortalama bir rakam belirtebilir misiniz?
Çekya’da ev sahibi kirayı sizden genellikle elektrik, su, ısınma ve hatta bazen internet dahil olarak alıyor. Yani mesela kira aslında 10 bin koruna ama 3 bin de diğer giderler için ödüyorsunuz. Yıl sonunda tüm sayaçlarınız okunuyor ve eksik/fazla ödemeniz durumuna göre ya size üstünü iade ediyorlar ya da harcadığınız fazla tutarı istiyorlar.
Usti nad Orlici için konuşursak ortalama kiralar (1+1 ve 2+1 evler için) her şey dahil 10 bin CZK’dan başlıyor. İnternet dahil değilse yaklaşık 200 CZK’ya sınırsız ve çok hızlı internet hizmeti alabiliyorsunuz.
Yaşadığınız şehirde hangi ulaşım araçları var ve siz hangisini tercih ediyorsunuz? Aylık olarak gideri yaklaşık ne kadar tutuyor?
Şu an yaşadığımız şehirde otobüs, troleybüsler ve trenler var. Biz troleybüs tercih ediyoruz (geçen sene 6 ay bisikletle gidip döndüğüm zamanı saymazsak). Evden okula 10 kilometrelik yol için 3 aylık ulaşım kartları alıyoruz, 1250 CZK. Yeni taşındığımız şehirden ise ben her gün tren+troleybüs ile gidip döneceğim, Nuri de araba ile gidip dönecek. 140 kilometre tren yolculugu için 20 bin CZK’ya yıllık üyelik yaptıracağım Çek Demiryollarından.
Mutfak alışverişlerinizi genellikle nerelerden yapıyorsunuz? Kazanılan gelir ile alım gücü arasında nasıl bir oran var? Türk mutfağına uygun malzemelere ulaşmak kolay mı?
Bulunduğumuz ufak şehirlerde öyle Türkiye’deki gibi her şeyin olduğu, geniş pazarlara hiç denk gelmedik. O yüzden günlük ihtiyaçlarımız için en uygun, ekonomik bulduğumuz Kaufland ve Billa marketlerini kullanıyoruz.
Geçinme konusunda büyük endişelerle gelmiştik Türkiye’den. Ama asgari ücret altında burs aldığımız zamanlar bile Türkiye’deki öğrencilik hallerimizden daha iyi durumda yaşadık. Yani alim gücü epey iyi.
Büyük süpermarketlerde Türk mutfağına uygun malzemeler olabiliyor. Ama bizim yasadığımız iki ufak şehirde de hiç Türk marketi bulunmuyor. Bu yüzden bazı özlediğimiz şeyleri Türkiye’den dönüşlerimizde getiriyoruz.
Ústí nad Orlicí’’deki ilk bölümün sonuna geldik. İkinci bölümde iş hayatı, çalışma ve emeklilik koşulları ve ülke kültürüne ilişkin konularda konuşuyor olacağız.
