HAFIZANIN GENETİK AKTARIMI; EPİGENETİK
Bir barmen olan Desmond Miles, Abstergo Şirketi tarafından kaçırılır. Animus adlı, kullanıcısının atalarının genetik hafızasını tekrar canlandırabilen bir makineye zorla bağlanır. Şirket Desmond’un suikastçı olan ataları hakkında bilgi toplamaya başlar. Assasin’s Creed oyuncuları tanıdık bir hikaye. Mekanın gerçekçiliği, tarihi kişileri ve olaylarıyla oyuncuların beğenisini kazanan bu oyunun en göze batan kurgusal kısmı anıların genetik olarak aktarılması ve bu anılara erişim olanağı veren Animus adlı makine. Peki bu gerçekten kurgu mu?
Atlanta’daki Emory Üniversitesi Tıp Fakültesinde yapılan bir çalışmada doğum öncesi bir grup fareye kiraz çiçeği kokusuyla birlikte elektrik şoku verildi ve kiraz çiçeği kokusuna karşı bir fobi oluşturuldu. Bu farelerin sonraki nesillerinin kiraz çiçeği kokusuna daha hassas olduğu, kokuyu aldıkları zaman korku dolu tepkiler verdiği görüldü. Daha sonra araştırmacılar bu farelerin sperm DNA’larını inceledi. Farelerin sperm DNA’larında kokudan sorumlu bölgede kimyasal bir değişim (Olfr151 geninde CpG hipometilasyonunu) olduğu gözlenmiş. Bunun yanında Olfr151 yolağında nöroanatomik değişimler olduğu görülmüş.
Sonuç olarak gebelikten önceki deneyimlerin sonraki nesillerin sinir sistemini ve DNA kimyasını etkileyerek aktarıldığı görüldü. Ancak şu anda bu aktarım travma ve fobiler için kanıtlandı.
Bu çalışmada olduğu gibi çevresel faktörlerin genetiğe etkisini inceleyen bilim dalı olan epigenetiğe bir göz atalım.
Genler üstü genetik
Epigenetik, genetik üstü anlamına gelmektedir. Genotipi değiştirmeden fenotipi etkileyen faktörleri inceleyen bir bilim dalı diyebiliriz. DNA dizilişi değişmeden DNA’nın bölgesel aktivitesi çevre koşulları, stres, beslenme, kimyasala veya radyasyona maruz kalma ve hastalıklar gibi faktörlerle değişiminden kaynaklanır. Bu değişimler 3 şekilde gerçekleşir
DNA metilasyonu
Histon modifikasyonu
Ve noncoding RNA’ların regülasyonu.
Tek yumurta ikizlerinde doğumdan hemen sonra DNA’larının aynı bölgeleri aktifken zaman geçtikçe sosyal hayatlarındaki değişime bağlı olarak aktif bölgelerde farklılıklar meydana geliyor. Bu da ikizlerin farklı hastalıklara karşı duyarlı olmaları gibi durumları açıklıyor. İkizlerle ilgili yapılan bir çalışmayı buradan izleyebilirsiniz: http://www.dailymotion.com/video/xisu31_ykizlerde-epigenetik-kimlik_news
Bugün yediğiniz bir fastfood torununuzu kanser yapabilir
Yediğimiz yiyecekler de epigenetik yapımızı etkiliyor. Yani her yediğimiz şey neslimizi bir miktar şekillendiriyor. Gayet sağlıklı beslenen, düzenli spor yapan birinin dedesinin sağlıksız beslenmesi nedeniyle kanser olabileceği düşünülüyor.
Plastikler…
Dana Dolinoy’un yaptığı çalışmada plastik ürünlere bulunan BPA’nın epigenetik değişime neden olarak obezite riskini anormal derecede artırdığı görülmüştür. Ancak bilim insanları epigenetik değişimlerin hayatımızı kolaylaştırdığını ve daha sağlıklı yaşamamıza yardım ettiğini söylüyor.
Epigenetik yaşlanmaya çözüm olabilir mi?
Şu an bu konu üzerinde çalışmalar var. DNA’da yaşam süresince meydana gelen normal değişiklikleri belirleyebilirsek bu değişikliklere müdahale ederek, örneğin engelleyerek veya hızlandırarak, yaşam süresini uzatabileceğimiz düşünülüyor ancak en azından yakın zamanda bu seviyeye ulaşamayacağız gibi duruyor.
Bunun yanında kanser, nörolojik bozukluklar, kardiovasküler hastalıklar ve immünoloji epigenetiğin en popüler çalışma alanlarını oluşturuyor.
Sağlıklı yaşamak ilk başta herkesin istediği bir şey gibi görünse de hayatlarımıza bakınca sanki bunu istemiyormuşuz gibi görünüyor. Yediklerimizin, kullandığımız ürünlerin bize zarar verdiğini bildiğimiz halde bırakmaya niyetimiz yok. Eğer ne yapıyorsam kendime yapıyorum diyorsanız YANILIYORSUNUZ. Epigenetik benim gözümde sağlıklı yaşamaya dikkat etmek için bir neden daha. Gelecek nesillere yaşanabilir bir gelecek bırakmak için çevreyi korumak kadar DNA’mızı da korumamız gerekiyor.
Kaynaklar
http://www.bbc.com/news/health-25156510
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1392256/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4344568/
http://epigenie.com/bisphenol-a-bpa-and-the-epigenome-with-dr-dana-dolinoy/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3431850/
http://genetikveepigenetik.blogspot.com.tr/2013/03/kaltmn-yeni-boyutuepigenetik.html
