All you need is: een veilige ruimte
Praktische tips voor iedereen die een veilige ruimte wil creëren waarin de ander kan leren.
Drie maanden geleden. We hebben ons eten net op en zitten nog aan tafel. “Mam? Mogen we nog een ‘potje pesten’?” Liene (bijna 7 jaar) bedoelt dat kaartspel. Sinds een paar weken heeft onze dochter het spel helemaal onder de knie en is ze fan. En Brent? Brent (bijna 5) doet ook mee. Hij kent vooral de ‘pest-regels’. Voor hem is er niks mooier dan een joker opgooien, om de tegenstander te ‘pesten’. Voor alle andere regels ben ik er. Ik houd Brent zijn kaarten vast en vertel hem welke hij kan spelen. Soms verdenk ik hem ervan dat hij beter weet wat er wel en niet mag dan ik doorheb. Dan ziet hij een kaart die hij ook kan spelen die ik nog niet genoemd had…
Dat terzijde. Met de borden nog op tafel starten we het spel. Tijdens het spelen gebeuren er wonderlijke dingen. Want Brent tart met het logische spelverloop. Hij maakt een keuze voor de te spelen kaart op basis van …..? Ik heb geen idee. Soms op kleur, soms op plaatje, soms op de mooiste vrouw ;-) of op wat hij de vorige keer gedaan heeft en daarom nu dus niet of juist wel doet. En ik? Ik ben nieuwsgierig naar wat hij speelt. Ik geef hem vooral de ruimte om zelf te ontdekken, zijn eigen spel te spelen. Natuurlijk weet ik dat hij zijn keuzes nog niet kan overzien. Dat is hier in dit spel prima.
Wat het spelletje pesten met Brent zo leuk maakt is dat hij geniet. Van de ruimte die hij binnen de kaders van het spel heeft om zijn eigen keuzes te maken. Hij geniet van ‘pesten’ op een moment en een manier die hij zelf kiest. Ik geloof zelfs dat de spelletjes langer duren als hij mee doet. Ja, hij wint ook, meestal op een onnavolgbare wijze.
Tijdens het spel betrap ik mezelf. Ik vertel Brent welke kaart hij nu het beste kan spelen. Hij twijfelt even en kiest een andere kaart. Hij laat mij vol onbegrip achter. “Waarom nu die kaart?” vraag ik me af. Dat is zo’n moment dat ik me realiseer hoe moeilijk het is om hem echt volledige ruimte te geven. Om hem niet te willen helpen, alleen nieuwsgierig te zijn en hem de ruimte te bieden om zelf te ontdekken.
Dit is het bieden van een veilige ruimte om te ontdekken heel dicht bij huis. Een veilige ruimte waarin hij zelf leider is in het spelverloop. Waarin hij mag ontdekken wat werkt en niet werkt. Deze situatie is tevens een mooie metafoor voor het creëren van veilige ruimtes in coaching, training of gewoon een diepgaand gesprek met een vriendin. Holding space, zoals we dat noemen in Soul based Coaching. Aan de hand van de metafoor ‘Brent’ maak je kennis met een aantal van de leidende principes om de veilige ruimte te creëren.
Het creëren van de veilige ruimte waarin iemand of een groep haar eigen leiderschap kan neerzetten vraagt dat we, als begeleider, loslaten wat de uitkomst moet zijn. Het is niet aan ons om het einddoel te bepalen en de stappen die daar bij horen. Als ik Brent ruimte wil geven om zelf te ontdekken, maakt het niet uit wat de uitkomst is. Of hij wint of verliest, of hij het leuk vind of juist niet. Alles is ontdekken. In de praktijk betekent dat dat zijn zus hem soms te snel af is, slimme combinaties maakt met de kaarten en daardoor wint. Dat is niet leuk, wel heel leerzaam. Daarnaast geeft het hem vrijheid om eigen keuzes te maken. Daar geniet hij van. Ook voor coachees of groepen is die grote ruimte waarin alles mogelijk is ook lang niet altijd makkelijk. Hoe maak je keuzes in zo veel vrije ruimte? ‘Vertrouwen’ is het antwoord en het tweede leidende principe.
Een veilige ruimte creëren voor een vriendin, client of kennis vraagt ook om volledig vertrouwen in hen en het proces. Het vertrouwen dat zij het echt wel zelf kan en het proces precies loopt zoals het hoort te lopen. Dat vertrouwen komt niet uit ons hoofd, maar uit ons hart of buik, of net waar het voor jou zit. Wanneer ik dat vertrouwen ervaar, als begeleider, kan ik erop leunen. Is het buiten mezelf en voelt het alsof het een doorzichtige zachte wand is, net als mist, geplaatst om ons heen. Waarbij ik aan de zijlijn sta en zachtjes achterover leun tegen de wand. Dat is eigenlijk best relaxed. Wanneer ik dat doe, ontspruiten er allemaal mogelijkheden, oplossingen of nieuwe wegen. Want op dat moment voelt ook de ander dat zij het kan en kan ook zij leunen op mijn en haar eigen vertrouwen. Met dat vertrouwen in de rug is het veel makkelijker om keuzes te maken en eigen leiderschap te laten zien. Onze oordelen zijn daarbij niet welkom.
Dat brengt me bij het derde principe: ‘je eigen oordelen loslaten’. Onze oordelen zitten de ander in de weg. Ons brein is gemaakt om te oordelen. Dat is in veel situaties handig en goed. Wanneer we een veilige ruimte willen creëren zitten de oordelen in de weg. Ze zenden een energie uit waarin we zeggen dat wij het wel beter weten. En dat is nooit handig om de ander zelf te laten ontdekken wat voor hem of haar werkt. Ze leiden vaak tot adviezen die de ander niet overneemt. Het is dus goed om de oordelen te herkennen en een manier te vinden om ze te parkeren of liever nog los te laten.
Is het makkelijk om zo een veilige ruimte te creëeren? Nee! Zeker niet. Oude patronen moeten doorbroken worden. Het wordt wel makkelijker als je er meer mee oefent. Wat je kan helpen in beeld te hebben hoe het bieden van een veilige ruimte er voor jou uit ziet. Wanneer je dat in beeld hebt kun je jezelf ook betrappen op alle momenten waarop je toch het stemmetje in je hoofd volgt. Zie het als een spel, waar je spelenderweg steeds beter in wordt. Net zoals Brent heeft leren ‘pesten’.
We zijn nu een maand of twee verder. Ik ben trots op Brent en op mezelf. Trots op Brent, omdat hij het spel nu zelf kan spelen. Hij leest nog geen letter, maar ‘pesten’ kan hij. En ik ben trots op mezelf dat ik nog vaker mijn mond heb gehouden, mijn oordelen voor me heb gehouden, en vertrouwen heb gegeven. Zodat hij nu al een kans heeft om te ervaren wat het betekent om zijn eigen keuzes te maken en leiderschap te tonen. En dat hij er zo veel plezier in heeft.
Holding space — het creëren van een veilige ruimte is één van de pijlers van het werk als Soul Based Coach en Soul based Facilitator. Vanaf het begin heeft het me gefascineerd. Het heeft me op veel manieren geholpen om mijn eigen en het leiderschap van anderen te versterken. Deze ervaringen deel ik graag met je. Om je zo uit te nodigen ook zelf te oefenen. Want we hebben allemaal een veilige ruimte nodig om ons eigen leiderschap te versterken.
