Elektrikli Araba Satın Almadan Önce Bilmeniz Gereken Her Şey

100 yılı aşkın bir süredir ağırlıklı olarak fosil yakıtları kullansak bile son yıllarda özellikle elektrikli araçların atağa geçtiği görülüyor. Verimlilikleri ile göz dolduran, yüksek performansları ile sürücüleri büyüleyen ve özellikle yakıt teknolojisi sayesinde de insanların dikkatini çeken elektrikli otomobiller; önlenemez bir şekilde yükseliyor. Bu durum beraberinde “Elektrikli araba alınır mı?” ya da “Elektrikli araba motoru nasıl çalışır?” gibi bazı soruların gündeme gelmesine neden oluyor. Bu nedenle elektrikli araba satın almadan önce bilmeniz gerekenleri derlemeye karar verdik.

Elektrikli Araba Çeşitleri Nelerdir?

Elektrikli arabalar, içten yanmalı motor ile çalışan benzinli ve dizel arabalar gibi farklı boyutlara sahip. Bu nedenle de farklı sınıflarda üretiliyor. Örneğin Tesla’nın ünlü aracı Model S, E sınıfı bir otomobildir. Markanın yeni araçlarından olan Model 3 ise boyutları itibarıyla D sınıfıdır.

Bunun dışında çalışma prensiplerine göre seri üretimde bulunan iki farklı elektrikli otomobil türü mevcut. Bunlardan ilki ve en çok tercih edileni, “Bataryalı Elektrikli Otomobil” olarak adlandırılan BEV’dir (Battery Electric Vehicle). Tesla, BMW, Renault, Nissan, Jaguar ve diğer birçok üreticinin araçları bu türdedir. Diğer tür ise “Yakıt Pilli Elektrikli Otomobil” yani FEV (Fuel Cell Electric Vehicle).

Yakıt pili teknolojisi genellikle Uzak Doğu kökenli markalar olan Hyundai ve Honda tarafından tercih ediliyor. Bataryalı araçlar ise neredeyse dünyanın kalan tüm ülkelerinden üreticiler tarafından kullanılıyor. Elektrikli arabalar konusunu incelemeden önce batarya teknolojisi ile yakıt pili teknolojisinin farklarından bahsetmemiz gerekiyor.

Hidrojen Teknolojisi ile Batarya Teknolojisi Arasında Ne Fark Var?

Hidrojenli elektrikli arabalar, yakıt pili teknolojisini kullanır. Benzinli ya da dizel otomobillerin sahip olduğu yakıt deposuna benzer bir depoları bulunur ve hidrojen buradan yakıt piline iletilir. Kimyasal bir tepkime ile hidrojen, elektrik enerjisine çevrilir. Elektrik enerjisi, motora iletilerek hareket enerjisine dönüştürülür. Böylece araç hareket eder.

Batarya teknolojisine sahip olan araçlarda ise alternatif akım ile çalışan motorlar, doğrudan bataryadan elektrik enerjisini alırlar. Elektrik enerjisi, motor yardımı ile hareket enerjisine dönüştürülür ve aracın hareket etmesi sağlanır.

Hidrojenli araçların, bataryalı araçlara göre en büyük farklı, elektriği bir yakıt kullanarak elde etmeleridir. Elektrikli araçlar, ev tipi priz yardımıyla bile şarj edilebilir. Ancak bataryalı araçlar için böyle bir durum söz konusu değildir. Bu nedenle araç, akaryakıt istasyonu gibi bir dolum noktasına ihtiyaç duyar.

Elektrikli Araba Nasıl Çalışır?

Türkiye’de en çok kullanılan tür, bataryalı elektrikli otomobillerdir (BEV). Bu nedenle yazı içerisinde bundan sonra elektrikli araç olarak geçen kısımlar, bataryalı elektrikli araçları anlatmaktadır. Elektrikli araçlar, yukarıda da değindiğimiz gibi bataryadan aldıkları elektrik enerjisini motora iletir ve dönüşüm ile hareket ederler.

Elektrikli Araba Motoru Nasıl Çalışır?

Farklı türde elektrikli otomobil motorları denenmiş olsa da günümüzde en çok tercih edilen elektrikli araba motorunda, alternatif akımla çalışan rotorlar ve statorlar kullanılır. Sabit bir parça olan stator etrafında dönebilecek şekilde konumlandırılan rotor bulunur. Elektrik akımı sayesinde manyetik bir etki üretilir ve hareket enerjisi elde edilir. Böylece aracın hareket etmesi sağlanır.

Elektrikli araçlar, içten yanmalı motorla çalışan araçlara göre çok daha az aktarma organına sahiptir. Bu nedenle de aktarım sırasında yaşanan kayıp çok az olur ve araç daha verimli çalışır. En iyimser oran ile içten yanmalı motorların verimliliği %45 civarındadır. Elektrikli araçlarda ise bu oran %90 civarındadır.

Elektrikli Araba Nasıl Şarj Edilir?

Elektrikli araçlar hemen her elektrik kaynağı ile şarj edilebilir. Ancak ev tipi elektrik ile araçların şarj edilmesi bir hayli uzun sürer. Çünkü elektrik istenen verimle araca iletilemez. Bu nedenle ZES’in sunduğu hızlı şarj istasyonları ile aracı daha hızlı şarj edebilirsiniz. Ayrıca yine ZES tarafından sağlanan hızlı şarj istasyonlarının evinize, şirketinize ya da yaşadığınız siteye de kurulmasını sağlayabilirsiniz.

Elektrikli Araba Almak Mantıklı mı?

Elektrikli araçlar, benzinli ya da dizel araçlara göre çok daha az yakıt tüketimi değerine sahiptir. Ancak alış fiyatları benzinli ya da dizel modellere göre daha pahalıdır. Bu nedenle uzun vadeli kullanmayı düşünenler için kârlıdır. Ayrıca elektrikli otomobiller çok daha verimli çalıştıkları için performans anlamında da avantajlıdır. Genellikle muadili olan içten yanmalı araçlara göre 0’dan 100 kilometreye çok daha hızlı bir şekilde ulaşırlar.

Türkiye’de Satılan Elektrikli Araba Modelleri

Türkiye’de birçok farklı sınıftan elektrikli araç satılmaktadır. Bunlar arasında en bilinenleri ise Renault Zoe ve BMW i3’tür. Her iki aracı da electrip ile deneme şansınız var. Bu araçlar dışında Türkiye’de satılan elektrikli otomobiller şöyle:

● Smart fortwo Coupe EQ

● Smart forfour EQ

● Jaguar I-Pace

Ayrıca resmi olarak satışı olmasa da Türkiye’ye getirilebilen araçlarla da trafikte karşılaşabilirsiniz. Bunlar arasında en popüleri ise genellikle Tesla markasının Model S, Model 3 ve Model X adlı araçlarıdır.