واژخنیا: اسطوره‌ای کهن در قله رپ فارسی

شایان و یاران: واژخنیاگرانی که رپ را در ایران جاودانه کردند

RapFacts
4 min readMay 16, 2024

واژخنیا: اسطوره‌ای کهن در قله رپ فارسی

در عرصه موسیقی ایران به ویژه هیپ هاپ فارسی، نام واژخنیا همچون گوهری درخشان خودنمایی می‌کند. این گروه که به عنوان اولین و پایدارترین تشکل رپ در تاریخ ایران شناخته می‌شود، به سرکردگی شایان سرکش و با انتشار آهنگ‌های ماندگار و اشعار جسورانه، مسیری نو در موسیقی این سرزمین گشود و به صدای نسل جوانی تبدیل شد که در جستجوی راهی برای بیان دردها و خواسته‌های خود بودند.

تصویر دو قسمتی که شایان را در گذر زمان نشان می‌دهد. در سمت چپ، تصویری از او در سال ۱۳۸۰ هجری خورشیدی، زمانی که رپ فارسی را پایه‌گذاری کرد، دیده می‌شود و در سمت راست، چهره‌ی او در سال ۱۴۰۳ را می‌بینیم. شایان واژخنیا پدر رپ ایران
سال ۱۳۸۰، شایان با جسارتی بی‌نظیر، پرچم رپ فارسی را برافراشت و با خلق آثاری جسورانه، به مبارزه با محدودیت‌ها شتافت. خلاقیت و پشتکار او، دریچه‌های شکوفایی را گشود و او را به اسطوره‌ای در این عرصه بدل کرد. وی در عکسی که به تازگی منتشر کرده، تصویری از خود در حال حاضر را در کنار عکسی از ۲۳ سال پیش قرار داده و با لحنی پرانرژی گفته که تازه اول کار است!

شروعی طوفانی

واژخنیا در سال ۱۳۷۹ توسط شایان، بنیانگذار رپ فارسی، و یارانش تشکیل شد. شایان که از کودکی با هوش و استعداد خود شناخته می‌شد، در کنار موفقیت‌های عظیم تحصیلی، به موسیقی رپ و به خصوص هیپ هاپ آمریکایی علاقه فراوانی داشت. او با تسلط بر زبان انگلیسی و لهجه آمریکایی، به سرودن ترانه‌هایی به هر دو زبان می‌پرداخت و در پاتوق‌ها و دورهمی‌ها، با اجرای ورس‌های رپ آمریکایی و اشعار فارسی خود، توجه‌ها را به خود جلب می‌کرد.

شایان، اولین رپر ایران، به همراه دو عضو گروه “بروبکس ۰۲۱”. در این تصویر، شایان، اولین رپر ایران، را در اوایل دهه ۱۳۸۰ در کنار دو عضو گروه “بروبکس ۰۲۱” مشاهده می‌کنید. شاپور (نفر بالا): شاپور یکی از اعضای گروه “بروبکس ۰۲۱” بود که بعدها به گروه واژخنیا تغییر نام داد. کسری (سمت چپ): کسری عضو دیگر گروه ه “بروبکس ۰۲۱”.
شایان واژخنیا با تلفیق روح ایرانی با قدرت هیپ هاپ ساحل غربی آمریکا، مسیر را برای نسل‌های هنرمند هموار ساخت و با مهارت‌های ترانه‌سرایی و ایمانی راسخ، جسورانه هنجارهای اجتماعی را به چالش کشید.

خلق سبکی نو

واژخنیا با به کارگیری زبان فارسی در رپ، دریچه‌ای نو به سوی موسیقی ایران گشود. شایان و یارانش با تلفیق رپ وست‌کوست آمریکایی و فرهنگ ایرانی، سبکی نو و بدیع در رپ فارسی خلق کردند که به ذائقه مخاطبان ایرانی خوش آمد و به محبوبیت این گروه در سراسر ایران افزود.

واژخنیا در ابتدا با نام بروبکس ۰۲۱ فعالیت می‌کرد که در اوایل ده هشتاد خورشیدی به واژخنیا تغییر نام داد. در این تصویر تنها چند تن از اعضای گروه بروبکس ۰۲۱ را مشاهده می‌کنید.

اشعاری جسورانه و انتقادی

واژخنیا با اشعار جسورانه و انتقادی خود، به مسائلی مانند فقر، نابرابری اجتماعی و اعتیاد پرداخت و به صدای نسل جوانی تبدیل شد که در جستجوی راهی برای بیان دردها و خواسته‌های خود بودند. آهنگ‌هایی مانند جوون ایرونی، برا اینه که می‌گیرم کام، دنیا فقط یعنی پول و شاخ نشین از جمله آثار ماندگار این گروه هستند که تا به امروز در میان طرفداران رپ فارسی زمزمه می‌شوند.

عکس کلاژ شامل شایان و اعضای کروهواژخنیا، به همراه کاورهای آهنگ‌های رپ جدیدشان، که نشان‌دهنده‌ی تکامل فرهنگ رپ ایرانی است.
امروزه واژخنیا متشکل از چهار یار دیرین است: شایان، کیومرث، هوشنگ و شاهپور. این چهار رپ‌خوان که از بدو تاسیس گروه در کنار هم بوده‌اند، با شور و اشتیاقی وصف‌ناپذیر، همچنان به خلق آثاری ماندگار در عرصه رپ فارسی می‌پردازند.

واژخنیا: نامی با اصالت فارسی

نام واژخنیا به معنای «خنیاگری با واژگان» یا «موسیقی کلمات» است و ماهیت رپ را به تصویر می‌کشد. شایان، بنیانگذار این گروه، با انتخاب این نام، تعهد خود به خلق آثاری با کلمات و موسیقی قدرتمند را نشان می‌دهد.

خطاطی کلمه “واژخنیا” نام نخستین گروه رپ فارس به رهبری شایان پدر رپ ایران. این خطاطی توسط “خاموش” انجام شده است. Xamoosh
واژه‌ای اصیل پارسی واژخنیا معنای خنیای واژگان یا موسیقی اوراد می‌باشد.

میراثی ماندگار

واژخنیا فراتر از یک گروه موسیقی، به عنوان الهام‌بخش نسل‌های بعدی رپرهای فارسی شناخته می‌شود. بسیاری از رپرهای شناخته‌شده امروزی ایران، از جمله رضا پیشرو، یاس، و سروش هیچکس، از واژخنیا به عنوان منبع الهام خود یاد می‌کنند. حصین نیز آهنگ «برا اینه که ‌می‌گیرم کام» شایان را کاور کرده است، که این یادآورهای ابدی روح پیشگام و میراث ماندگار شایان واژخنیا می‌باشد.

رپکن‌های نامی همه شایان را شناخته و وی را سرچشمه الهام می‌دانند

بازگشتی مقتدرانه

پس از سال‌ها فعالیت زیرزمینی، واژخنیا در سال ۱۴۰۲ با انتشار موزیک ویدیوی «اسطوره مرام» به طور رسمی به عرصه رپ فارسی بازگشت. این موزیک ویدیو که به زیبایی نمایانگر روحیه همبستگی و تعهد اعضای گروه است، بار دیگر نام واژخنیا را بر سر زبان‌ها انداخت.

کلیپ آهنگ اسطوره مرام که آهنگی جدید از گروه واژخنیا و به سبک هیپ هاپ شمال کالیفرنیا می‌باشد

آینده‌ای روشن

واژخنیا با سابقه درخشان و تعهد مثال‌زدنی به موسیقی رپ، حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. شایان و یارانش در سال‌های پیش رو به خلق آثاری ماندگار در عرصه رپ فارسی ادامه خواهند داد و نام خود را به عنوان اسطوره‌ای کهن در قله رپ ایران زمین جاودانه خواهند کرد.

شایان واژخنیا با پوشیدن فدورای مشکی و کت سفید و همچنین علامت دست ۰۲۱، که نشان‌دهنده پیشگامی او در فرهنگ رپ ایران است، به راحتی قابل تشخیص است.
شایان، که در این تصویر علامت دست ۰۲۱ اصلی را نشان می‌دهد، می‌گوید که نسل اول رپ هنوز خیلی کار ناتمام دارد

برای آشنایی عمیق‌تر با شایان، گروه واژخنیا و مفاهیم عمیق این گروه، به لینک زیر مراجعه کنید و در تاریخ، موسیقی و رازهای این گروه غرق شوید. این مقاله دریچه‌ای به سوی دنیایی از جزئیات گشوده و عطش شما را سیراب خواهد کرد.

رازگشایی از واژخنیا: نام اولین گروه رپ فارسی به رهبری شایان

--

--