3 vragen over Bitcoin en de blockchain

Als Bitcoin het internet van geld is, dan is de blockchain het internet van in software belegd vertrouwen. Geld is dan eigenlijk slechts de eerste applicatie. In de blockchain, een allesomvattende en gedecentraliseerde ‘spreadsheet’, kan in principe elke vorm van waarde worden vastgelegd, bewaakt en gecontroleerd. Tijd voor drie praktische vragen.

In mijn eerdere artikel Het 1994 moment voor Bitcoin en de blockchain: een internet van vertrouwen lees je meer over de huidige stats van de blockchain, de potentie, toepassingen en uitdagingen.

Gaat mijn moeder straks betalen met Bitcoins?

Waarschijnlijk niet. Bitcoin is ideaal voor internationale transacties zonder fee’s, tussenpersonen en deadlines, nog niet voor boodschappen, benzine en een kopje koffie. De meeste mensen die met cash betalen of pinnen hebben weinig tot geen last van fee’s en wisselkoersen. Ook is de gemiddelde bank-app nu nog een stuk eenvoudiger in gebruik dan een Bitcoin-portemonnee. Daarom is het geldsysteem voor velen goed genoeg. Daarbij komt dat een van de voordelen van een centrale instantie zoals een bank is, dat iedereen weet wie schuld heeft als er iets misgaat. Een Bitcoin-transactie kent geen service, helpdesk of behulpzame medewerkers.

Gaat de bank verdwijnen?

Nee. Althans, voorlopig niet. Gedecentraliseerde en programmeerbare valuta hebben theoretisch gezien enorm veel voordelen ten opzichte van het huidige financiële systeem. Dat geldt echter ook voor groene energie ten opzichte van olie. Groene energie concurreert niet alleen met olie, ook tegen de miljardenkostende olie-infrastructuur met bijbehorende belangen en partijen. Bitcoin en blockchain concurreren niet alleen met gewoon geld, maar ook met het achterliggende netwerk van banken, koersen, beurzen en andere belanghebbenden.

De kans is groter dat een digitale valuta als Bitcoin en de onderliggende blockchain een alternatief systeem worden voor de digitale economie. Of dat huidige banken gebruik gaan maken van een variant van de onderliggende technologie. IBM werkt, volgens Reuters, aan een toepassing van blockchain-technologie waarmee virtuele valuta gekoppeld worden aan betalingssystemen voor valuta zoals de dollar. Hiermee moet het mogelijk worden om geld over te maken zonder tussenkomst van een bank. In dit geval blijft het echter, in tegenstelling tot de filosofie achter de blockchain, een gecentraliseerd systeem gerund door banken.

Wie gaat het dan wel gebruiken?

In een meer traditionele financiële zin zouden Bitcoin en de blockchain een uitkomst kunnen zijn voor opkomende economieën met een hoge inflatie, incapabele banken en/of systemen geteisterd door corruptie. Kortom, waarschijnlijk op plekken waar zwakke financiële systemen de norm zijn. Meer vernieuwende, en tegelijkertijd concrete, toepassingen liggen in het internet of things (het internet van verbonden objecten zoals koelkasten, auto’s en thermosstaten) als het gaat om zaken als supplychain- en identificatiemanagement. Ieder verbonden apparaat is dan zijn eigen schakeltje in de ketting: de openbare spreadsheet van de blockchain die alle wijzigingen keer op keer controleert en verifieert.

Dit wordt echt interessant wanneer een object zoals een wasmachine een economische entiteit wordt. Een connected wasmachine kan dan niet alleen zelf zijn software updates installeren of de producent bij een defect op de hoogste stellen. Het apparaat zou in theorie ook zelfstandig via de blockchain kunnen onderhandelen met andere apparaten of zelfs stroomleveranciers via slimme contracten en eigen budgetten voor onderhoud en stroom. Verschillende stroomaanbieders kunnen je wasmachine een tarief aanbieden en het apparaat gaat in zee met de beste deal en betaalt automatisch het verschuldigde bedrag. Of het apparaat onderhandelt met andere apparatuur in je huis over wie op welk moment stroom gebruikt om zo veel mogelijk te pieken in dal-tariefuren. Ditzelfde principe geldt bijvoorbeeld voor een snoepautomaat die zelf zijn voorraad kan bijhouden, een order tot aanvulling uitzet, zelfstandig onderhandelt met leveranciers en de uiteindelijke winnaar na levering uitbetaald.