Benlik Farklılığı

Merhaba sevgili okur,
Bu yazım, dün yazmış olduğum kendini açığa vurmak temalı içeriğin devamı minvalinde olacak. Benlik farklılıkları konusuna dikkat çekmeye çalışacağım. Hazırsanız başlayalım.

Benlik farklılığı yaklaşımına göre; kendimizle ilgili üç farklı zihinsel temsilimiz vardır.

1. Hepimizde gerçek kendilik vardır.

• Gerçek kendilik, olduğumuz ya da olduğumuza inandığımız kişiyle ilgili bilgiler içerir.

2. Hepimizde olmak istenen kendilik vardır.

• Olmak istediğimiz insanın zihinsel imgesini içerir.
• Olmak istenen kendilik düşlerimizde, isteklerimizde ve hedeflerimizde yatmaktadır.
• Her birimizin gerçek kendiliği ile olmak istediğimiz kendiliği eşsizdir, başka insanlarınkine benzemez. Örneğin siz çok iyi bir siyasi olmayı hedefliyorken arkadaşınızın hedefi yöneticilik olabilir.

3. Son olarak; olmamız gereken kendilik vardır.

• Bu kendilik türünde, olmanız gerektiğine inandığımız, çeşitli kaynakların (anne, baba, din) bizim için belirlediği görevleri ve sorumlulukları yerinde getiren kişidir.
• Olmamız gereken kişi kendini gerçekleştirmek amacıyla pek çok sosyal etkinliğe katılan, kendini öğrencilerine adamış bir matematik öğretmeni olabilir.

Kendiliklerimiz, önemli kararlar verirken dikkatimizi farklı noktalara çekebilir. Özellikle de gerçek kendiliğimiz, çoğu zaman olmak istediğimiz kendiliğimizle ya da olmamız gereken kendiliğimiz ile kıyaslarız. Eğer bu kıyaslamanın sonucunda mutlu olmazsak olumsuz duygular deneyimlememiz kuvvetle muhtemeldir.

Kurama göre;

• Olmak istediğimiz kendilik ve gerçek kendilik arasındaki uyumsuzluklar düş kırıklığı ve depresyona sebep olabilir.
• Örneğin; onur listesine girmeye aday bir öğrenci, çalışma alışkanlığını gevşetir ve kötü bir not alırsa benzer bir duygu yaşayabilir.

İkinci ihtimal ise;

Olmamız gereken kendiliğimiz ve gerçek kendiliğimiz arasındaki uyumsuzluk beraberinde gerginlik, kaygı ve suçluluk getirebilir.

Olmamız gereken cömert ve nazik insan yerine bencilce davrandığımızda ya da birisinden bir çıkar elde etmeye çalıştığımızda bu tarz duygular yaşamamız olasıdır.

Bildiğimiz diğer bilişsel süreçler gibi bu süreç de tamamen bilinç düzeyimizin dışında yaşanır. Bu sebeple, yaşadığımız olayın altında yatan sebepten haberdar olmadan depresyon ya da suçluluk duygusu yaşayabiliriz.

Araştırmacılar benlik farklılığı konusunda ayrıca şu bulguları elde etmişlerdir;

• Gerçek kendilikleri ve olmak istedikleri kendilikleri arasındaki uyumsuzluğu fark eden insanlarda depresyon gözlemlenmektedir.
• Olmaları gereken ve şu anki kendilikleri arasındaki farkı görenlerde de kaygı gözlemlenmiştir.
• Bir yetişkinin olmak istediği kendiliği ve olması gereken kendiliği ölçüldüğünde değerler zaman içinde değişmemektedir.
• Benlik farklılıklarının duyguları nasıl etkilediğine yönelik pek fazla veri ya da bulgu yoktur fakat Japon öğrencilerle yapılan bir çalışmada, Japon öğrencilerin gerçek ve olmak istedikleri kendilikleri, Kanadalı öğrencilere oranla daha fazla uyumsuzdur. Burada bir diğer ilginç bulgu ise, Japon öğrencilerin kendilerini eleştirme düzeylerindeki artışın depresyonu herhangi bir şekilde etkilememiş olmasıdır. Bu bulgudan yola çıkarak da insanların kendilerini zihinlerinde yapılandırma ve değerlendirme biçimlerini incelerken, kültürün göz ardı edilmemesi gerektiğini bir kez daha hatırlıyoruz.

Sonraki yazılarda buluşmak üzere. Sevgiler…

Kaynakça:
Kişilik- Jerry M. Burger
Dünkü yazım; Kendini Açığa Vurmak