Analiza sprawozdania finansowego dla zaawansowanych: wskaźniki i wzory
Jak wygląda analiza sprawozdania finansowego? Poznaj przydatne wskaźniki i wzory: złota zasada finansowania, wskaźnik wydajności pieniężnej, wskaźnik rentowności aktywów ROA, wskaźnik pokrycia zadłużenia i wiele więcej.
Analiza sprawozdania finansowego a wskaźniki, które poznasz z tego artykułu
Analiza sprawozdania finansowego jest jednym z najważniejszych zadań wykonywanych przez analityków w ramach ogólnej analizy finansowej podmiotu, która ponadto wymaga też opracowania danych pozyskanych z ewidencji księgowej, dokumentacji księgowej czy statystyk przedsiębiorstwa.
Jej celem jest ocena finansowej i majątkowej sytuacji przedsiębiorstwa, sprawdzenie wyników osiągniętych przez daną firmę oraz co najważniejsze stworzenie podstaw do podejmowania bezpiecznych, uwzględniających ocenę ryzyka, decyzji.
Zaawansowana analiza sprawozdań finansowych wykorzystuje przede wszystkim 5 wskaźników, którymi są:
- Złota zasada bilansowa (Wskaźnika zastosowania kapitałów własnych, Wskaźnik zastosowania kapitałów obcych)
- Wskaźnik struktury przepływów pieniężnych (Wskaźnik udziału zysku netto w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej, Wskaźnik udziału amortyzacji w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej)
- Wskaźnik wystarczalności środków pieniężnych (Wskaźnik ogólnej wystarczalności środków pieniężnych, Wskaźnik pokrycia zadłużenia, Wskaźnik pokrycia wydatków inwestycyjnych, Wskaźnik pokrycia wypłaty dywidend)
- Wskaźnik wydajności pieniężnej (Wskaźnik pieniężnej wydajności sprzedaży, Wskaźnik pieniężnej wydajności aktywów, Wskaźnik pieniężnej wydajności kapitału własnego)
- Wskaźnik rentowności aktywów ROA
Skąd brać dane? Budowa sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe podmiotu składa się z siedmiu sekcji: nagłówka, wprowadzenia, bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale, rachunku przepływów pieniężnych oraz dodatkowych informacji i objaśnień. To w nich znajdziesz konkretne liczby i kwoty potrzebne do tego, aby Twoja analiza sprawozdania finansowego firmy została wykonana w pełni profesjonalnie.
Jeśli czujesz, że potrzebujesz pogłębić swoją wiedzę na ten temat, więcej szczegółów o tym jakie dane zawierają poszczególne sekcje sprawozdania przeczytasz w osobnym artykule “Jak czytać sprawozdanie finansowe?”.
Jeśli z kolei pracujesz w firmie, w której analiza sprawozdań finansowych to codzienność i potrzebujesz szybkiego dostępu do tego rodzaju dokumentów w przyjaznych formatach, pamiętaj, że jako dostawca danych gospodarczych, nasza firma, Transparent Data, oferuje dostęp do wszystkich sprawozdań finansowych (również ujednoliconych) via platforma dla biznesu Data Integrator oraz API Sprawozdania Finansowe.
Analiza sprawozdania finansowego: analiza powiązań aktywów i pasywów
Analiza finansowa powiązań aktywów i pasywów możliwa jest dzięki danym finansowym przedstawionym w dziale “Bilans”. Aktywa i pasywa to dwustronne zestawienie rachunkowe, które wbrew pozorom są ze sobą ściśle powiązane, bo dotyczą tych samych zasobów majątkowych podmiotu, ale są wykazywane z dwóch punktów widzenia. Dla przypomnienia:
- do aktywów zaliczamy aktywa trwałe oraz obrotowe,
- natomiast pasywa, to kapitały własne oraz zobowiązania.
Relacja między kwotami aktywów i pasywów wyrażana jest dzięki zasadzie równowagi bilansowej, zgodnie z którą:
Suma aktywów = Suma pasywów
Na podstawie tej samej grupy danych finansowych możliwa jest też ocena zależności między grupami składników aktywów i grupami składników pasywów danego podmiotu.
Przykładowo jeśli chcemy określić relację między kwotą aktywów podmiotu a sumą kapitałów i zobowiązań, to możemy wykorzystać poniższy wzór:
Kapitały własne + Zobowiązania = Aktywa jednostki
Złota zasada bilansowa, czyli podział kapitałów na własne i obce w finansowaniu działalności podmiotu
Złota zasada bilansowa w skrócie świadczy o tym, że struktura danego sprawozdania finansowego jest poprawna. Możemy mówić o niej wtedy, kiedy wskaźniki wartości są zbliżone do jedności, czyli mieszczą się w przedziale od 0–9.
Złota zasada bilansowa może zostać przedstawiona za pomocą dwóch wskaźników: Wskaźnika zastosowania kapitałów własnych oraz Wskaźnika zastosowania kapitałów obcych.
1. Wskaźnik zastosowania kapitałów własnych
To relacja kapitałów własnych do aktywów trwałych. Wskaźnik jest wyrażany wzorem:
Kapitał własny : Aktywa trwałe = Wskaźnik zastosowania kapitałów własnych
Analiza sprawozdania finansowego przy użyciu złotej zasady bilansowej wskaźnikiem zastosowania kapitałów własnych ma na celu zweryfikowanie czy finanse danej jednostki są stabilne i niezależne, ponieważ uznaje się, że kapitał własny powinien całkowicie finansować aktywa trwałe. Warto pamiętać, że w praktyce osiągnięcie takiego stanu wcale nie jest proste. Z tego względu niekiedy uznaje się, że kapitał własny powinien pokrywać co najmniej 70% aktywów trwałych.
2. Wskaźnik zastosowania kapitałów obcych
Jest relacją kapitałów obcych do aktywów obrotowych. Odzwierciedla ją wzór:
Kapitał obcy : Aktywa obrotowe = Wskaźnik zastosowania kapitałów obcych
Zgodnie ze złotą zasadą bilansową sprawdzaną wskaźnikiem zastosowania kapitałów obcych aktywa obrotowe mogą być całkowicie sfinansowane kapitałami obcymi, czyli bieżąca działalność podmiotu może być w całości opłacana zobowiązaniami.
Złota zasada finansowania — wzór obliczeń
Na podstawie tej samej grupy danych finansowych z “Bilansu” możliwe jest też sprawdzenie, czy podmiot zastosował tzw. złotą zasadę finansowania. Zgodnie ze złotą zasadą finansowania powinna istnieć zależność między długością okresu, w jakim jednostka wykorzystuje składniki aktywów, a długością okresu, na jaki został podmiotowi udostępniony kapitał. Zastosowanie tutaj ma kryterium czasu, który dzieli aktywa na długo- i krótkoterminowe w zależności od tego, jaki czas dany podmiot wykorzystuje aktywa.
Złota zasada finansowania wyrażana jest dwoma możliwymi relacjami:
- Aktywa krótkoterminowe : Kapitał krótkoterminowy > 1
- Aktywa długoterminowe : Kapitał długoterminowy < lub równy 1
Wskaźnikowa analiza przepływów pieniężnych w ramach analizy sprawozdania finansowego
Analiza przepływów pieniężnych pozwala na ocenę sposobu gospodarowania środkami pieniężnymi firmy, a dokładniej na ocenę ich pozyskiwania i wydawania. Wskaźniki oparte na ocenie przepływów można następnie wykorzystać do oceny płynności finansowej danego podmiotu.
Analiza sprawozdania finansowego wyróżnia trzy wskaźniki finansowe, które temu służą:
1. Wzór na wskaźnik struktury przepływów pieniężnych
Pokazuje udział określonych elementów przepływów pieniężnych w nadwyżce pieniężnej. Ten wskaźnik znajduje swoje zastosowanie przede wszystkim przy ocenie struktury przepływów pieniężnych z operacyjnej działalności. W tym przypadku najczęściej oblicza się:
- Wskaźnik udziału zysku netto wzorem:
Zysk (strata) netto : Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej x 100 = % wskaźnik udziału zysku netto w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej
- Wskaźnik udziału amortyzacji wzorem:
Amortyzacja : Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej x 100 = % wskaźnik udziału amortyzacji w przepływach pieniężnych netto z działalności operacyjnej
2. Wzór na wskaźnik wystarczalności środków pieniężnych
Jest on wykorzystywany zawsze wtedy, kiedy analityk chce ocenić stopień zaspokojenia potrzeb płatniczych podmiotu wygospodarowaną nadwyżką płatniczą. Dokładniej — analiza sprawozdania finansowego tym wskaźnikiem pozwala obliczyć relację między pieniężnymi przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej a wielkością wydatków i zobowiązań podmiotu. Oblicza się go wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Wydatki ogółem = Wskaźnik ogólnej wystarczalności środków pieniężnych
Na podstawie tej samej grupy danych finansowych można obliczyć też dodatkowo:
- Wskaźnik pokrycia zadłużenia wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Spłata zadłużenia = Wskaźnik pokrycia zadłużenia
- Wskaźnik pokrycia wydatków inwestycyjnych wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Wydatki inwestycyjne = Wskaźnik pokrycia wydatków inwestycyjnych
- Wskaźnik pokrycia wypłaty dywidend wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Wypłaty dywidend = Wskaźnik pokrycia wypłaty dywidend
Im większe wartości przyjmują powyższe wskaźniki, tym większa jest zdolność podmiotu do pokrywania potrzeb płatniczych.
3. Wzór na wskaźnik wydajności pieniężnej
Pozwala ocenić efektywność pieniężną podmiotu m.in. ile środków pieniężnych netto osiągniętych z działalności operacyjnej przypada na jedną złotówkę kapitału własnego podmiotu. Do najczęściej wykorzystywanych wskaźników w ramach analizy sprawozdania finansowego z tej grupy należą:
- Wskaźnik pieniężnej wydajności sprzedaży, który obliczyć można wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Przychody ze sprzedaży x 100 = Wskaźnik pieniężnej wydajności sprzedaży
- Wskaźnik pieniężnej wydajności aktywów wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Aktywa ogółem x 100 = Wskaźnik pieniężnej wydajności aktywów
- Wskaźnik pieniężnej wydajności kapitału własnego wzorem:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej : Kapitał własny x 100 = Wskaźnik pieniężnej wydajności kapitału własnego
Analiza sprawozdania finansowego: wskaźniki rentowności aktywów ROA
ROA to stosunek zysku netto danej spółki do wartości posiadanych przez nią aktywów. Pozwala ocenić stopień zabezpieczenia zobowiązań podmiotu przez posiadane składniki majątku. Obliczany jest wzorem:
Wynik finansowy : Aktywa x 100 = Wskaźnik rentowności aktywów
Ile powinien wynosić wskaźnik rentowności?
Uznaje się, że dobry wynik mieści się w przedziale od 0,5 do 1,0. Jeśli wskaźnik rentowności aktywów jest większy od 1, to oznacza, że zobowiązania długoterminowe danego podmiotu są wyższe niż kapitał własny firmy. Niski wskaźnik ROA oznacza, że musi zostać przez podmiot zrealizowana większa wartość sprzedaży w celu osiągnięcia danej kwoty zysku. Wysoki wskaźnik ROA świadczy z kolei o dobrej kondycji finansowej podmiotu.
ROA najczęściej obliczany jest przez instytucje finansowe, które oceniają czy mogą podmiotowi przyznać kredyt. Równie często wynik jest opracowywany przez rewidentów sprawozdania czy sam zarząd firmy, bo analiza wskaźnika rentowności aktywów w firmie pozwala na lepsze zarządzanie jej majątkiem oraz na:
- pobudzenie do efektywniejszego wykorzystania zasobów aktywów trwałych i obrotowych;
- utrzymanie wielkości zasobów na poziomie adekwatnym do rozmiarów prowadzonej działalności;
- eliminowanie nadmiernych zapasów składników majątkowych zasobów;
- lepsze prowadzenie działalnością inwestycyjną podmiotu;
- sprawowanie kontroli nad poziomem ponoszonych kosztów i przychodów osiąganych.
Analiza sprawozdania finansowego w pigułce: który dział dokumentu należy przeanalizować, żeby…
- Ocenić sytuację majątkową i finansową podmiotu? Należy przeanalizować dane w sekcji “Bilans”.
- Sprawdzić wynik finansowy podmiotu na koniec roku obrotowego oraz czynniki, które na ten wynik wpłynęły? Zajrzyj do działu “Rachunek zysków i strat”.
- Wykryć czynniki wpływające na zmiany źródeł finansowania działalności? Sprawdź dane w dziale “Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym”.
- Ustalić źródła pozyskiwania i kierunki wykorzystania funduszy? Zanalizuj dane w sekcji “Rachunek przepływów pieniężnych”.
- Przeprowadzić pogłębione analizy sprawozdania finansowego podmiotu? Zajrzyj do sekcji “Informacje dodatkowe” w raporcie finansowym.
- Ocenić dotychczasowe osiągnięcia jednostki oraz zidentyfikować jej możliwe kierunki rozwoju? Sprawdź i zanalizuj dane w sekcji “Dodatkowe informacje i objaśnienia”.
Szybsze pozyskiwanie raportów finansowych do analizy
Sprawozdania finansowe polskich firm są możliwe do pobrania z eKRS. Jednakże to źródło miewa techniczne przerwy lub wymusza na użytkowniku zrobienie przerwy przed kolejnym wywołaniem. Dla firm, które często pobierają sprawozdania finansowe do analizy, jest to spory problem, który może rozwiązać dostęp do raportów finansowych z eKRS za pośrednictwem API Sprawozdania finansowe lub modułu Sprawozdania finansowe na platformie z informacją gospodarczą Data Integrator od Transparent Data.
Więcej informacji o dostawcy danych znajdziesz na stronie:
Źródło: E. Nowak, 2017, Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa
