CRBR dziś: tysiące firm nadal nie zgłosiło swoich beneficjentów rzeczywistych
Minął ponad rok odkąd w życie wszedł obowiązek zgłaszania beneficjentów rzeczywistych do CRBR, czyli Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Wszystkie spółki, które zostały założone przed 13 października 2019 miały na to czas do 13 lipca 2020, a pozostałe mają na to 7 dni od daty rejestracji w KRS. Czy rzeczywiście polskie firmy wywiązały się z tego zadania?
Co to jest CRBR? Wstęp
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, którego skrót brzmi CRBR, to system, w którym są gromadzone informacje o beneficjentach rzeczywistych, czyli osobach fizycznych, które sprawują pośrednią lub bezpośrednią kontrolę nad daną spółką lub te, w których imieniu nawiązywane są stosunki gospodarcze oraz transakcje okazjonalne. Jeśli jesteście ciekawi jak prezentuje się rejestr CRBR, to możecie go znaleźć TUTAJ. Jest to jedno ze źródeł danych, z jakich dostarczamy jako Transparent Data dane na potrzeby procesów biznesowych (po API i poprzez naszą platformę online Data Integrator).
CRBR został utworzony 13 października 2019 roku, jednak rząd dał polskim firmom czas do 13 lipca 2020 na zapoznanie się z nowym rejestrem i zgłoszenie swoich beneficjentów. Co ważne, za brak wpisu grozi kara nawet do 1 mln złotych, o czym więcej pisaliśmy w osobnym artykule: Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych: obowiązki, kary i zasady wpisów.
Jakie typy podmiotów gospodarczych mają obowiązek zgłoszenia beneficjenta?
Na bieżący moment, wszystkie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, proste spółki akcyjne i spółki jawne są zobowiązane do zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego w bazie CRBR oraz do aktualizacji wpisów w przypadku jakichkolwiek zmian w tym obszarze. Wyjątkiem są publiczne spółki akcyjne, które zostały z tego obowiązku zwolnione, oraz spółki zagraniczne wpisane do KRS, które w Polsce prowadzą swoją działalność w oddziałach.
Uwaga! Od 31 października 2021 obowiązkowi podlegają również nowe typy podmiotów!
W 2021 roku lista podmiotów, które mają obowiązek zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do CRBR, została rozszerzona. W rezultacie od 31 października 2021 roku obowiązek zgłoszenia beneficjentów mają również:
- spółki partnerskie;
- trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne wskazali jako obszar zamieszkania (lub siedzibę) miejsce na terytorium Polski, i nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terenie kraju w imieniu, lub na rzecz trustu;
- europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;
- spółki europejskie;
- spółdzielnie;
- spółdzielnie europejskie;
- stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS;
- fundacje.
Czy polskie firmy rzeczywiście zgłaszają beneficjentów rzeczywistych?
Na chwilę obecną do rejestru wpisanych jest ponad 1 milion beneficjentów rzeczywistych (dokładnie 1 242 789), a firm, które zgłosiły co najmniej jednego beneficjenta, jest ponad 375 tysięcy (dokładnie 375 980).
Czy to wszystkie firmy, które powinny były zgłosić beneficjenta do CRBR? Możemy to w łatwy sposób wywnioskować, sprawdzając liczbę spółek, które na chwilę obecną do KRS wpisane są jako podmioty aktywne (wyliczenia nie dotyczą np. spółek partnerskich czy fundacji, które od 31 października 2021 roku również będą musiały zgłaszać beneficjenta rzeczywistego).
Na tę chwilę w Polsce:
- Spółek z ograniczoną odpowiedzialnością jest 431 839;
- Spółek komandytowych jest 36 625;
- Spółek jawnych jest 32 567;
- Spółek akcyjnych jest 8 431;
- Spółek komandytowo-akcyjnych jest 2 808;
- Prosta spółka akcyjna jest 1.
Wszystkich polskich spółek, które mają obowiązek zgłosić beneficjenta, łącznie jest zatem 512 271. Ten wynik oznacza jedno — ponad 136 tys. polskich spółek dotychczas nie zgłosiło beneficjenta rzeczywistego do CRBR, chociaż w świetle prawa powinno to zrobić. Niemniej większość z nich wywiązała się z tego obowiązku — prawie 73,4 procent.
Najbardziej prawdopodobna przyczyna zaniechania zgłoszeń związana jest z trudnością ze zidentyfikowaniem beneficjenta rzeczywistego, wszak nierzadko zdarza się, że sama spółka ma z tym problem. W takich przypadkach na pomoc przychodzi ustawa AML, w której można odnaleźć odpowiedź na pytanie jak zidentyfikować beneficjenta rzeczywistego.
Spółki, które mają problem z ustaleniem beneficjenta (mają wątpliwości czy wspólnicy i akcjonariusze spółki odpowiadają kryteriom) jako beneficjenta zgłaszają osobę zajmującą w spółce wyższe stanowisko kierownicze. Zgodnie z tym kryterium w instytucjach obowiązanych beneficjentem może być członek zarządu, dyrektor czy pracownik, który posiada wiedzę na temat ryzyka związanego z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu i podejmuje biznesowe decyzje w tym obszarze.
Sam proces zgłaszania beneficjenta rzeczywistego nie należy do trudnych, dlatego nie powinien sprawiać przedsiębiorcom kłopotów. Z instrukcją jak zgłosić beneficjenta rzeczywistego do CRBR zapoznasz się TUTAJ.
Dlaczego w ogóle CRBR został utworzony? Dyrektywa AML
Państwa członkowskie Unii Europejskiej zgodnie z przepisami są zobowiązane do przechowywania informacji na temat rzeczywistych beneficjentów oraz do udostępniania tych informacji właściwym organom i jednostkom finansowej analityki i podmiotom zobowiązanym, które stosują środki należytej staranności wobec klienta zgodnie z dyrektywą AML.
Utworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych jest wynikiem realizacji przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r., która została opracowana, aby zapobiegać wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy i/lub finansowania terroryzmu (IV dyrektywa AML). Samą podstawą funkcjonowania CRBR jest ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2020 r., poz. 971) implementująca przepisy IV dyrektywy AML.
Przedsiębiorcy, którzy mają obowiązek sprawdzania beneficjentów rzeczywistych, mogą to robić manualnie, ale zdecydowanie łatwiej i szybciej sprawdzać beneficjentów danych firm za pośrednictwem API lub platformy Data Integrator od Transparent Data, gdzie można hurtowo weryfikować nawet do 10 tys. numerów NIP w 1,5h. Szczegóły rozwiązania znajdziesz na stronie www Transparent Data:
