Göz Yorgunluğu Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Alınabilecek Önlemler

Göz Yorgunluğu Nedir?

Göz yorgunluğu her yaştan insanı etkileyen, görsel dikkat gerektiren bir iş yaparken gözlerin fazla zorlanmasıyla ortaya çıkan ve gözlerde; ağrı, kaşıntı, sulanma ve göz kuruluğuna sebep olan bir rahatsızlıktır. Genelde uzun yolda araba sürmek veya bilgisayar ekranı başında fazla zaman geçirmek gibi aktiviteler sırasında ya da sonrasında ortaya çıkar.

Göz yorgunluğu kısa süreliğine rahatsızlık verebilir ancak çoğunlukla gözleri dinlendirdikten sonra geçer. Gözlerinizi dinlendirmenize ve üzerinden zaman geçmesine rağmen rahatsızlığın devam etmesi daha tehlikeli bir göz rahatsızlığına işaret edebilir. Bu durumda göz doktorunuza danışmanız tavsiye edilir.

Bu rahatsızlığın tıbbi adı “Astenopi”dir. “Bilgisayara bakma sendromu” adıyla da bahsi geçebilir.

Göz Yorgunluğunun Belirtileri Nelerdir?

Göz yorgunluğunun başlıca belirtileri şu şekildedir:

• Gözlerde şişme, kaşıntı veya yanma hissi
• Gözün sulanması veya kuru hissetmesi
• Bulanık veya çift görme
• Baş ağrısı
• Boyun, omuzlar veya sırtta ağrı
• Işığa hassasiyetin artması
• Gözleri açık tutmakta veya odaklanmakta zorluk çekmek

Göz Yorgunluğunun Nedenleri Nelerdir?

Uzun süre ekran başında çalışmak, az ışıkta okumak, ve araba sürmek gibi aktivitelerden; çalışma ortamınızdaki havalandırma ve nem oranına kadar, göz yorgunluğuna sebep olabilecek faktörler vardır.

İnsanlar, dakikada ortalama 15 kere göz kırpar ancak bu sayı, görsel dikkat gerektiren işler yaparken dakikada 5 kereye kadar düşebilir. Böyle bir durumda gözlerimiz gerektiği şekilde nemlendirilemez. Bu göz yorgunluğu belirtilerine sebep olabilir.

Aşağıdaki listedeki sebeplerden hiç birisi size uymuyor ise, farkında olmadığınız göz rahatsızlıklarınız olabilir.

• Az ışıkta okumak, görmek için gözleri zorlamak
• Dijital ekranlara uzun süre odaklanmakta
• Örgü örmek gibi ince detay içeren aktiviteler
• Uzun süre omuzları, boynu veya sırtı rahatsız edecek şekilde oturmak
• Parlak ışığa maruz kalmak
• Uzun süre görsel odak isteyen işler yapmak

Göz Yorgunluğunu Önlemek İçin Ne Yapılabilir?

• Göz Kırpmaya Dikkat Etmek: İnsanlar, dakikada ortalama 15 kere göz kırpar ancak bu sayı, görsel dikkat gerektiren işler yaparken dakikada 5 kereye kadar düşebilir. Böyle bir durumda gözlerimiz gerektiği şekilde nemlendirilemez. Bu Göz Yorgunluğu belirtilerine sebep olabilir. Daha sık göz kırpmaya özen göstererek bunu önleyebilirsiniz.
• “20–20–20 Kuralı”: Dr. Jeffrey Anshel’ın 20–20–20 Kuralı, gözlerinizi etkili bir şekilde dinlendirmek için kullanabileceğiniz bir teknik. Bu tekniği uygulamak için, bilgisayar başındayken veya gözleri zorlayan herhangi bir aktivite sırasında, her 20 dakikada bir, 20 saniyeliğine 20 feet (ortalama 6 metre) uzağa bakmak. Bunu yaparken sıklıkla göz kırpmaya özen göstermek daha da etkili olabilir.
• Göz Damlası Kullanmak: Çeşitli sebeplerden gözlerinizdeki kuruluk fazla ise, rahatlamasına yardımcı olacak bir göz damlası kullanabilirsiniz. Eğer uzun süredir devam eden bir rahatsızlığınız varsa, göz damlası kullanmadan göz doktorunuza danışın.
• Bilgisayar Gözlüğü Kullanmak: Eğer göz yorgunluğunuzun sebebi uzun saatlerce ekran başında çalışmak ise, mavi ışığa karşı koruyucu bilgisayar gözlüğü takmayı deneyebilirsiniz.
• Oturuş Pozisyonunu Düzeltmek: Boyun, omuzlar ve sırtta ağrı göz yorgunluğunun belirtilerindendir. Oturuşunuzu düzelterek, gözlerinizin rahatlamasını sağlayabilirsiniz.
• Hava Nemlendirici Kullanmak: Bazen göz kuruluğu havadaki nem ile alakalı olabilir. Eğer sizin için durumun bu olduğunu düşünüyorsanız, bir hava nemlendirici kullanabilirsiniz.
• Ekran ve Parlaklık Ayarı: Çeşitli uygulamalar kullanarak bilgisayar ekranınızın gözlerinize daha az zarar vermesini sağlayabilirsiniz. Ekran parlaklığını düşük tutmayı deneyebilirsiniz. Elektronik araç gereçlerinizin ekranlarını silmeyi de deneyebilirsiniz.

Eğer lens kullanıyorsanız:

• Bir Süreliğine Gözlük Takmak: Çalıştığınız veya ekran başında geçirdiğiniz zamanlarda lens yerine gözlük takmak gözlerinizi rahatlatabilir.
• Yatmadan Önce Lensleri Çıkarmak: Lensleriniz takılıyken uyumak göz yorgunluğuna veya daha şiddetli rahatsızlıklara yol açabilir. Düzenli olarak yatmadan önce lenslerinizi çıkarmayı deneyin.
• Lens Bakımı: Lenslerinizi özenle temizleyin. Kirli lens kullanmak sadece göz yorgunluğu değil, enfeksiyonlara yol açabilir.

Göz Yorgunluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Göz yorgunluğunu teşhis etmek için çoğunlukla belirtilerini fark etmek yeterlidir. Ancak sürekli bir şekilde gözlerle alakalı rahatsızlık çekiyorsanız, bir göz doktoruna görünmeniz önerilir. Böyle bir durumda kapsamlı bir göz muayenesi yapılır. Muayenede istenebilecek bilgiler ve muayene aşamaları:

• Hastanın bilgisayar kullanımı ve göz yorgunluğuna etki eden bir ilaç kullanıp kullanmadığı ve genel sağlığı ile ilgili kayıtlar istenir
• Görme keskinliği testi, göz tansiyonu ölçümü, göz kaslarının muayenesi, göz kapağının muayenesi, gözlük muayenesi, göz dibi muayenesi ve biyomikroskopik muayene yapılır
• LASIK (Lazer Eşlikli Korneanın Yerinde Şekillendirilmesi)

Göz Yorgunluğunun Yol Açabileceği Diğer Rahatsızlıklar:

Göz yorgunluğunuz ileri derecede tekrarlıyorsa bu rahatsızlığın ileriki evrelerinde başka sorunlar da çıkabilir:

• Retina ile ilgili sorunlar
• Katarakt
• Yaşa bağlı makula dejenerasyonu
• Uyku rahatsızlıkları