ISTORYA-LINGGWISTIKA #5: “Kabi” anna “Kataw”
Aru tamma nittam i mangiyusu-usa ta danaw nga uvvovuk. Angngarigan na, nu egga i mappaleg ta anni nga gannug nittam yatun ta itabbak tam ay “kabi”, onu egga i tolay nga agalat-tam nga umaranni kunnud kagiat-tam gapa e “kataw”.
Ngem, makalavvun nu ngatta ta danaw nga uvvovuk e kumpleto i mensahe nga ikaya ra iparattal ta kergo tam nga tolay maski mattattadday ira. “Kataw.” “Kabi.” Megafu ta kunnaw nga negagangay, uyya na pano nga danaw nga uvvovuk ay resulta na contraction nga makagi ta linggwistika?
Angngarigan:
I “kabi” ay naggafu ta uvvovuk a “maginnak ka ta mabi” nga yayya ay nagabibba megafu ta natural nga tendensiya na magergo nga kwan ta malogon i pangivuya na.
- “Maginnak ka laman ta mabi.” (Wait for just a while. / Wait a minute. / Just a minute.)
- “Maginnak ka la ta mabi.”
- “Maginnak ka labbi.”
- “Maginnak ka ‘bi.”
- “Kabi.”
Nagabibba i uvvovuk ngem ari tu nanguli i kebalinan na. Kunne gapa ta uvovuk a “kataw”, nga yayya ay neyabibba nga “umay ka taw.”
- “Umay ka taw.” (Come here.)
- “Ume ka taw.”
- “ ‘Me ka taw.”
- “Ekka taw.”
- “Kataw.”
Maggitta gapa i kaso na adverb nga “sitaw”, ngem i angnguli na ay namegafu paga ta tiempo na Gagassila. I “sitaw” i nanali ta “asi” nga yayya ay dana nga uvovuk nga awan ngana tu makammu onu mangiyusa sangaw nga tyempo.
- “Asi?” (Where?)
- “Asi taw?” (Where [here]?)
- “Sitaw?” (Where?)
Egga paga i ammu nu nga uvvovuk nga maggitta ta kaso, wawwagi? Iparattal nu laman i suhestyon nu ira.
Dios i mevulun nittam ngamin.
Nappasa nga artikulo: Kolor ta Ibanag
Tumunuk nga artikulo: Mappange
