Dwalen door het beleidsbos
Systeemblog — 7 mei 2015
We zijn weer aangekomen in Nijmegen! Na scones van Marlieke in de trein en een ritje in een kever door de stad zijn we meer dan klaar om de dag te beginnen. Eerst hebben we een gesprek met Masoud, toegepast kunstenaar en oprichter van ElanArt — een project dat spanningsvelden creëert voor het delen van kennis en ideeën; een platform waar mensen de gelegenheid krijgen om elkaar te ontmoeten en inspireren. Hij brengt dat in de praktijk doormiddel van allerlei verschillende kunstvormen: dans, drama, muziek, etc. We praten over de jongeren waarop we ons willen richten met jongLAB, wie zijn zij eigenlijk? Masoud is enthousiast over ons project en heeft vele ideeën over de invulling ervan — we nodigen hem dan ook graag uit om mee te doen! Lees hier meer over het gesprek met Masoud.
Om 11.00 uur zien we ons lab-teamlid Marieke en haar collega Nicole, ze hebben ons namelijk om ‘Slack-les’ gevraagd. Slack is het communicatieprogramma waar we in jongLAB mee werken. Marieke ziet er de mogelijkheden wel van in, en wil Slack dan ook direct introduceren bij haar collega’s van het Makelpunt. Samen bekijken we de mogelijkheden, en zelfs eventuele plug-ins die ze kunnen gebruiken, zoals Google Drive, Trello (om to do-lists in bij te houden) en Dropbox. De dames zitten met hun tablets klaar om vragen op ons af te vuren — zo transformeren we ons voor een half uurtje van social labbers in Slack-experts.
Na een lunch in de kantine van het stadhuis — waar we uiteraard ‘de Nijmeegse ambtenaar’ geobserveerd hebben — en een verdwaling door het trappenhuis hebben we een afspraak met Roy Breuer, beleidsadviseur bij de gemeente Nijmegen en Robin van Wees van welzijnsorganisatie Tandem. Het doel van deze afspraak is om inzicht te krijgen in het proces van beleid maken en uitvoeren in de gemeente. In de afgelopen tijd, ook in ons lab in Dordrecht, kwam naar voren dat de stappen in dit proces bij maar weinig mensen buiten de gemeentelijke organisatie bekend zijn. Juist om beter te kunnen begrijpen wat een gemeente doet en waarom ze op die manier functioneert kan het handig zijn om de beleidscyclus eens wat verder te onderzoeken.
Al gauw begrijpen we dat er verschillende aanpakken zijn om beleid te maken en dat het nog best complex is om daar de meest voorkomende uit te destilleren. Met zoveel weggetjes, hoor en wederhoor-momenten en inspraakhebbende partijen zie je al snel door de bomen het bos niet meer. Robin omschrijft zijn kennis over beleid maken als volgt: “Ik meen veel te weten, maar meen ook veel niet te weten en weet nooit zeker wat ik nu wel en niet precies weet”. We gokken dat hij daarin niet de enige is.
Na ruim een uur waarin Roy van alles voor ons heeft uitgetekend en Robin zijn aanvullingen vanuit het veld heeft gegeven concluderen we dat er 5 stappen zijn die doorlopen worden tijdens het maken en uitvoeren van beleid en dat je als burger op elk van die momenten invloed kunt uitoefenen:
- Agenderen: Het op de agenda krijgen van een beleidsonderwerp -als burger zijnde- kan op verschillende manieren, namelijk:
- Door te stemmen op een politieke partij met bepaalde agendapunten heeft deze partij de kans om samen met andere partijen een coalitie te vormen in de gemeenteraad en zijn agendapunten in het coalitieprogramma te krijgen
- Door een burgerinitiatief te starten en handtekeningen op te halen moet de raad aandacht besteden aan een specifiek agendapunt ingebracht door burgers - Ontwikkelen: Het vertalen van beleid naar een uitvoerbaar plan. Als burger kun je hier invloed op uitoefenen door:
- Deel te nemen aan een participatieronde waarbij ambtenaren in gesprek gaan met bewoners om het plan zo goed mogelijk aan te passen op de samenleving (Roy: “Inspraak hebben hoort bij de nieuwe trend ‘behoeftegestuurd beleidvormen’”)
- Deel te nemen aan een adviesraad (hiervoor bestaan vacatures) die gevraagd en ongevraagd advies kan geven over de gang van zaken — niet alleen tijdens het ontwikkelen maar ook tijdens andere stappen van de beleidscyclus - Implementeren: Het uitvoeren van het plan waarbij je als burger in een klankbordgroep kunt deelnemen, zodat je samen met een projectteam van uitvoerende partijen en de gemeente het uitvoeringsproces kunt bewaken.
- Evalueren: Het nabespreken van het uitgevoerde plan. Dit gebeurt ‘intern’, binnen de gemeente, maar ook ‘extern’, met burgers.
- Bijstellen: Het eventueel aanpassen van bestaand beleid n.a.v. de evaluatie om verbeteringen door te voeren, dit gebeurt intern — in de gemeente met ambtenaren, wethouders, en de raad.
“Het is duidelijk dat zo’n beleidscyclus tijd kost” — zo zegt Robin — “maar voor jongeren gaat de tijd 5 keer zo snel, die willen direct resultaat zien.” Dat dilemma kunnen we in dit gesprek niet oplossen, maar we hebben wél veel geleerd over de werkwijze van de gemeente. Die kennis willen we natuurlijk met de rest van de wereld delen. We maken daarom een infographic met allerlei informatie over het maken van beleid, verschillende organen binnen de gemeente en inspraakmomenten voor burgers. Volgende week testen we de eerste versie van deze infographic met beleidsmaker Marjo en met jongeren Levi en Laurens. Binnenkort te zien op deze blog!
Aan het einde van de dag zitten we nog even buiten met Marieke. We brainstormen over ons lab-team, en over de extra leden die we nog zoeken. Wie zouden dat kunnen zijn? En hoe kunnen we ze op een leuke manier benaderen? Dan begint het te regenen en breken we op — genoeg bedacht, genoeg besproken, genoeg te doen. Een productieve dag in Nijmegen!
