Koopkrachtcijfers: wat zegt dat eigenlijk + hoe kun je zelf je koopkracht verhogen?

Politici strooien graag met koopkrachtcijfers en wij als consumenten hechten hier veel waarde aan. Toch zeggen dit soort voorspellingen eigenlijk vrij weinig over wat er écht in onze portemonnee gebeurt. Neem je koopkracht dus liever in eigen hand.

‘Het wil nog niet zo vlotten met de Nederlandse koopkracht.’ Dat stond afgelopen mei in een artikel van de regionale dagbladen. ‘Waar het vorige kabinet in de begroting van 2017 Nederland nog lekker maakte met een fijne bescheiden koopkrachtstijging, regent het in het jaarverslag ineens minnen, ’ schrijft de journalist van het artikel. En dat terwijl minister Asscher een aantal maanden daarvoor nog had beloofd ervoor te zorgen dat de koopkracht van ouderen en mensen met een uitkering in ieder geval niet achteruit zou gaan.

Help, de koopkracht daalt!

De vraag is: wat doe je als consument met dit nieuws? Is een daling in de koopkracht een teken dat we massaal de broekriem aan moeten halen? En stel, de koopkracht stijgt wel? Betekent dat we het geld lekker kunnen laten rollen?

De koopkracht is het inkomen uitgedrukt in de hoeveelheid goederen die je ervoor kunt kopen. Bij het berekenen ervan wordt gekeken naar inkomen, belastingen en de inflatie of deflatie, oftewel de prijsstijging- of daling van producten. Worden de belastingen verhoogd maar blijft je inkomen gelijk? Dan daalt je koopkracht. Daalt de prijs van benzine, maar verandert je salaris niet? Dan stijgt je koopkracht juist.

Vooral politici strooien graag met de term ‘koopkracht’. Ze voorspellen er voorspoed of tegenslag mee. Ook worden ze er vaak op afgerekend. Als het kabinet de begroting presenteert, kijken veel kiezers eerst naar de koopkrachtplaatjes. Die zeggen ons namelijk veel meer dan groeipercentages van de Nederlandse economie, omdat ze een idee geven van in hoeverre we die groei ook écht in onze portemonnee gaan voelen. Slechte koopkrachtplaatjes werken politici dus niet bepaald in het voordeel.

Geen feiten, maar voorspellingen

Maar de vraag is of we niet een beetje te veel waarde aan die plaatjes hechten. Hoeveel geld je te besteden hebt, zit hem namelijk in een heleboel dingen bij elkaar. En veel van die factoren worden niet meegewogen. Zo kan het Centraal Planbureau niet voorspellen of jouw huisbaas besluit de huur wel of niet te verhogen, en ook niet of je auto kapot gaat. Stel je stopt met roken? Dan stijgt je koopkracht. Het geld dat je voorheen aan sigaretten uitgaf, bespaar je nu en kun je uitgeven aan andere dingen. Maar dat kon het CPB niet weten.

Volgens directeur van het CPB Laura van Geest overschatten het kabinet en de Tweede Kamer inderdaad de invloed van de koopkracht op onze portemonnee. ‘Je kunt met koopkrachtplaatjes in je hand niet bepalen hoe je eigen portemonnee er volgend jaar uitziet,’ zegt ze in de Volkskrant. Ze vervolgt: ‘In de koopkrachtplaatjes vind je geen baan, maak je nooit promotie, krijg je geen kinderen, ga je niet scheiden en ga je nooit met pensioen.’ Bovendien dreigen veel mensen volgens haar te vergeten dat het om voorspellingen en dus niet om feiten gaat. ‘Koopkrachtraming is door een flinke onzekerheid omgeven,’ legt ze uit. ‘Het voorspellen van de contractloonontwikkeling, de inflatie en de nominale zorgpremie blijkt een uitdagende klus en uitdagender naarmate het verder in de tijd ligt. Deze voorspellingsfouten zijn een reden dat het mensen in de praktijk beter of slechter afgaat dan verwacht.’ Daar komt volgens van Geest bij dat het CPB alleen een mediane ontwikkeling voorspelt. ‘Dat wil zeggen dat de helft van de mensen in de groep er minder en de andere helft er meer op vooruit gaat dan het genoemde getal. Een mediaan van 0,6 procent voor alle huishoudens betekent dus niet dat alle huishoudens er ook écht op vooruitgaan.’

Neem je koopkracht in eigen hand

In plaats van je blind te staren op koopkrachtplaatjes die het kabinet presenteert, kun je je koopkracht beter in eigen hand nemen. Hoe? Simpel, door ervoor te zorgen dat er minder geld uitgaat en meer binnenkomt. Er zijn natuurlijk genoeg voor de hand liggende manieren van besparen. Bijvoorbeeld door op aanbiedingen te letten in de supermarkt. Maar naast de gebruikelijke bespaarmethodes zijn er tegenwoordig steeds meer slimme trucjes en tools waarmee je je uitgaven kunt controleren. Bijvoorbeeld de app Mijn huishoudboek, die je via statistieken en grafieken een overzicht van je inkomsten en uitgaven laat zien. Filteren op product kan ook, bijvoorbeeld een overzicht van wat je auto je jaarlijks kost. Heel handig, want je kunt je koopkracht alleen vergroten als je gedetailleerd bijhoudt wat er maandelijks binnenkomt en wat er uitgaat. Daarnaast zijn er nog een hoop andere tools en trucjes waarmee je geld kunt besparen- of juist verdienen! Sterker nog, het zijn er zoveel dat je er een tijdschrift mee kunt vullen. Hieronder een paar van de allerhandigste.

1] Stroomslurpende apparaten

Het gemiddelde huis staat vol met apparaten die stroom verbruiken; een koelkast, laptop, televisie, magnetron, enzovoort. Geen wonder dat je energierekening vaak hoog uitpakt. Een gemiddeld Nederlands gezin betaalt maandelijks € 155 aan gas en stroom, dat komt neer op € 1.850 per jaar. Slik. Daar kun een hele leuke vakantie van boeken. Gelukkig zijn er manieren om die rekening omlaag te krijgen. Veel apparaten, de televisie en de computer bijvoorbeeld, zijn echte stroomslurpers. Zelfs als ze in de stand-by modus staan. Zorg er dus voor dat ze altijd helemaal uit staan. Makkelijk gezegd, maar als je haast hebt, schiet dat er nog wel eens bij in. Om ‘slaapverbruik’ te voorkomen is er gelukkig een handige gadget: de Stand-by-killer. Dit apparaatje steek je met een stekker in het stopcontact, zelf heeft het ook eenstopcontact en daar gaat de stekker van het televisietoestel in. Als het apparaat detecteert dat de televisie nog stroom verbruikt, wordt de stroom automatisch afgesloten. Overigens verbruiken stekker ook stroom als niet aan het opladen zijn. Waak er dus voor dat je ze uit het stopcontact haalt.

Maar de grootste stroomverbruiker is in de meeste huishoudens verlichting. Natuurlijk moet je er op letten geen lichten aan te laten, maar je kunt ook je gloeilampen vervangen door ledlampen. Daarmee bespaar je tientallen euro’s en het is ook nog eens beter voor het milieu.

2] Apps om minder water te verbruiken bij het douchen

Slimme tools zijn er ook voor het verbruik van water. Een derde van het totale waterverbruik van een gezin gaat op aan douchen. Maar dat we bij elke douchebeurt veel water verbruiken, hebben we zelf vaak niet eens door. Daarom zijn er tegenwoordig allerlei gadgets op de markt die ons precies vertellen hoeveel water we per douchebeurt gebruiken. Zo heb je de Amphiro B1 verbruiksmeter, de Hydrao douchekop en de EcoSavers LED douche tijd indicator. De eerste twee verbind je via Bluetooth aan je smartphone. Achteraf kun je dan je op je telefoon zien hoeveel je precies verbruikt hebt.

3] Apps om zuiniger te koken

Zeg eens eerlijk: hoe vaak gooi jij eten weg? Waarschijnlijk vaker dan nodig. In Nederland gooien we gemiddeld 135 kilo aan voedsel in de prullenbak per jaar. Vaak omdat we ons laten verleiden door impulsaankopen in de supermarkt die we vervolgens niet gebruiken, maar ook omdat we de hoeveelheid ingrediënten die we nodig hebben vaak niet goed inschatten. Slim Koken is een app van het Nederlandse voedingscentrum en helpt je bewuster boodschappen doen. Je kunt filteren op een gerecht en geeft daarbij het aantal gezinsleden en hun leeftijd aan. De app berekent vervolgens hoeveel ingrediënten je nodig hebt om voedselverspilling te voorkomen. Ook zijn er allerlei apps die je helpen bij het vinden van de juiste aanbiedingen. Scoupy bijvoorbeeld, maar ook Supermarkt +, hier krijg je een overzicht van aanbiedingen in vrijwel alle supermarkten van Nederland.

4] Sparen zonder iets te hoeven doen

Eerlijk toegegeven, sparen vinden de meesten van ons lastig. Er zijn namelijk altijd tientallen leuke redenen om dat niet te doen, lees: vakanties, nieuwe kleding, festivals, etcetera. Maar met de app Peaks is sparen wel heel makkelijk. Elke keer als jij met je pinpas betaalt, rondt de app dit bedrag automatisch af naar boven. Bij elk kopje koffie van 2,70 euro, gaat er dus 30 cent naar een speciaal potje. Dit geld wordt niet alleen voor je gespaard, maar ook belegd. Met een beetje geluk verdien je er dus nog geld mee ook.

5] Bijverdienen? Dat is makkelijker dan je denkt.

Tot zover besparen. Maar je kunt je koopkracht natuurlijk ook vergroten door te zorgen dat er meer geld binnenkomt. En nee, dan bedoel ik niet dat je je baas moet bestoken met argumenten waarom jij salarisverhoging verdient. Er zijn namelijk een heleboel manier waarop je met relatief weinig moeite toch wat extra centen kunt verdienen. Die kansen liggen voornamelijk in de deeleconomie. Rijd je veel in je eentje met de auto door Nederland? Overweeg passagiers mee te nemen via Blablacar. Dat scheelt weer in de benzinekosten. Heb je een boel apparaten die je nauwelijks of slechts een paar keer per jaar gebruikt? Denk aan een koelbox, boor, of campingtafel. Via PeerbyGo kun je die aan mensen in de buurt verhuren. Heb je geen schuur vol spullen die je kunt uitlenen, maar ben je een wel een goeie kok? Overweeg om je maaltijden via Thuisafgehaald.nl te verhuren. Een paar extra porties maken hoeft niet veel tijd te kosten en het levert jou weer een extra zakcentje op. Maar ook met andere vaardigheden kun je extra geld verdienen. Zo brengt platform Konnektid mensen met bepaalde kennis of skills en mensen die iets willen leren met elkaar in contact. Ben jij bijvoorbeeld goed in presentaties geven? Leer anderen daar zo nu en dan iets over en verdien een extra zakcentje.

Financiën in eigen hand? Nooit eerder was het zo makkelijk

Ik zou nog wel even zo door kunnen gaan. De lijst aan handige trucjes en tools waarmee je het heft over je financiën in eigen hand neemt, is namelijk eindeloos. Geen nood aan de man dus als het kabinet weer eens met slecht-nieuws-berichten over dalende koopkracht komt. Fluctuaties in de Nederlandse economie hebben namelijk helemaal niet zo veel impact op wat er écht in onze portemonnee gebeurt. Besparen is van alle tijden, maar mede dankzij de deeleconomie en de smartphone hebben we meer dan ooit de mogelijkheid het heft over onze financiën in eigen hand te nemen. We hoeven alleen maar te leren hoe we hier optimaal gebruik van kunnen maken. Best een geruststellend idee, toch?

Vond je dit een fijn artikel? Vergeet dan niet te ‘klappen’, zodat zoveel mogelijk lezers dit artikel tegenkomen.

Interessant? Lees dan ook: ‘Waarom iedere millennial een fuck-off-fonds zou moeten hebben’

Moneyou Magazine

Vond je dit een fijn artikel? We hebben nog veel meer van dit voor je. Van praktische artikelen over de huizenmarkt tot prikkelende stukken over virtual reality. En alles ertussenin. Lees lekker verder in ons Moneyou Magazine.