De eenzame aap
Eenzaamheid wordt bijna automatisch geassocieerd met ouderen. Maar eenzaamheid, ziet onze columnist Martijn regelmatig via zijn werk, is van alle leeftijden.
Stefke is altijd eerlijk. Of tenminste… Dat zegt hij tegen mij. Vlak nadat hij vertelde al jaren niet meer te gebruiken en vlak voordat ik aan hem vraag: ‘Wat is die witte aangekoekte zooi in je linkerneusgat dan?’ Iets later geeft Stefke dan ook toe. Hij gebruikt regelmatig en ja, hij liegt daarover.
‘Waarom gebruik je dan?’
‘Het gebeurt gewoon,’ zegt Stefke. ‘Ik zit thuis, heb niks te doen en dan haal ik maar wat. Of ik ga gamen. Soms doe ik beide.’
Ik vraag hem of er misschien andere dingen zijn die hij op zo’n moment kan doen. Afleiding zoeken. Iemand bellen, of bij iemand langsgaan misschien, maar hij kent niemand. Tenminste, niemand die niet gebruikt.
Wanneer we de afgelopen jaren berichten over eenzaamheid lezen, gaan deze bijna altijd over eenzame ouderen. Het eenzaamheidsprobleem is echter groter dan dat. Stel je eens voor dat je midden dertig bent en om wat voor reden dan ook bent uitgevallen op je werk, thuis zit en in je sociale kring nooit iets nieuws te melden hebt. Als zo’n situatie te lang duurt, is de kans groot dat diezelfde kring steeds kleiner wordt. Je krijgt minder mensen om tegenaan te praten, jezelf aan af te meten en gaat misschien wel steeds meer aan jezelf twijfelen. Nieuwe mensen ontmoeten gaat niet meer zo makkelijk als vroeger. Op school en tijdens je studie kan nieuwe vrienden maken nog vanzelf gaan. Je samen afzetten, samen opgroeien. Op het werk gaat dat al wat stroever. Iedereen heeft al zo’n vol leven. Iedereen heeft het al zo leuk en vooral druk, druk, druk. Nieuwe hechte contacten aangaan kost voor een hoop mensen nu eenmaal te veel tijd.
‘Ik zou graag meer sociale contacten willen,’ was niet alleen bij mijn oude werk een veel gehoorde wens. Ook bij mijn huidige doelgroep, 18- tot 26-jarigen, kan eenzaamheid een grote rol spelen. De homo sapiens is nu eenmaal een sociaal dier en onze maatschappij houdt weinig rekening met eenzame apen. Zo is het voor jonge mensen als Stefke verdomde moeilijk om met hun achtergrond vol pesten, huiselijk geweld en/of verslaving waardevolle relaties op te bouwen. Laat staan met leeftijdsgenoten zonder een problematisch verleden. Want waar komen zij deze andere jongeren tegen? En mocht dit gebeuren, hoe kunnen zij elkaar dan begrijpen?
Stefke zou inmiddels wel naar een afkickkliniek willen gaan. Hopelijk leren ze hem daar met deze eenzaamheid om te gaan.
Martijn van Koolwijk, voormalig HAN-student Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, werkt in de geestelijke gezondheidszorg. Hij schrijft om de week een column voor SAM. Lees hier zijn vorige bijdrage.
