Scroll down for the English version of this article
De HAN University of Applied Sciences is er trots op een inclusieve school te zijn, met een internationaal karakter. Toch valt er nog veel te verbeteren, aldus studenten Ryan Susana en Michael Samaya. Ze organiseren daarom open discussies over moeilijke onderwerpen als racisme, inclusiviteit, diversiteit en discriminatie. “Dat is niet makkelijk, maar wél de sleutel tot verandering.”
Tekst: Olga Helmigh
Foto’s: Marcel Krijgsman
Sinds de dood van Afro-Amerikaan George Floyd, die door politiegeweld om het leven kwam, heeft de Black Lives Matter-beweging gezorgd voor wereldwijde protesten en debatten over racisme. Internationale HAN-studenten Ryan Susana en Michael Samaya, beiden donkergekleurde mannen, hebben hun eigen ervaringen met racisme. Al sinds jonge leeftijd zijn ze zich bewust van de ongelijke positie van donkergekleurde mensen in een door blanken gedomineerde wereld. Nu ze onderdeel zijn van een minderheid in Nederland, merken ze ook hier onbewust gedrag, onjuiste aannames, aangeleerde opvattingen en diepgewortelde structuren die zorgen voor ongelijkheid.
Vertwijfeld
Ryan komt van het eiland Sint-Maarten en studeert nu vier jaar aan de HAN. Hij is tevens voorzitter van de International Student Association (ISA), de studieverenging voor internationale studenten. Voordat hij naar Nederland kwam, had hij geen specifieke verwachtingen van ons land. “Gedurende mijn tijd hier heb ik te maken gekregen met aannames, stereotypering en passief-agressieve opmerkingen. Wat moeilijker is dan recht-voor-z’n-raap-racisme, hoe gek dat ook klinkt”, aldus Ryan. “Subtiele maar kenmerkende vormen van discriminatie zijn veel lastiger te duiden en bewijzen. Vaak blijf je vertwijfeld achter: wat is er net gebeurd en hoe kaart ik het aan?”
‘Jij ziet er niet uit als een HAN-student’
Als voorbeeld neemt hij een voorval op de HAN in Arnhem. “Ik liep van het gebouw waar ik Computer Sciences studeer, naar het gebouw van de Pabo. Daar staat een piano die alle studenten mogen gebruiken. Ik begon met spelen en na een tijdje kwam er een conciërge op me af. Zijn houding was behoorlijk vijandig. Hij vroeg me direct wie ik was en wat ik hier deed. Hij luisterde amper naar mijn antwoord en wilde mijn studentenkaart zien. De implicatie was duidelijk: ‘jij ziet er niet uit als een student aan deze school’. Maar waarom? Het onrecht is pijnlijk, ik voelde me wegzet en niet erkend.”
Lastig aankaarten
Michael komt uit Oeganda en studeert nu twee jaar Communications aan de HAN. Hij is tevens bestuurslid van de Arnhem Debate Club. Hij heeft dezelfde soort ervaringen als Ryan. “Het is de manier waarop je benaderd wordt, hoe mensen tegen je praten en hoe ze je behandelen. Het is vaak duidelijk dat er bepaalde verwachtingen van je zijn. Vaak zijn die laag en gebaseerd op aannames over je afkomst, bijvoorbeeld”, legt hij uit. “Het is lastig om aan te kaarten bij degene die het gedrag vertoont of de opmerkingen maakt. Want als je ze wijst op hun onbeleefdheid, tactloosheid of onbewuste houding, krijg je als antwoord: ‘jij bent degene die over racisme begint, niet ik’, ‘je overdrijft’, ‘je bent overgevoelig’, ‘zo bedoelde ik het niet’ en ‘ik ben geen racist, hou toch op’ en ga zo maar door. Dat maakt het heel frustrerend.”
Eerlijk naar onszelf kijken
In februari 2020 organiseerden de ISA en Arnhem Debate Club de ‘Popcorn Talks’, waarbij studenten van allerlei achtergronden kunnen praten en discussiëren over racisme, segregatie, hoe de maatschappij in elkaar steekt en wat we kunnen doen om nader tot elkaar te komen. “Het idee is dat we allemaal eerlijk naar onszelf kijken en toegeven dat we allemaal aannames hebben over anderen. Vaak ongemerkt en niet kwaad bedoeld, maar niet bevorderlijk. Hoe streven we naar gelijkheid, gelijke kansen, wederzijds respect en begrip? Hoe kunnen we het systeem onder de loep nemen? Hoe bestuderen we privilege en vinden we manieren om dit af te breken en gelijkwaardigheid te creëren?” Ryan: “De eerste Popcorn Talks ging over allerlei vormen van discriminatie, niet per se racisme, en was een groot succes.”
Minder fraaie kanten
Het is vooral belangrijk dat we beginnen met praten over wat er wérkelijk aan de hand is. Om de moeilijke, lastige dingen hardop te benoemen. Michael: “We worden allemaal geboren in een bepaald land met een bijbehorende cultuur en een eigen geschiedenis, goed én kwaad. Het is makkelijk om alleen het goede te benoemen: de overwinningen, de successen, het perspectief van één kant van het verhaal. Maar we moeten ook de minder fraaie kanten benoemen. In het geval van Nederland betekent dat bijvoorbeeld kolonialisme; de geschiedenis die jullie hebben met Suriname en de Nederlandse Antillen. Het is een feit dat Nederland rijkdom en welvaart verwierf over de rug van slaven. De dialoog die wij willen, gaat niet over de schuldvraag of slachtofferschap, en ook niet over kant en klare oplossingen. Het gaat erom dat je onder ogen durft te komen hoe de vork in de steel zit en waarom we zijn waar we zijn.”
Michael: “Kolonisten verdeelden door middel van huidskleur: hoe blanker hoe beter. Dat zorgde niet alleen voor een kloof tussen blank en zwart, maar ook voor verschil binnen de zwarte gemeenschap”
Verdeel en heers
Hoe begrijpen we dan de wortels van racisme? Volgens Michael zijn er drie belangrijke punten. “Ten eerste is dat kolonialisme, zoals ik al eerder noemde. Geschiedenis laat keer op keer zien dat het draaide om ‘verdeel en heers’; over macht en controle. Het tweede punt is gekleurdheid. Kolonisten verdeelden door middel van huidskleur: hoe blanker hoe beter. Dat zorgde niet alleen voor een kloof tussen blank en zwart, maar ook voor verschil binnen de zwarte gemeenschap. Hoe donkerder je huid, hoe minder waard je was. Onderling ontstond daardoor ook spanning en strijd. Het derde punt is de drang naar behoud. Dit doe je door angst te zaaien. De retoriek is: anderen -oftewel ‘zwarten’, ‘moslims’, latino’s’, ‘asielzoekers’- zijn uit op jouw baan, jouw vrijheid, jouw veiligheid, jouw welvaart. Het werkt tevens andersom: de onderdrukten ontwikkelen wantrouwen, haat, opstand en proberen zichzelf te beschermen. Racisme wordt levend gehouden door deze duidelijke scheiding.”
Ten koste van anderen
Deze scheiding gaat dieper en verder dan alleen het buitensluiten en uitschelden van mensen. Het is in de loop der jaren doorgesijpeld in allerlei lagen, systemen en structuren. Michael: “Afrika, net als veel andere continenten en andere landen, lijdt, zodat de Verenigde Staten en Europa in welvaart en luxe kunnen leven. Het gaat om jaren van structurele dwangarbeid, goedkope krachten, bloeddiamanten, massaproductie, ga zo maar door. Het is moeilijk voor de Westerse wereld om hun privileges, welvaart en machtspositie los te laten. Ze zijn rijk ten koste van anderen, laten we eerlijk zijn. De gedachte heerst dat Afrika arm is. Maar Afrika wordt vooral armoedig geregeerd. Het gevolg is de heersende opvatting, bewust of onbewust, dat ‘wij beter zijn dan zij’. Maar uiteindelijk zijn we allemaal mensen. Ons bloed is rood, ongeacht onze huidskleur. We verlangen allemaal naar liefde, vrede, vrijheid en veiligheid.”
Ryan: “Ik representeer niet iedere donkergekleurde persoon. Net als dat een Chinees niet alle Chinezen vertegenwoordigt, of een moslim alle moslims, ga zo maar door”
Voorbij het momentum
Hoe kunnen we dit veranderen, als individuen? Michael gelooft dat het begint bij de bereidheid om een stuk comfort en welvaart op te offeren. “Als je vervolgens als groep samenkomt met deze intentie, kun je je inzetten als collectief en aandringen op verandering bij bijvoorbeeld de overheid.” Ryan en Michael realiseren zich dat de focus nu ligt op Black Lives Matter, wat ze uiteraard sterk steunen, maar benadrukken dat het verder gaat dan dit momentum. Ryan: “Ik representeer niet iedere donkergekleurd persoon. Net als dat een Chinees niet alle Chinezen vertegenwoordigt, of een moslim alle moslims, ga zo maar door. We moeten vooral strijden voor gelijkheid, punt uit.” Michael is het hiermee eens, maar vecht ook voor de zwarte gemeenschap in het bijzonder. “We moeten ons beter organiseren en over onze onderlinge verschillen heenstappen. Zo wordt onze stem luider en de kans op verandering daadwerkelijk groter.”
Perspectief
Terug naar de HAN: hoe kunnen we hier waardevolle veranderingen maken? “Meer diversiteit onder docenten en werknemers, Nederlandse en buitenlandse studenten meer laten mengen en bepaalde vakken over cultureel bewustzijn updaten”, aldus Michael. “Internationale studenten zitten te veel op hun eigen eiland binnen de HAN. Daar zijn ze deels zelf verantwoordelijk voor, maar we merken ook een gebrek aan interesse bij Nederlandse studenten. Waarom? Daar proberen we achter te komen met de Popcorn Talks en door gesprekken te voeren met International Office en het bestuur van de HAN.” Wat betreft de vakken over cultureel bewustzijn tippen de heren meer betrokkenheid van de buitenlandse studenten. “Er wordt in die colleges te veel vanuit het Nederlandse perspectief gepraat. Met alle bijbehorende aannames en stereotypering. Waarom laten we de studenten uit de landen zélf niet vertellen in hun eigen woorden?”
De volgende Popcorn Talk is aanstaande donderdag op de HAN. Vanwege het coronavirus en de beperkte toegankelijkheid, is het de bedoeling om het evenement live te streamen. Houd onze social media hiervoor in de gaten.
Lees ook dit artikel van SAM over culturele diversiteit bij de HAN.
Read the English version of this article below:
“Uncomfortable talks are the key to change”
Students Ryan and Michael on racism and inequality
The HAN University of Applied Science prides themselves to be an inclusive school with an international outlook. Yet when we take a deeper look, there is much to be improved, say students Ryan Susana and Michael Samaya. They organize open discussions about these hard topics. “It can be uncomfortable, but it’s the key to change.”
Text: Olga Helmigh
Photography: Marcel Krijgsman
The whole world, including The Netherlands, is talking about Black Lives Matter after the horrific death of African-American George Floyd, by police brutality. It has sparked protest and debate around the globe. HAN students Ryan and Michael also experience that they, as black men, are faced with subtle but distinctive forms of racism and discrimination. At a young age they were aware of the unequal position of black people in a predominantly white world. Being a minority in The Netherlands has painfully uncovered the ingrained beliefs, learnt behaviours, unconscious mechanisms and deep rooted systems that are at play.
Assumptions
Ryan, who is from Saint Martin, a Dutch island in the Caribbean Sea, has been studying at the HAN for four years and is president of the International Student Association (ISA). He had no real expectations of what it would be like to live in The Netherlands, so he arrived open minded. “During my time here, I’ve had to deal with assumptions, stereotyping and micro aggressive remarks. Which is harder to handle than straight forward racism, as strange as that may sound”, Ryan explains. “Subtle forms of discrimination are tricky and not easy to pinpoint or prove. So many times you’re left wondering what just happened and how to address it.”
Implications
As an example, he recalls playing piano in one of the buildings on the HAN-campus in Arnhem. “I walked over from my building, where I study Computer Sciences, to the Pabo (Education). There is a piano there, freely accessible for all students. I started to play. After a while, the janitor approached me. He confronted me in a hostile manner and asked me who I was and if I had any right to be there. He hardly listened to me and asked for my student ID. Unfortunately, I didn’t have it on me. He wanted me to leave. The implication was: you don’t look like a student from the HAN. But why? The injustice is hurtful. I felt dismissed and unacknowledged.”
Easily dismissed
Michael, who is from Uganda, studies Communications and has been in The Netherlands for two years, and is a board member of the Arnhem Debate Club. He has had similar experiences. “It’s the way you’re approached, spoken to or treated. It’s obvious there is a certain expectation of you and unfortunately, it’s usually low and based on assumptions”, he explains. “It’s hard to address, because once you bring it up with the person who makes the remarks or displays the behaviour and you point out their insensitivity, rudeness or obliviousness, it can be easily dismissed: ‘you’re the one making this about racism, not me’, ‘you’re overreacting’, ‘I didn’t mean it like that’, ‘I am not racist, stop it’, and so on. It’s very frustrating.”
Let’s honestly look at ourselves
In February 2020 the ISA and Arnhem Debate Club organized ‘Popcorn Talk’, where students from all nationalities, ethnicities and backgrounds sit down with popcorn to talk about racism, segregation, how society is set up and what we can do to unify. “The idea is that we ALL honestly look at ourselves, admit that we all have assumptions about other people”, Michael says. “We are sometimes unaware of the unconscious workings of our brain and the effect that it has on others and on society. How do we strive for equal rights, equal chances, mutual respect and understanding? How do we challenge the system? How do we examine privilege and find ways to break it down and create an equal playing field?” Ryan: “The first ‘Popcorn Talk’ was about discrimination in all forms and was a sounding success.”
Good and bad
What is important is that we start to talk about what is hard. Michael: “We are all born into a certain culture and a certain history, good AND bad. It’s easy to own the good, but we also need to own the bad. In case of The Netherlands, that means owning colonialism for example; the history it has with Surinam and The Antilles. It means looking at the consequences and how The Netherlands have used other nationalities and minorities to their benefit and advantage. The dialogue is not about guilt and victimization or about immediate solutions, it’s about daring to examine and question the way society, politics and the world economy is set up by looking at its roots.”
Michael: “The colonists divided by colour, treating light skinned people less cruel than dark skinned people, eventually creating not only a divide amongst whites and blacks but also among coloured people themselves”
Divide and rule
But how do we understand the root of racism? According to Michael, there are three important markers. “The first one is colonialism. I’ve already mentioned this. History will show you over and over that it was about dividing and ruling; about power and control. The second is colourism. The colonists divided by colour, treating light skinned people less cruel than dark skinned people, eventually creating not only a divide amongst whites and blacks but also among coloured people themselves. The third is protectionism. You maintain power and control by instilling fear in people. The rhetoric revolves around making people believe that others -i.e. ‘blacks’, ‘Latino’s’ ‘Asians’, ‘Muslims’, ‘asylum seekers’ and so forth- are after your jobs, your freedom, your safety. It also works the other way around: the oppressed develop distrust, hate and shield themselves. Racism is kept alive by this divide.”
Rich at the expense
Obviously this goes much further and deeper than calling names and excluding people. It has bled into all of our systems and structures. Michael: “Africa, just like many other continents and countries, suffers for the pleasures of the United States and Europe, let’s be honest. Years of free or cheap labour, free diamonds, free food, cheap manufacturing. History speaks for itself. It’s hard for the western world to let go of their privileges, wealth and power. They are rich at the expense of Africa, of the Third World. Many people say: Africa is poor. The truth is: it is poorly managed. The privilege of comfort is at the cost of someone else. It’s like saying ‘we are better than other people’. But we as a people are the same, we are the human race. We all bleed red blood, we all want love, peace, freedom and safety.”
Ryan: “I am not every black man. I do not represent all blacks. Just like one white person does not represent all whites, or one Chinese represents all Chinese. We need to fight for equality, period”
More than this momentum
How can we change any of this, as individuals? Michael believes it’s about starting collectives, initiatives and talking openly. It’s about pushing your government for reform, for change. “But the willingness to sacrifice and change yourself to begin with needs to be there.” Both Ryan and Michael realise the movements in the world are now focused on black people, which they strongly support, but it’s about more than this momentum. Ryan: “I am not every black man. I do not represent all blacks. Just like one white person does not represent all whites, or one Chinese represents all Chinese, or one Muslim all Muslims. We need to fight for equality, period.” Michael agrees, but advocates that black communities need to combine their efforts and therefore have a louder voice. “We have to unify more to be seen and heard. It’s pivotal to keep the momentum going and achieve real change.”
Build relations
Back to how we can change on a local level. Could Ryan and Michael give examples on topics that are central in the conversations at the HAN? “More diverse hiring, more mixing of international and national students and changes in the curriculum are needed at the HAN”, says Michael. “The international students are on their own island. This is also their own responsibility, of course, but we do notice a lack of interest from a lot of Dutch students. We don’t know why, that is why we want the open dialogue, to build relations and understanding.” And although courses on cultural awareness are widespread in HAN-curricula, it needs an update. “It’s still rooted in stereotyping, largely projected from a Dutch perspective. Why not have people from different cultures explain their own culture in their own words?”
The next Popcorn Talk is this Thursday, at the HAN. Due to the coronavirus is it a small event with limited seats. The goal is to stream it online, keep checking our social media for updates.
