Ders 6.1: Girişimlerde Şirket Kültürü Yaratmak
Merhaba,
Burada seri halinde yayınlamaya başladığımız yazılar, Y Combinator tarafından oluşturulan Startup School’da yayınlanan ders videolarının derlemesi olacaktır. Toplamda 10 hafta sürecek dersler, her hafta iki bölümden oluşmaktadır ve bu yazı altıncı haftanın ilk bölümünün yazın haline getirilmiş halidir.
Bu ders, Tim Brady tarafından verilip girişimlerde şirket kültürü yaratmak (Building Culture) konusunu ele almaktadır. Şirket kültürü oluşturmanın önemi, ilk çalışanlarınızı işe alma ve bu kişilerle şirket kültürünü oluşturma hakkında bilgiler verilecektir.
Kültür yaratmak çok geniş bir tanıma sahiptir, bu yüzden öncelikle burada ele alacağımız tanımı netleştirelim. Kültür, davranış biçimidir. Buradan yola çıkarak, şirket kültürü de bir şirket içerisinde, açıklamaya ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilen davranışlardır. Çalışanlarınızı şirket içerisindeki kültür hakkında bilgilendirmelisiniz ve eğer doğru bir kültür yarattıysanız, bu doğru davranışlar girişiminizin harika işler yapmasını sağlayacaktır. Yarattığınız kültürün, siz farkında olmasanız bile, girişiminizdeki sürece çok katkısı olacaktır ve bu yüzden doğru şekilde oluşturulması önemlidir.
Girişimin ilk zamanlarında uğraşmanız gereken çok fazla iş mevcut olduğunun farkındasınız, bu yüzden şirket kültürü oluşturmak ile uğraşmak biraz lüks gelebilir. Geçirmeniz gereken süreçler, daha önceki derslerde de bahsettiğimiz gibi basit olarak fikir aşaması, ürün market uyumunu yakalama ve girişimi ölçeklendirme adımlarıdır. Bu son adımda, yani ölçeklendirirken artık yeni insanlar işe almaya başlarsınız. İlk işe aldığınız çalışanlar, daha sonra fazla sayıda alacağınız çalışanlar için şirketinizin DNA’sını oluşturur. Bunun için işe ilk aldığınız 20 kişi ile doğru kültürü oluşturmak, güçlü ve uyumlu bir girişim oluşturmak için önemlidir. 20 sayısı özel bir sayı değildir ama start-up’lar için genelde bel kemiğini aşağı yukarı bu kadar kişi oluşturduğundan dikkate almanız gerekir. Girişiminizin ilk aşamalarında pek çok şeyle ilgilenmek için zamanınız kısıtlı olsa da kültür oluşturma konusunu ortaklarınızla konuşmalısınız.
Güçlü ve uyumlu bir kültür yaratmak için erken aşamalarda yardımcı olabilecek altı maddeden bahsedeceğiz.
1. Çözdüğünüz problem ile gurur duyun: Bunu söyleyince biraz garip geldiğinin farkındayız. Ancak bu madde, sizin iç motivasyonunuz için gereklidir. Çünkü ilerleyen safhalarda sadece çevrenize hava atmak için şirketinizle ilgili adımlar atarsanız bu iç motivasyonunuz açısından yetersiz kalacaktır ve heyecanınızı kaybettiğinizde de start-up için çöküş başlayabilir. Sizin veya şirketinizin problemi olmadığını düşünebilirsiniz ama çalışanlarınızın illaki problemleri olacaktır. Bu problemleri çözmek ve çözdüğünüz zaman onunla gurur duymak sizin için motivasyon olacaktır.
2. Diğerlerinin takip edeceği uzun süreli vizyon yaratın: Siz problemleri doğru tanımlar ve onları çözmek için yüreklilik gösterirseniz, sizinle birlikte çözmek için çalışanlarınıza da motivasyon sağlarsınız. Şirketiniz için Kuzey Yıldızı pozisyonunda olmalısınız, yani çalışanlarınıza her zaman doğru yönü göstermelisiniz bu da vizyon ile mümkündür.
Mesela Microsoft’un işe ilk başladığındaki vizyonu: Her masada ve her evde bilgisayar idi. Bu şu an komik gelebilir ama 1980'lerde bu çok büyük bir hayaldi. Böyle bir vizyonu ortaya koyduğunuzda, sizinle bu vizyonu paylaşacak çalışanların ilgisini çekersiniz ve onlar sizinle bu hedefi gerçekleştirmek için var güçleriyle çalışırlar, vizyonunuzla doğru insanların ilgisini çektiğinizde de şirket kültürü kendiliğinden oluşmaya başlar.
3. Değerleri listeleyin ve davranışları modelleyin: Şirketinizin değerlerini listelediğinizde aslında bir filtre sistemi de yaratmış olursunuz. Bu filtre doğru insanlarla çalışmanızı sağlayacak bir filtre olur. Gelin Spotify’ın değerlerine bir göz atalım: İnovatif, Ortak Çalışmaya Dayalı, Samimi, Tutkulu, Şen. Aslında baktığınızda şirketin değerleri bir insana atfedilen özelliklerden oluşuyor değil mi? İşte bu şirketinizin değerleri aynı zamanda çalışanlarınızda aradığınız özelliklerdir.
Şirketinizde çalışmaya başlayan yeni kişiler bu değerleri anlamaya ve içselleştirmeye çalışacaktır, “Bu şekilde yapacaksın, çünkü ben öyle söylüyorum.” tarzı bir yaklaşımdansa, şirket kültürü ve değerlerine göre çalışmalısın tarzı yaklaşım çok daha iyidir.
4. Kültürünüzü müşterilerinize göre uyarlayın: Şirket politikanızı müşterilerinize göre ayarlamalısınız. Çalışanlarınızın müşterilere nasıl davranması gerektiğini şirket politikanızda belirtmelisiniz. Bir sürü madde sıralayarak bunu yapabilirsiniz ama bunun yerine çok daha spesifik bir politika belirlerseniz, çalışanlarınızın davranışını da şekillendirebilirsiniz. Örneğin Google’ın politikası “Canavara dönüşme”(Don’t be an evil) idi. Google açısından düşündüğünüzde elinizde müşterilerinize ait bir sürü özel bilgi bulunmaktadır ve kötü amaçlar için kullanmaya çok müsaittir. Bunu yakın zamanda Facebook’ta gördük ve mahrem bilgileri kötü amaçla kullandıkları için Mark Zuckerberg mahkemeye çıktı.
5. Çeşitliliğin şirketiniz için önemini tartışın: Burada sadece etnik ve cinsiyet çeşitliliğinden bahsetmiyoruz. Düşünce çeşitliliğinden bahsediyoruz. Müşterileriniz, şirketinizin problemleri hızlıca ve düzgün bir şekilde çözmesini ister ve bu da doğru çalışanlarla mümkündür. Çalışanlarınız kendilerini özgür hissederlerse ve her türlü fikrin değerlendirildiğini, saygı duyulduğunu görürlerse, bu fikir çeşitliliği yaratır ve problemleri çok daha yaratıcı, hızlı bir biçimde çözebilirsiniz.
6. Bir işe alım sürecini uygulamaya koyun ve bunu geliştirmeyi planlayın: Şirketinize alacağınız ilk kişiden itibaren bir işe alım süreci uygulamanız gerekir. Bunu en baştan itibaren yaparsanız, hatalarınızı da en baştan görürsünüz ve bunları düzelterek en doğru işe alım sürecini uygulamanız da o kadar kısa süre içerisinde olur. Ayda veya iki ayda bir ortaklarınızla bu konu hakkında konuşarak sürecinizi sürekli geliştirebilirsiniz.
Özetle, doğru oluşturulmuş bir şirket kültürü girişiminizin başarıya ulaşmasında katkı sağlayacaktır, bu yüzden bahsettiğimiz altı konu üzerinde düşünerek girişiminizin kendi kültürünü yaratmalısınız.
