Kim bu Yüzde Beşçiler- Five Percent Nation?
Kitleleri peşinden sürükleyen Rap müzik, 1970'lerin ortalarında Brooklyn’de Afro-Amerikanlar arasında ortaya çıkmış bir müzik türüdür. Bu janr, bir eğlence aracı olduğu kadar aynı zamanda bir kendini ifade ediş biçimi ve bir başkaldırı aracı olarak da doğmuştur. İşte bu müzik türünün oluşumunda en etkili akımlardan bir tanesi Five Percent Nation (Yüzde Beş Ulusu) ya da Nation of Gods and Earths (NGE)- Tanrılar ve Dünyalar Ulusu olarak adlandırılan akımdır. Bu akım, rap müzik ve hiphop kültürü üstünde o kadar etkili olmuştur ki, bu akıma ait pek çok kavram artık Afro-Amerikan kültürünün de parçası haline gelmiştir. Peki kimdir bu yüzde beşçiler? Ana felsefeleri nedir ve neye inanırlar?
NGE’nin kuruluşu 1963 Harlem’ine dayanır. Akımın kurucusu eski bir Nation of Islam üyesi olan Clarence 13X, orijinal adıyla Clarence Edward Smith’tir. 1960 yılında, Malcolm X’in verdiği vaazlardan etkilenerek Nation of Islam (NOI)’a katılan Smith, Clarence 13X adını almıştır. Malcolm X’in sıkı bir takipçisi olan Clarence, NOI’nin öğretilerini ciddi şekilde çalışmış, aynı zamanda ‘Fruit of Islam’ olarak adlandırılan NOI’nin paramiliter gücüne katılmıştır. Clarence, 1963 yılında, NOI’nin Tanrı konusundaki öğretisiyle ayrılığa düşmüş ve kendi öğretisini yaymaya başlamıştır. [NOI hakkında bilgi için ilgili yazıma bakabilirsiniz: link] Fard Muhammed’in Allah’ın bedenlenmesi olduğu inancını redderek, siyah adamın hem kolektif hem de bireysel anlamda Tanrı olduğunu savunmuştur. Siyah kadını ise Dünya olarak adlandırmıştır. Başlattığı hareketin adı da zaten buradan gelir- Tanrılar ve Dünyalar Ulusu. Tanrılar siyahi erkekler, Dünyalar da siyahi kadınlardır. Clarence 13X, kendini de Allah olarak adlandırmıştır ve taraftarları tarafından Father Allah (Allah Baba) olarak anılmıştır. Özellikle siyahi ghetto gençliğinden çok sayıda taraftar edinmiştir. Harlem’deki dükkanlara zarar vermekten dolayı tutuklan Father’a paranoid şizofreni teşhisi konmuştur ve bir akıl hastanesine kapatılmıştır. Çıktıktan bir süre sonra, 1969’da suikaste uğramıştır. Father’ın ölümünden sonra da öğretisi siyahi gençlik arasında etkisini sürdürmüştür. Çok sayıda genç, hareketle hapishanedeyken tanışmıştır. Hareketin merkezi Harlem’de bulunan Allah School (Allah okulu)’dur. Hareketin terminolojisinde, Harlem, Mekke; Brooklyn ise Medine olarak geçer.
Yüzde beş terimi, NGE’nin insanlığı ayırdığı üç grup anlayışından gelir. Bu anlayışa göre, insanların sadece yüzde beşi varlığın hakikatini bilir ve bu konuda insanları aydınlatmaya çalışır. Yüzde 10, gerçeği bilse de, bunu çoğunluğu yönetebilmek adına saklar ve onları cahil tutmak ister. Yüzde 85 ise hakikatten habersiz olanlardır. NGE’nin amacı, insanları aydınlatmaktır. Hakikat da siyah adamın Tanrı olmasıdır ve yüzde beşçilerin amacı onların kendi Tanrılıklarını keşfetmelerini sağlamaktır. Bunun için de NOI’ye ait Supreme Wisdom Lessons’ (üstün bilgelik dersleri) dışında ‘Supreme Mathematics’ (üstün matematik) ve ‘Supreme Alphebet’ (üstün alfabe) adını verdikleri, Kabaladaki Gematria ve İslam geleneğindeki ebcede benzer denebilecek öğretileri çalışırlar. Bu sistemde her harfe bir sayısal değer yüklenir ve her sayı farklı bir olguyu temsil eder. Sayıların temsil ettikleri değerler: 1. Bilgi, 2. Bilgelik, 3. Anlayış, 4. Çocuk, 5. Güç, 6. Eşitlik, 7. Tanrı, 8. İnşa/imha, 9. Doğma, 0. Cipher denilen 360 derece.
Bu öğretiler sözlü olarak aktarılır, yani sadece okunarak çalışılacak öğretiler değildir. Harflerin de her birine ayrı bir anlam yüklerler. Örneğin A harfi Allah’ı temsil eder; E harfi eşitliği (ing. Equality), J harfi adaleti (ing. Justice). Yüzde beşçilerin ana öğretileri: siyahi insanlar orijinal insanlardır ve tüm medeniyetin atasıdırlar; üstün matematik (ing. Supreme mathematics) insanlığın evrenle ilişkisini anlamada anahtardır; İslam bir din değil, yaşam biçimidir; eğitim, kişinin kendine yeter olmasını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir; herkesin, kapasitesince karşındakini eğitmesi gereklidir; siyahi adam Tanrı’dır; çocuklar geleceğimiz olduğu için en iyi şekilde korunup, sevilip, eğitilmeleri gereklidir ve güçlü siyahi aileler ulusun yapı taşlarıdır. NGE, NOI’den farklı olarak kumar ve alkolü yasaklamaz. Sadece domuz ve bazı deniz mahsüllerini yememek gibi diyet kurallarında NOI’yi takip etmiştir. Grubun sembolü, ortasında 7 sayısı ve hilal-yıldız olan 8 köşeli yıldızdır. 7 sayısı, Tanrı’yı ve orijinal adamı temsil eder. 8 köşeli yıldız ise sürekli büyüyen evreni temsil ederken, hilal bilgeliği ve kadını, yanındaki 5 köşeli yıldız ise anlayışı ve çocuğu temsil eder.
NGE, başlangıcından itibaren rap müzikte etkili olmuş ve özellikle 1980–90 arası döneme damgasını vurmuştur diyebiliriz. Nas, Wu-Tang Clang, Big Daddy Kane, Jay-Z, Rakim, Common, Busta Rhymes, Erykah Badu, Jay Electronica gibi efsanevi rapçiler, NGE’nin öğretilerini şarkılarında bolca işlemişler ve sembollerini kullanmışlardır. Zaten bir çoğu grubun doğrudan üyesi olmuş, diğerleri ise üye değilse bile öğretilerinden etkilenmişlerdir. Daha sonraki dönemin rapçileri üzerinde ise eski dönemlerdeki gibi bir etkisi kalmasa da, yüzde beşçilerin öğretileri, hiphop kültürünün içine tamamen entegre olmuştur denebilir. 2014 yılında, Jay-Z, bir basketbol maçında, NGE’nin amblemini kolye olarak takmış ve medyanın ilgisini yeniden grubun üzerine çekmiştir. Kimilerince Ku Klu Klux’un siyahi versiyonu olarak görülse de, hareketin bugüne kadar hiçbir şiddet eylemi görülmemiştir. Esas amacı siyahi gençlerin özsaygı sahibi olmaları ve kendilerine yeter hale gelmelerini sağlamak, ayrıca onlara ümit aşılayarak birlik duygusu kazandırmaktır. Father, hareketin siyahi yanlısı ya da beyaz karşıtı bir hareket olmadığını söylese de grubun siyahi üstünlüğüne inandığını görmemek zor. Her ne kadar yer yer İslami terminolojiyi kullanmış olsalar da, yüzde beşçileri klasik anlamda müslüman saymak pek mümkün değil gibi. Zaten kendileri de İslamı bir din değil, bir yaşam biçimi ve felsefe olarak görürler. Bu ilginç grup hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak isteyenlere, müslüman olmuş bir Amerikalı olan Michael Muhammed Knight’in konu hakkındaki kitaplarını tavsiye ederim. Yine grubun bir üyesince yazılan ‘The Bomb: The Greatest Story Never Told’, Father Allah’ın biyografisi olarak okunabilir. Reggae müzik ile Rastafari ilişkisine paralel olarak yüzde beşçilere de hiphopun Rastacıları denebilir (Rastafariler için ilgili yazım: link). Harlem sokaklarında doğan yüzde beş hareketi, zamanla tüm Amerika’yı etkileyecek olan rap müzik ve hiphop kültürünün doğuşuna sebep olmuştur.
