Co-creatie is overal! #Gennep
In het Toekomstlab in Gennep zijn er de laatste weken erg mooie dingen gaan ontstaan. Het motto ‘nothing about us without us’ was al samen gekozen als kompas voor het lab. Net als hun gezamenlijke ambitie voor Gennep: gemeenschapsontwikkeling waarbij we goed samen leven en goed ontmoeten. Deze uitgangspunten worden sterk intrinsiek aangedreven door sociale waarden als gelijkwaardigheid en verbondenheid. Bij de labdeelnemers -ieder vanuit zijn eigen achtergrond, functie of rol- leeft ook de gezamenlijke wens om het ‘goede te willen doen’ voor alle mensen in Gennep.
Labacties: Betrekken van mensen
‘Nothing about us without us’ was eigenlijk nog best wel zoeken in de eerste maanden dat de labdeelnemers in labsessies om de 4–6 weken samenkwamen. Want hoe betrek je mensen erbij? En zeker wanneer er een taalbarrière is, hoe overkom je die? Maar dit betrekken van mensen waar het lab toekomsten voor wil maken is nu op volle stoom geraakt in alle drie de werkgroepen die zijn ontstaan om aan specifieke labuitdagingen te werken. Ten eerste is een werkgroep druk bezig met het in contact komen en zijn met de inwoners van Gennep met een migratie-achtergrond. Zo hopen ze goed in kaart te brengen wat de wensen en behoeften zijn van hen en waar deze behoeften mogelijk nog niet vervuld worden. Door een 0-meting te doen hopen ze bovendien ook verbeteringen te kunnen monitoren over een periode heen vanuit hun perspectief: doen we wel het goede nog steeds volgens deze groep inwoners? Uit deze werkgroepacties ontstond het idee om ‘ambassadeurs’ uit deze migrantengroep aan te stellen voor het lab. En daarvoor zijn er gelijk spijkers met koppen geslagen! Er zijn nu vijf ambassadeurs verbonden aan de drie werkgroepen. Zij zijn met hun kennis en vaardigheden direct van grote waarde voor de werkgroepen. Onder andere door hun interculturele communicatie vaardigheden en ervaringskennis om als nieuwkomer in Gennep te settelen (lees meer voorbeelden hierover in deze blog over de laatste labsessie). Maar ook door hun netwerk en verbinding met deze inwonersgroep.
De andere werkgroepen zijn ook actief aan de slag gegaan om samen te werken met bewoners, vrijwilligers en verenigingen in Gennep. Zo heeft er een praatavond plaatsgevonden vanuit Vluchtelingenzorg Gennep waar maar liefst 50 mensen op af zijn gekomen (bewoners + hun maatje) om uit te wisselen over wensen en interesses voor wonen en meedoen in Gennep. En er heeft een inspiratiesessie plaatsgevonden op het gemeentehuis waarbij alle verenigingen in Gennep waren aangeschreven om samen ideeën te vormen ter voorbereiding op ‘het jaar van de ontmoeting’ dat ze in 2019 groots gaan organiseren. Co-creatie is dus helemaal in the air!
Bouwstenen voor de toekomst
Volgens mijn buitenstaandersoog is met deze ambassadeurs een belangrijk ingrediënt gevonden voor participatie en emancipatie van deze migranten-inwonersgroep. Ook de andere labacties waarbij bewoners, vrijwilligers en verenigingen actief worden betrokken zorgen voor stappen richting de gewenste gemeenschapstoekomst van dit lab: goed samen leven en goed ontmoeten. Het lijkt er op dat met deze betrokkenheid en samenwerking er toekomsten ontworpen kunnen worden die aansluiten bij de wensen van alle mensen in Gennep. Mooie ontwikkelingen naar betekenisvolle samenwerking waarbij de kloof tussen leef- en systeemwereld kleiner wordt, of misschien zelfs er even niet toe doet? Samen met labaanjager Roos hebben we stil gestaan bij de bouwstenen tot nu toe voor Gennep, hieronder een weergave daarvan.
Roos vertelt over haar visie op wat tot nu nog wat remmend lijkt te zijn: “Het is soms nog moeilijk voor ons om kaders los te laten. Als je iets van onderop wil laten ontstaan dan zijn er veel belemmeringen, daar moet echt ruimte voor zijn, zowel bestuurlijk als beleidsmatig. De leefwereld moet de trigger zijn om de systeemwereld te openen. Dan kom je stappen verder.”
Over wat dit labproces van samenwerken versnelt om samen aan nieuwe toekomsten voor ‘goed samenleven en ontmoeten’, is ze heel zeker: “We moeten niet over mensen praten, maar het echt samen doen. Pas dan worden mensen eigenaar. We moeten een vorm vinden om elkaar te begrijpen en samen tot oplossingen komen. Niet steeds denken dat het te moeilijk is om mensen echt te betrekken. We zijn soms nog aan het handelen vanuit angst, aannames, vooroordelen. Heel logisch en menselijk, maar misschien niet nodig.”
Doen we het goede?
Vanuit de labmethode kijk en reflecteer ik graag met het Gennepse lab mee op een paar ‘sociale innovatie’ aspecten van de co-creatie die in het lab ontstaat:
- Kunnen (onvervulde) menselijke behoeften worden (h)erkent?
- Ontstaan er nieuwe, zinvolle sociale relaties en verhoudingen tussen betrokken mensen en het bredere veld?
- Worden talenten en krachten benut en is er sprake van empowerment?
- Wat zijn de bouwstenen hiervoor? Wat versnelt en wat remt dit proces?
Roos ziet voor deze pijlers een kans in de vorm van netwerkleiderschap als aanjager van zo’n lab samen met Eric vanuit de gemeente. Samen het kunnen stimuleren van pionieren en co-creatie: “We zijn dan eigenlijk bezig om zo’n nieuw netwerk te faciliteren in hun acties om dit voor elkaar te krijgen, waarbij ik sterk de eigen kracht van labdeelnemers voorop stel steeds: dat is namelijk waarom ze überhaupt mee doen, dus dat moeten we zien te behouden!” Ze geeft ook aan dat ze ziet dat er een omslag wordt gemaakt: van een focus op acties naar een focus op contact, nieuwe samenwerkingen en relaties met en tussen inwoners.
Over of de labmethode nou specifiek bijdraagt aan deze pijlers is Roos wat behoudend. “De labmethode komt voor mensen toch wat van bovenaf, vanuit de regio en de HAN. Je moet niet teveel voor elkaar willen krijgen vanuit een methode: dat zou ervoor zorgen dat mensen afhaken. Je moet methodes gebruiken als het aan bod komt, niet vooraf opleggen. Mensen zitten niet te wachten op een methode, we willen gewoon aan de slag!”
We spreken af te doen wat van waarde en nodig is en waar dat zinvol is wat design denken en labtools inzetten vanuit de labaanpak. We gaan samen verder puzzelen!
