GarageBand: Temel Armoni
GarageBand uygulaması ile kendi uygulama seslerinizi oluşturun, basit armoni bilgilerini edinin.
Merhaba TurkishKit okuyucuları.👋 GarageBand serimizin ikinci yazısı ile karşınızdayız. Bu yazımızda sizlere basit armoni bilgisi ile ilgili kilit noktaları anlatacağız. Hazırsanız hiç vakit kaybetmeden başlayalım!😊
Eğer GarageBand serimizin ilk yazısını okumadıysanız buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.💫
Temel Armoni Bilgisi
Birazdan bahsedeceğimiz konularda geçen gam(dizi) bir kural içerisinde art arda sıralanmış notalar anlamına gelmektedir. Majör gam(dizi), minör gam(dizi) yada pentatonik gam(dizi) gibi bir çok çeşidi vardır. Yazacağımız armoni ve akor kurulumuna göre kullanacağımız gamlar(diziler) değişecektir.
Dünya üzerinde bir çok dilde notalar aynı olsa da genel olarak popüler müziklerde nota isimleri hem La-Si (Ti)-Do-Re-Mi-Fa-Sol olarak hem de A-B-C-D-E-F-G olarak gösterilmektedir. Harf olarak göstermek özellikle akor (chord) adlarını vurgulamakta çok yaygın bir gösterim biçimidir. Neden “La” notasından başlıyoruz diye sorarsanız, bunun en genel ve bilindik cevabı “La minör” gamının hiçbir arıza yani “#(diyez)” yada “b(bemol)” almaması — peki “Do majör” gamı da arıza almıyor. Neden “Do”dan başlamıyor? — ve standart piyanoların soldan ilk başlangıç notasının her zaman “La” olmasıdır. Bu noktada şunu: Alfabe A dan başlıyor ve A=La notası olarak düşünebiliriz. “La” notasından başlayarak tüm harflerin nota isimlerini bulabiliriz! İşte bu kadar basit.😊
Şimdi aşağıdaki görseli biraz inceleyelim.
Akor (Chord) Adlandırmaları
Yukarıdaki bölümü anladıysanız şimdi anlatacaklarımız çok basit gelecektir. Akor, en az 3 notanın aynı anda tınlaması yada çalınması ile oluşan bir dikey gruptur. Aynı anda çalındıkları için nota kağıdı üzerinde bu notalar üst üste gelecek şekilde yazılırlar. Eğer akor notalarını birbirinden ayırıp bunu belirli bir ritim(tartım) içerisinde çalarsak, buna arpej denir.
Akor kurulumu resminde de görüldüğü gibi müzikte kullandığımız 2 tane kök akor(temel akor) vardır. Bunlar “Majör akorlar” ve “Minör akorlar” diye ikiye ayrılırlar. Peki bu akorların majör mü minör mü olduğunu nasıl anlayacağız?
Notaların harflerle gösterilişini yukarıda anlatmıştık. Eğer bir harfi okurken yanına majör yada minör diye eklersek o zaman bir akoru işaret etmiş oluruz. Yani sadece “C” gördüğümüzde “Do” dersek bir nota söylemiş oluruz ama “C” gördüğümüzde “Do majör” dersek bir akor söylemiş oluruz. Majör ve minör olmalarını da şöyle anlatabiliriz; her zaman ilk harfimizi büyük yazıyoruz. Eğer yazdığımız bu büyük harfin yanında küçük bir “m” harfi yoksa bu akor majör, eğer yazdığımız büyük harfin yanında küçük bir “m” harfi varsa bu akoru minör diye okuruz ve çalarız.
Bu arada aynı yazıları okuyormuşuz gibi akorları da soldan sağa doğru okuruz ve yazarız. Önce büyük harf okunduktan sonra devamında yanındaki simgeler okunur ve en son majör mü, minör mü olduğu belirtilir.
Akor kurulumu
Haydi biraz daha ileri gidelim ve bir kök akorun nasıl oluştuğuna bakalım.🧐
Temelde kök akor bulunduğu dizinin 1–3 ve 5. sesinin aynı anda çalınması ile oluşur. Ne demek bu?
En başta belirttiğimiz La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol bir “la minör” dizisidir ya da çocukluğumuzdan beri ezbere saydığımız Do-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si “Do majör” dizisidir. Do majör dizisini ele alacak olursak dizinin 1. sesi “DO”, 2. sesi “RE”, 3. sesi “Mİ”… 7. sesi “Si “ olur. Bir majör akor oluştururken majör dizinin 1–3–5 sesi aynı anda çalınır. Yani C(do majör) akorunu kuracak olursak “Do(1)”, “Mi(3)”, “Sol(5)” seslerini aynı anda çalmalıyız. Eğer ki Cm(do minör) akoru kurmak istiyorsak da aynı majör dizinin sadece 3. sesine “b(bemol)” ekleyerek çalmalı veya okumalıyız. Bunu da 1-b3–5 şeklinde düşünürsek Cm(do minör) akorumuz; “Do(1)”, “Mib”(b3), “Sol”(5) olacaktır.
Aşağıdaki resimde de bunu GarageBand içerisindeki bir keyboard üzerinde görelim.
Bir yazımızın daha sonuna geldik. Bu yazımızda temel armoni bilgisini öğrendik. İleriki yazılarımızda; Liveloops ile kompozisyon oluşturma, Tracks ile akor düzenleme ve kendi kaydınızı yapma konularını anlatacağız.🧐 Görüşmek üzere.👋
GarageBand serisinin yazarı ve Apple Seçkin Eğitmeni Atıl Çelik’in sosyal medya hesaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
