Oyun Terapisi Üzerine

Published in

Yetkin Yayın

4 min readSep 15, 2022

Oyun aracılığıyla terapi yani “oyun terapi” denilen psikoterapi yöntemi, zaman zaman yetişkinler için kullanılsa da, öncelikle 3–12 yaş arasındaki çocukların hayatlarını keşfetmelerine ve oyun yoluyla bastırılmış düşünce ve duygularını özgürce ifade etmelerine yardımcı olmak için kullanılan psikoterapik bir yaklaşımdır.

Terapötik oyun (iyileştirici oyun) çocuğa, istisna durumlar dışında neredeyse hiçbir doğrudan yönlendirme, sınır ve kural dikte etmeden ilerlemektedir. Oyun terapisinde, çocuğun kendisini ifade etmesi için uygun zemin yaratılır. Oyun terapisi esnasında terapist, çocuğun seçimlerini, kararlarını ve oyun stilini gözlemleyerek çocuğun güven duyduğu, rahat bir ortamda “oyun” oynamasını sağlar. Oyun terapisinin aslında amacı, çocukların kendilerini daha sağlıklı yollarla ifade etmeyi öğrenmelerine, empatik olmalarına ve sorunları çözmenin yeni ve daha olumlu yollarını keşfetmelerine yardımcı olmaktır.

Oyun terapisi, bir şekilde sosyal veya duygusal yönden zorlanmaya başlayan çocuklara daha etkin iletişim kurmayı, davranışlarını değiştirmeyi, duygularını düzenleyebilmelerini, problem çözme becerilerini geliştirmeyi ve başkalarıyla olumlu şekillerde ilişki kurmayı ve sürdürebilmeyi öğrenmelerine yardımcı olur.

Oyun terapisi, ciddi bir rahatsızlık yaşayan veya hastane yatış süreçlerinden geçen, aile içi şiddete (sözlü veya fiziki) tanık olmuş, istismar, travma gibi yıkıcı yaşam tecrübelerini yaşamış, ailenin bölünmesi, ayrılıklar gibi üzücü değişikliklerle karşılaşmış, okulda akran zorbalığına maruz kalmış ve bir biçimde hayatlarında stresli olaylar yaşamış çocuklar için uygundur.

Oyun terapisi; çoğunlukla okul başarısında gözle görülür zorlanmalarda, okula aidiyetin zayıfladığı durumlarda, sosyal sorunların gün yüzüne çıktığı dönemlerde (okulda, parkta dışlanma, çeşitli okul programlarında görev almada isteksizlik, akranlar ile ilişki başlatma ve sürdürmede problemler), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluk ve öğrenme güçlüğü tanısının devamında öz saygı ve öz yeterlilik gibi benlik algısını destekleyici çalışmalarda oldukça etkili olabilmektedir.

Oyun terapisi; dürtüsellik, kaygı, depresyon , öfke kontrol problemi yaşayan çocukların yanı sıra; regresyon -gerileme, (yıllar sonra alt ıslatma, konuşmada gerileme gibi davranışlar sergilemeye başlanması) gibi problem durumlara yardımcı olabildiği bilimsel olarak ifade edilmektedir. Öte yandan çeşitli gelişim bozuklukları veya otizm spektrum bozuklukları ile mücadele eden çocukların okula ve çevreye adaptasyonunu olumlu yönde etkileyen bir çeşit psikoterapi yöntemidir.

Anneler ve Babalar Oyun Terapisinden Ne Beklemeli?

Anne — babalar, çocuklar için oyun terapisinde önemli bir rol oynar. Ebeveyn ile ilk görüşme mümkünse çocuğun olmadığı bir ortamda gerçekleşir. Terapist, çocuk ve aile hakkında yeteri kadar bilgi topladığına emin olduktan sonra genellikle çocukla ayrı bir görüşme de yapabilir. Bir değerlendirme sürecinden sonra terapistin çocuk için en iyi terapi yaklaşımına (çocuk merkezli oyun terapisi, deneyimsel oyun terapisi, kum terapi ve benzeri) karar vermesi ile oyun terapi süreci başlar.

Oyun odasında çocuk, kendini ifade etmeyi teşvik eden ve olumlu davranışların öğrenilmesini kolaylaştıran özel oyuncaklarla oynamaya teşvik edilir. Sanatsal materyaller, müzik, dans, hikaye anlatımı ve diğer araçlar da oyun terapisine gerekli durumlarda dahil edilebilir. Bazı özel durumlarda filial(ebeveynin çocuk ile oyun oynaması) yöntemlere bile başvurulabilir. Bu ara yöntemlerin hepsi oyun terapisinin niteliğini artırıcı uygulamalardır. Oyun terapisi, genellikle her biri yaklaşık 40–45 dakika süren ve ortalama 15–18 seanstan oluşan haftalık seanslar halinde gerçekleşir.

Bir Oyun Terapistinde Neler Aranmalı?

Oyun terapistleri özellikle pedagoji ve gelişim psikolojisi alanlarında yetkin kişilerdir. Bu yetkinlikleri ile psikolojik danışma veya psikoloji alanlarının lisansüstü eğitimlerini tamamlayarak uzmanlık elde etmiş olmaları önemlidir. Oyun terapistleri, oyunu çocuklarla iletişim kurmanın bir yolu olarak kullanma konusunda iyi eğitimlidir. Oyun terapistinin ayrıca çocuk merkezli bilişsel-davranışçı terapi, Adlerian veya Gestalt terapisi gibi tanınmış ve çocuklar üzerinde etkili olduğu kabul gören terapi ekolleri ile bağlantılı eğitim geçmişine sahip olması önemli bir ayrıcalık olabilir. Çocuklar ve aileleri ile bir süre çalışmış ve en önemlisi kişisel ve ailevi konularda birlikte çalışırken rahat hissedeceğiniz bir terapist, çocuğunuzun ve ailenizin terapi sürecinden alacağı verimi olumlu yönde etkileyebilmektedir.