Pembe Olsun %15 Fazla Olsun!
Dünyaya geldiğiniz, gözleriniz açıp etrafa baktığınız ilk anda size bir renk atfediliyor, erkekler mavi kızlarsa pembe giyer. Siz bu renklerle dolu bir dünyada büyüyor ve onun yansımalarını yaşıyorsunuz. Gözünüz hemen pembe rengini seçiyor veya işte maviyi. Algıda seçicilik kanınıza işlemiş, alacağınız herhangi bir ürünün rengini bile değiştiriyor.
İşte renklerle aranıza kalınca duvar ören kapitalist sistem siz yaş aldıkça renklere bir çeşit paha biçmeye başlıyor. Bir bakıyorsunuz ki pembe olan tüm ürünlerin fiyatı mavilere nazaran daha pahalı. Mavi olan tüm ürünlerde ya indirim var ya da çok ucuz. İşte biz buna ‘Pink Tax’ diyoruz. Ve bu yazıda da bundan konuşacağız.
Pink Tax ilk olarak 1990'ların başında Amerikalı aktivistlerin fark ettiği bir olgu olarak hayatımıza girdi. Terim anlamı, günlük hayatta maruz kaldığımız cinsiyet eşitsizliğinin bir getirisi olarak devletin kadınlar tarafından kullanılan ürünlerde adaletsiz ücretlendirme ve vergi talep etmesine denir. Tam olarak yasalarla ortaya konan bir vergi olmamasına karşın Pink Tax, aynı ürünlerin sırf pembe olması, kadınlar tarafından daha çok kullanılması gibi nedenlerden dolayı %15-%25 daha fazla vergi etiketine sahip olmasını anlatır bizlere.
Amerikalı aktivistlerin keşfettiği bu kavram sadece o kıtada sınırlı kalmamıştır pek tabii. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre ülkemizde pembe vergi oranı giyim sektöründe %8, bakım sektöründe %17, çocuk oyuncaklarındaysa %13. Bu veriler açıkça Türkiye’de hayalet bir vergi sisteminin olduğunu bizlere göstermektedir.
Burada Türkiye’de bugün bulabileceğimiz fiyat farklarını görebiliriz.
Elbette ki bu ürünlerde arz-talep dengesinin oluşturduğu fiyat farkı göz önünde bulundurulmuştur.
Mercan rengi olduğu için daha pahalıya satılan mutfak robotu,
ve pembe olmak dışında bir özelliğinin bile farklı olmadığı hesap makinesi.
Günümüzde pembe vergiye en çok rastladığımız alan ise kişisel bakım sektörü. Bu sektörde ürünler aynı amaçla kullanılsa bile markalar ‘For Man’, ‘For Women’ şeklinde alt başlıklara ayırarak ürünlerinin satışını sağlamaktadır.
Örnek olarak buraya markanın iki aynı ürünü koymak isterdim ancak kadınlar için üretilmiş hem duş jeli hem şampuan görevini gören bir ürün yok maalesef. Bugün kendinize bir kişisel bakım ürünü almak isteyen bir kadınsanız her ürünü tek tek almak zorundasınız. Bu da sizlerin daha çok ürün satın almasına ve daha fazla para harcamasına sebep olan bir kısır döngüyü oluşturmaktadır.
Günümüz Türkiye’sinde pembe vergiyi durdurmayı amaçlayan herhangi bir kanun, yasa tasarısı veya kararname çıkmadı. Amerika’da ise pink tax’in durdurulması için 2016'dan bu yana birçok talepte bulunuldu ancak bunlardan hiçbiri geçerlilik kazanamadı. Dünyanın her yerinde görmeye biraz biraz alıştığımız “Pink Tax” ‘in önümüzdeki yıllarda gerçekliğini yitirmesini canı gönülden diliyorum.
