Türkiye’nin İlk Kadın Mühendisi : Sabiha Rıfat Gürayman
Kadınlar olarak hayatımızda bir çok kez kadınlar için yapılamaz olarak görülen şeylerle karşılaşıyoruz. Bize ilham veren şeylerin varlığı bize bu zorlukları aşmamız için güç veriyor. Bunlar bazen kendimize olan güvenimiz ,cesaretimiz, ailemiz ya da yaptığımız işe olan sevgimiz olabiliyor. Şimdi ise ilklerden biri olan bir kadından bahsetmek istiyorum : Sabiha Gürayman.
1927 yılında Atatürk’ün isteği ile 350 erkek öğrenciye ev sahipliği yapan Yüksek Mühendis Mektebi kadın öğrencileri de kabul edecekti .Kendi isteği ve çevresindeki bazı insanların teşvik etmesi ile sınava iki gün kala başvuran ve başarılı olan Sabiha Rıfat okula girmeye hak kazandı.
Türkiye’nin İlk Kadın Voleybolcusu
Tüm psikolojik baskılara ve zorluklara rağmen inşaat mühendisi olmak için eğitim hayatını sürdürürken voleybol oynuyordu. Fenerbahçe voleybol takımına katıldı. Voleybol oynadığı süreçte ‘kadın voleybol takımı’ olmadığı için aynı zamanda takım kaptanlığını yaptığı erkek voleybol takımında oynadı ve 1929 senesinde takımı ile birlikte İstanbul şampiyonu olmanın mutluluğunu yaşadı.
Biz de yapacağız!
1933 yılında Melek Erbul ile mezun olan Sabiha Rıfat Melek Erbul’un “Mezun olduk ama şimdi ne yapacağız ?” sorusuna çok güzel bir cevap verdi:
“Hiç. Herkes gibi, onlar ne yaparsa biz de onu yapacağız.”
Yaptı da hatta belki daha fazlasını. Mezun olduktan sonra Bayındırlık Baş Mühendisliği’ne atandı. O zamanlar da hayatının kolay dönemlerinden sayılmazdı. Sabiha Rıfat o dönemden şöyle bahsediyor:
“Önceleri pek kolay olmuyordu tabi. Odaya giren mühendisi soruyor ve çıkıyordu. Sonra alıştılar, sevdiler de.”
Kız Köprüsü
Yüksek Mühendis Mektebi’nin en iyi mezunlarını şehir dışındaki projelere göndermesiyle Ankara’da bir köprü yapımında yer aldı. Ancak yine ön yargılar peşini bırakmıyordu. “Dağ başında, şantiyede kadının ne işi var!” Fakat bu gibi şeyler onu durmadı .Köprünün yapımı sürecinde Sabiha Rıfat kendini Beypazarı halkını ve iş arkadaşlarına o kadar sevdirdi ki köprü bittikten sonra halk tarafından Kız Köprüsü olarak anılmaya başlandı.
Anıtkabir’in Başmühendisi
Sabiha Rıfat otuz beş yaşına geldiğinde belki de kariyerinin en önemli görevine getirildi. Tam on yıl boyunca Anıtkabir’in inşaatı için başmühendis görevinde bulundu. Bu görevi de laiki ile yerine getirdi. Herkes bunun farkındaydı. Hatta Anıtkabir inşaatı sırasında ziyarette bulunan Yunanistan Başbakanı Venizelos’un şu sözleri her şeyi açıklar nitelikte:
“Hayatımda ilk defa büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi gerçekten tebrik ederim.”
Sabiha Rıfat Güreyman doksan üç yıllık ömrü boyunca bir çok başarıya imza attı. Kendi hayatına dokunan Atatürk ve ona yardımcı olan insanlar gibi o da başka insanların hayatına dokundu. Ömrü boyunca vakıflar aracılığıyla birçok şehit çocuğunun eğitimine katkıda bulundu. Kendi de asker çocuğu olduğu için bu konuda oldukça hassastı. Çocuğu olmayan Gürayman, meslek hayatı boyunca elde ettiği tüm varlığını İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı’na ve Fevzi Akkaya Temel Eğitim Vakfı’na bağışladı. Umarım biz de onun gibi başkalarının hayatına dokunabiliriz.
