YetGen — Paribu Hub Blockchain Temelleri Eğitim Programı 2.Hafta Çıktılarım
Eğitimin 2.haftasında sevgili Cemil Şinasi Türün hocamız blokzincir işleyişi ; temel kavramlar, kullanım alanları ve çok daha fazlasını anlattı.
UYARI: Yatırım tavsiyesi değildir. Bu yazı benim kendi çıktılarımdır, ulen sana güvendim bu böyle değilmiş demek yerine araştırmanızı önerir, (Twitter’da en sevdiğim profil “araştırmanızı öneriyorum” yazan tayfa, profesörün yorumu altına bile yazarlar :D) kendinize verilen akla haksızlık etmemenizi tavsiye eder, olumlu ve yapıcı olmak üzere olumsuz tüm geri dönüşlerinizi beklerim. (Ufak bir dipnot : “Paylaştığın senindir biriktirdiğin değil”-Yunus Emre)
Para Nedir?
Okullarda ideolojik olarak öğretilen yanlış tanım = Para toplum ile devlet arasında güvene dayalı bir sosyal sözleşmedir.
Doğru tanım= Para toplumun içinde kişiler arasında bir sözleşme aracıdır. Kurum, şirket ve kişiler arasında bir sözleşme aracıdır. DEVLETLE İLGİSİ YOKTUR. Devletle paranın ilişkisi rezerv paranın dolar olması ile başlıyor. Ondan önce böyle bir ilişki yoktu.
Vadeli Çek = Analog Blockchain
Ülkemizde 40 yıldır vatandaşlar kendilerine “para” , daha doğrusu kredi formunda banknot basıyor. Bu gerçeği henüz dünya bilmiyor ve başka ülkelerde bu hak sıradan insanlara verilmemiş, imtiyazlı bir hak. Ve diğer ülkelerde vatandaşın para basması suç kabul ediliyor. Ülkemizde ne yazık ki her gün milyonlar bu suçu işliyor ve bu eylem ülkemizde suç kapsamına girmiyor. 5941 sayılı kanunun 3.maddesine göre çekler zamanından önce bankaya ibraz edilemez. Yani bu kanunla çekler koruma altındadır.
Blockchain / Blokzincirin Sahibi Kim?
Bir vakıf ama halk adına. Public kelimesinin 2 anlamı var. Kamu = Halk demek. Kamu binası = Halka ait bina. Camiler mesela kamu malıdır. Bitcoin de kamu malıdır.
Bitcoin tuttu diğerleri neden tutmadı, farkı ne?
Daha önceki sanal paralarda yaşanılan problemler : A kişisi B kişisine para gönderiyor diyelim. Para göndereceğimiz ortam internet olduğu için http, https protokolü kullanılıyor ve buralar şifreli gitmiyor, izlenebiliyor…
Mesele = 1 tl göndermek isteyen de 1 milyon tl göndermek isteyen de aynı yapıyı kullanıyor. Problem şifreleme masrafı oluyor.
1 liralık transferi baz aldığımızda 1 milyon tl göndermek, 1 milyon tl transferi baz aldığımızda 1 lira göndermek orantısız oluyor.
Satoshi çok yüksek kalitede şifrelemeyi kullanarak ve çok fazla kişide kayıtları tutarak karşılığında ödül bitcoin veriyor. Bitcoin ödül olarak verildiği zaman şifreleme masrafının karşılanabileceğini görüyor. Ödül her halving kısmında yarıya düşürülüyor. Şuan 6.25 BTC ödül veriliyor.
Probleme karşı çözümü diğer sanal paralara karşı ayırt edici faktör oluyor.
Bu çözüm günlük hayatta başka ne işimize yarayabilir?
Müşteri ile satıcı arasına 4 ayrı oyuncu giriyor. Ödeme Servis Sağlayıcısı : İyzico mesela. Halbuki blokzincir cüzdanıyla alışveriş yapılırsa doğrudan doğruya gerçekleşiyor.
Layer-1, üzerine doğrudan program yazabildiğimiz temel blokzincirlerdir. Kendi kripto para birimlerini, tokenlerini ve akıllı sözleşmelerini destekler.
Layer-2, yancı blokzincirlerdir diyebiliriz. Ethereum artık çok fazla kullanıldığı için üzerinden işlem yapmak pahalı hale gelmiş durumda. Bunlar pahalı olan Ethereum u ucuzlatıyorlar. Örneğin 1 transaction 10 dolar, 100 transaction ı 1 paket yapıyorlar ve tamamı 10 dolar oluyor. 1 transaction 0.1 dolara düşüyor bedeli. Ucuzlatmış oluyor.
Coin ile Token farkı nedir?
Coin = Kendi blockchaini üzerinde çalışan varlıklara coin denir.
Token = Kendi blockchaini olmayan başka bir yapının blockchaini üzerinde çalışan varlıklara token deniyor.
Dünyadaki tokenlerin %95'i Ethereum üzerinde çalışıyor.
Ethereum derken?
Bitcoinde para transferi yapıyoruz ancak Bitcoin üzerinde programlama yapamıyoruz. Excel gibi düşünebiliriz, onun makrosu var mesela. O makrolar gibi Bitcoin’in Script dili var. Çok basit. Buna tepki olarak Ethereum, Vitalik tarafından baştan sona program yazabileceğiniz özel bir dille geliyor. Bu dilin adı Solidity. Java, C’ye benzer bir dil. Bu dili kullanarak Ethereum blokzinciri üzerine program yazabiliyorsunuz.
Ethereum üzerine Solidity dili ile yazılan programlara Smart Contracts (Akıllı Sözleşmeler) deniyor.
Ethereum tüm farklı makinalarda nasıl aynı hızda çalışıyor?
EVM (Ethereum Virtual Machine) sayesinde. Bazıları uyumlu EVM ile, bazıları değil. Linux işletim sistemi ile uyumlu gibi düşünebiliriz mantık ona benziyor. Makinanızın markası ne olursa olsun EVM uyumlu ise onunla uyumlu tüm programlar çalışır. Bu bana Java dilini anımsattı ki o da JVM ile bambaşka yerlerde kullanılabiliyor.
Blockchain her 10 dakikada bir ödül verirken Ethereum ortalama 13 saniyede bir ödül veriyor.
Ethereum üzerinde ERC-20, ERC-721 ve ERC-115 standartları kullanılıyor ve bu sayede kaos önleniyor.
Zeitgeist : Zamanın Ruhu
Eğitimi veren Cemil Şinasi Türün hocamız ve arkadaşlarının Yoğurtistan adında bir girişimi olmuş ve bu girişim bana bu kelimeyi anımsattı.
Zaman demişken ya sonra?
Yeni Tokenler yolda diyebiliriz.
Eğitimde başka noktalar da vardı ama kendi adıma çıktılarım bu şekilde oldu, buraya kadar okuduğunuz için teşekkür eder ve başka bir yazıda görüşmeyi umarım.
