We moeten veranderen. Hier is wat je kunt doen (en geld bespaart!)
Ik hoop dat mijn vier eerste blogposts je hebben overtuigd dat we moeten veranderen om de aarde leefbaar te houden. “Yori, ik weet al dat we die uitdaging hebben,” vertelden sommigen mij al nadat de blogs waren gelezen. “Ik weet dat we een ecologische voetdruk achterlaten. Wat ik wil weten: kunnen wij er iets aan doen?”
Goed dat je ‘t vraagt: ja, dat kunnen we!
Er zijn grofweg drie dingen die wij zelf kunnen doen. Ten eerste kunnen we veranderen hoe we energie opwekken. Ten tweede kunnen we ons energieverbruik verminderen. Er zijn verschillende onderdelen waarbinnen we dat kunnen doen, bijvoorbeeld door de manier van transport, de goederen die we kopen, wat we eten, etc. Ten derde kunnen we anderen beïnvloeden om ook te veranderen. Dit verhaal gaat over het eerste: het opwekken van duurzame energie.
De getallen
Meer dan €12 miljard werd alleen al in Duitsland geïnvesteerd in duurzame energieopwekking in 2017. Voorbeelden van duurzame energieopwekking zijn zonne-energie, windenergie, waterkracht en biomassa. In Duitsland is met name windenergie groot. Windkracht zorgde voor de opwekking van 14,3% van alle elektriciteit in 2016. In 2017 was dit al 19%. En het groeit door.
In het jaar 2000 was de voorspelling dat windkracht in 2010 wereldwijd 30 GW zou opwekken. “30 GW zegt me helemaal niets, Yori. Wat is een GW überhaupt?!” Dat is een goed punt. Ik wist niet wat dit tastbaar betekende. Maar ik heb het opgezocht: hier komt het.
1 GW vertegenwoordigt een groot getal. 1 GW staat voor 1 gigawatt, wat 1.000 megawatt is (of MW). 1 MW staat voor 1.000 kW (kilowatt). En 1 kW is 1.000 watt. Dat klinkt bekend, denk ik. 1 GW staat gelijk aan 1 miljoen machines die allemaal 1.000 watt (of 1 kW) gebruiken. Als je één van die machines één uur laat draaien, heb je 1 kilowatt gebruikt gedurende 1 uur. Dat is wat we 1 kWh of kilowattuur noemen. We kennen de term kWh van onze elektriciteitsrekening, die elke woning krijgt. Misschien is het zo al tastbaarder? “Nu je mijn elektriciteitsrekening hebt genoemd — hoeveel gebruikt een huishouden gemiddeld?” zou je je kunnen afvragen.
Het gemiddelde huishouden uit de Verenigde Staten verbruikt 10,766 kWh aan elektriciteit per jaar. Nederlanders staan te boek als zuinig En dat klopt ook in dit geval: we verbruiken ongeveer 3,5 keer zo weinig. Het gemiddeld Nederlandse huishouden gebruikt namelijk 3,000 kWh per jaar [1]. Het Mr. & Mevr. Kamphuis huishouden is er trots op dat we minder dan de helft van het gemiddelde verbruiken: 1.345 kWh volgens onze nieuwste jaarafrekening. Geïnteresseerd hoe we dat hebben bereikt? En hoe we honderden euro’s per jaar besparen? Laat het me weten zodat ik dit ’n volgende keer kan behandelen. Voor nu: terug naar GWs en onze berekeningen.
Er zijn nog een paar berekeningen die we moeten maken. Een dag heeft 24 uur, en we hebben 365 dagen per jaar. Dat geeft ons 8760 uur per jaar. Als we het gebruik van een huishouden in kWh delen door het aantal uur in het jaar, weten we hoeveel kW een huishouden verbruikt. Voor de VS komt je uit op 1,23 kW. Een Nederlands huishouden verbruikt zo’n 0,34 kW aan elektriciteit. Dit betekent dat 1 GW ruim 800.000 huishoudens in de VS van elektriciteit voorziet. In Nederland kunnen we 2,9 miljoen huishoudens van energie voorzien met 1GW. Dit maakt het wat tastbaarder, niet?
Zoals gezegd, in het jaar 2000 was de voorspelling dat we in 2010 voor 30 GW aan windkracht zouden hebben. In 2010 hadden we echter al 180 GW gerealiseerd: wat zes keer zoveel is! In 2017 hadden we zelfs 514 GW aan capaciteit. Dat betekent dat we wereldwijd 7 jaar op rij gemiddeld 45GW — anderhalf keer zoveel als de voorspelde wereldcapaciteit van 2010— aan windmolens hebben toegevoegd!
Door het schrijven van m’n blogs ben ik in allerlei bronnen gedoken. Daarbij kwam ik achter iets dat me teleurstelde Nederland droeg 7.706 MW bij aan hernieuwbare energiewinning in 2017. De EU wekte voor 445.496 MW op [2]. Treurig dat we als Nederland slechts 1,8% bijdragen aan de hernieuwbare energiebronnen binnen de EU, terwijl we ruim 3,3% van de inwoners hebben! We lopen dus achter. En dat terwijl we elk jaar eerder en eerder voor een jaar aan bronnen gebruiken.
Wat brengt dit ons?
Portugal produceerde 104% van haar energievraag in maart 2018 op een duurzame manier. Ja, 104%, dus meer dan ze zelf nodig hadden. Ze hebben elektriciteit geëxporteerd en dus ook geld verdiend, terwijl het opwekken niets meer kostte. Denemarken kon op 17 april voldoen aan de elektriciteitsvraag met enkel windkracht. Schotland voorzag zichzelf gedurende de hele maand juni van elektriciteit door windkracht. In Groot-Brittannië genereerden windturbines meer dan twee keer zoveel elektriciteit als kolen (die slecht zijn voor je gezondheid). Dit zijn hoopgevende voorbeelden. Ze tonen aan dat we kunnen veranderen! Wereldwijd zouden we met enkel windkracht al 40 keer zoveel elektriciteit opwekken dan we gebruiken. Dat geeft ons een geweldige kans om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen.
Zonne-energie is een ander succesverhaal — die blauwe of zwarte panelen die jij op je eigen dak neer kunt (laten) leggen! Wereldwijd had solar een capaciteit van 15 GW in 2008. In 2017 was dit al 390 GW. De laatste jaren is de groei veel sneller gegaan. China alleen al installeerde 53 GW aan capaciteit in 2017! Waarom groeit deze capaciteit zo snel?
Allereerst is het makkelijk. Jij kunt het zelf op je eigen dak laten neerleggen. Er zijn bovendien genoeg partijen die zonnepanelen aanbieden. Daarnaast is het ook nog eens lucratief: goed voor je portemonnee. Zonne-energie kan je veel geld besparen. Bijzonder is dat zelfs het kolenmuseum in Kentucky overgeschakeld is op zonne-energie. Daarmee besparen ze elk jaar $8.000 tot $10.000, waarbij ze zo’n $2.100 per maand aan elektriciteit betaalden.
Ik vond dit natuurlijk interessant. Elke euro die je niet uitgeeft hoef je ten slotte ook niet te verdienen. Ik ben op onderzoek uitgegaan en heb bij verschillende organisaties om een offerte gevraagd. Een reeks huisbezoeken volgde. En ik kwam erachter dat het verschil soms enorm was! Twee van de drie bedrijven kwamen met een vergelijkbare prijs per paneel inclusief installatie. De derde vroeg méér dan het dubbele, waarbij hun berekeningen ook nog eens van geen kant klopten.
Wat voor berekening heb ik gemaakt? Een kWh aan elektriciteit kost zo’n 20 eurocent, €0,20. De twee aanbieders die ik nog wél serieus neem geven een rendementsgarantie van 25 jaar bij ’n prijs van €300–€330 per paneel. Elk paneel zou grofweg 275 kWh per jaar moeten opleveren, maar laten we zeggen 250 kWh, omdat we zo wat marge houden in de berekening. Ons dak heeft een ideale ligging, gericht op het zuid-westen, en nergens schaduw te bekennen is. Voor elke €300–€330 ontvang ik per jaar 250 keer €0,20. Dat is €50 per panel per jaar. De kosten voor het paneel heb je dus in 6 tot 6.6 jaar tijd bespaard. En vanaf dat moment krijg je gratis energie, in ieder geval voor de resterende 18,4 jaren die onder je opbrengstgarantie vallen — en mogelijk langer dan dat. Het betekent dat je een rendement van zo’n 15% haalt. Veel beter dan het op een bankrekening zetten met 0,20% aan rente, toch? En het mooiste is: dit kun jij zelf doen!
Door het (laten) leggen van zonnepanelen verander jij je dak in een kleine energiecentrale, die wordt gevoed door de zon, daardoor jij elke dag wat geld verdient. Het Mr. & Mevr. Kamphuis huishouden heeft slechts 5 panelen nodig om ons van alle elektriciteit te voorzien die we nodig hebben. Dat vraagt om een totale investering van €1.500-€1.650, afhankelijk van de leverancier.
Ben je er van overtuigd dat dit ook wel ‘ns iets voor jou zou kunnen zijn? Ik raad je aan om offertes van tenminste drie aanbieders te vragen. Zo kun je hopelijk de cowboys vermijden die veel te veel geld vragen. Kijk of ze al langer bestaan. Vraag om referenties en praat met de eigenaren van die panelen om te horen of ze tevreden zijn.
Is een investering te hoog gegrepen? Geen paniek. Je kunt altijd overstappen naar een provider die groene elektriciteit aanbiedt. Zo help je hernieuwbare energiebronnen immers ook. Maar er zijn mogelijk meer opties. Je kunt de BTW op zonnepanelen terugvragen (in de bovenstaande berekening bij de panelen heb ik dat overigens al meegenomen). Sommige gemeentes bieden subsidies (vraag naar je lokale subsidieloket), maar ook provincies en de nationale overheid doet dat soms. Praat tenslotte eens met je bank. Sommige banken laten jou je hypotheek verhogen om je huis te verduurzamen, of rekenen minder rente als jouw huis duurzamer is. Het uitzoeken waard!
De eerste investering om onze eigen klimaatimpact te verminderen gaat echter naar iets anders — dat verrast je misschien, gezien het mooie rendement. In wat, daar gaat het over in ‘t volgende blog.
Als laatste nog een mooie herinnering waarom we voor het klimaat willen zorgen:
Bronnen
[1] Om dat in perspectief te zetten: een huishouden uit Koeweit gebruikt ongeveer vier keer zoveel als een huishouden in de VS. Een Nepalees huishouden gebruikt ongeveer 7,5% minder dan wij in Nederland doen: minder dan 400 kWh per jaar (in 2014).
