Wat ik heb geleerd van Al Gore — 2: over water en ijs
Vorige week had ik het voorrecht om bij een driedaagse klimaattraining van het Climate Reality Project van Al Gore in Berlijn te zijn. Vandaag deel 2 over wat ik heb geleerd van mijn persoonlijke hoogtepunt: Gore’s wervelende bijna drie uur durende presentatie. Dat was niet alleen interessant en leuk. Het was ook verontrustend en eng. Gelukkig zijn er ook hoopgevende ontwikkelingen.
Dit is het tweede artikel van een reeks blogs over het klimaat. In de eerste blogs, waarvan dit de tweede is, leg ik het probleem uit. In de latere zal ik oplossingen beschrijven. En wat jij zelf kunt doen!
Ik eindigde mijn vorige blog post over de smeltende noordpool hoewel het hartje winter was. Dit is onder meer veroorzaakt doordat de luchtstroom die normaal over de noordpool draaide in tweeën is gesplitst. Daardoor waaide de koude lucht richting Europa en Noord Amerika, en werd warmere lucht naar de noordpool gedrukt. Onder meer het Verenigd Koninkrijk en Ierland werden in de greep gehouden door dit ‘Beast from the East’.
De hoeveelheid poolijs is dramatisch afgenomen over de afgelopen paar jaar. Ik vroeg me af waarom, maar Gore liet meteen zien dat ongeveer 93% van alle extra warmte de oceanen ingaat. Het resultaat van de stijgende temperatuur is dat het zeewater ook steeds warmer wordt. Waarom is dit belangrijk? Behalve dat de temperatuurstijging van het water het leven in de oceaan kapot maakt, betekent een temperatuurstijging van 1 graad Celsius ervoor zorgt dat lucht 7% meer water kan vasthouden. Ik vertel je niets nieuws: laat een hete douche lopen en kijk naar hoe je spiegel beslaat. Dat gebeurt niet met koud douchewater.
De tropische depressie Harvey werd een categorie vier orkaan in slechts twee dagen, en het zoog meer en meer water op uit de Golf van Mexico. Hoe was dit mogelijk? Doordat het water in de Golf ongeveer 4 graden Celsius warmer was dan normaal — tot op 200 meter diepte. Normaliter is dat kouder, en als dit water wordt opgezogen koelt dit de lucht af, waardoor het water loslaat. Het warme water koelde de lucht echter niet af, waardoor die meer en meer water kon vasthouden. Het resultaat was regen. Veel regen: het stadje Nederland in Texas ontving anderhalve meter regen in vijf dagen tijd. Dat is veel water. Gore maakte duidelijk dat als we niet alles op alles zetten om onze klimaatimpact te verminderen, we snel meer stormen als Harvey zullen zien.
Maar laten we niet denken dat Harvey uniek is. Kijk een journaal, sla een krant open of refresh je website, en je ziet overal ter wereld overstromingen. In augustus 2017 stierven meer dan 1.400 mensen door overstromingen in Zuid Azië. In Bangladesh werden meer dan 700.000 huizen door deze overstromingen vernietigd of beschadigd. De Caraïben werden zwaar geschadigd door orkaan Maria in september 2017. Volgens schattingen stierven ruim 4.500 mensen in Puerto Rico. Cuba werd geraakt. Sint Maarten. Dominica. Maria volgde een pad over het water dat ongeveer vijf graden Celsius warmer was dan normaal. Binnen een dag ging Maria van een categorie 1 naar een categorie 5 orkaan. Helaas zijn de armste mensen degenen die het meeste te lijden krijgen.
Vaak wordt deze gebeurtenissen omschrijven als een ‘eens in de duizend jaar storm’ of iets dergelijks. De essentie hiervan moet zijn dat het slechts eens in de duizend jaar gebeurt. In de VS –ik heb zo geen getallen voor Europa– waren er vijftien 1-in-1.000 jaar regens sinds mei 2010. Misschien is het niet zo ‘eens in de duizend jaar’ als dat we zeggen dat het is, maar meer dan dat. Wereldwijd komen overstromingen en extreme hoeveelheden regen vier keer zo vaak voor dan in 1980.
Wanneer je een extreme regenval van een afstand kunt bekijken is het niets dan spectaculair. Spectaculair en verwoestend. Extreme regenval gebeurt niet alleen tijdens orkanen. Het gebeurt overal ter wereld en veroorzaakt overstromingen. Dicht bij huis in Duitsland bijvoorbeeld: in 2016 waren er overstromingen in Obernzell op 25 juni, en Simbach Am Inn op 2 juni. Voor 2017: Rhüden, 26 juli. Oranienburg, 29 juni. Braunsbach op 30 mei.
In 2018 gebeurde het in Ellicott City in Maryland, VS, net zoals in 2016. Volgograd, Rusland op 4 april. Villeneuve-Sain-Georges, Frankrijk, 26 januari. Mogadishu, Somalia, 21 mei. Nairobi, Kenya op 15 maart. En de lijst gaat maar verder en verder. Naar Nederland, op 22 en 29 mei. China, Bangladesh, Maleisië, de Democratische Republiek Congo, Engeland en Oostenrijk. Maar nog steeds is deze lijst verre van uitputtend.
Het meest extreme voorbeeld dat Al Gore naar mijn idee gaf, is wat er gebeurde in Cordoba, Argentinië op 26 oktober 2017. Daar viel veel regen in 15 minuten tijd. Hoeveel neerslag kan er vallen, mag je jezelf afvragen, in slechts een kwartier? Dat is de duur van de rust van een voetbalwedstrijd. Of zolang dat je op de wc zit op een slechte dag. Het antwoord is anderhalve meter. Hagel, geen regen. Hier dus geen wegdrijvende auto’s, nee, maar auto’s die vastgevroren stonden op de snelweg.
Ik zou zo nog een tijdje kunnen doorgaan: maar ik hoop dat je snapt wat deze voorbeelden aangeven. Het wordt nat, heel nat. De volgende blog zal gaan over droogte, branden en voedsel.
