وجیبه ی اسلامی برای تعلیم زنان در افغانستان
بسم الله الرحمن الرحيم
والصلاة والسلام على جميع الأنبياء معلمي البشر إلى خاتمهم محمد
بنام خداوند مهربان و اعطا کننده ی بخشش
سلام و درود بر تمام پیامبران، معلمین بشر، الی آخرین شان محمد
به خاطر تحولات اخیر در دولت افغانستان که نتیجه ی جنگ علیه نفوذ خارجی و به انجام نرسیدن راه حل سیاسی با نظام قبلی است، ایده ی این که امارت اسلامی افغانستان پیاده ساختن یک دولتی با سیستم اسلامی را هدف دارد وقت آن را لازم ساخته تا یک بحثی که یک دولت اسلامی بخواهد توسط آن حکومت داری کند میان دانشمندان مسلمان، سیاستمداران، شخصیت های اکادمیک، و متخصصین در معرفی ارزش ها و پالیسی های اساسی اسلامی صورت گیرد. صحبت ها در موارد گوناگون و موضوعات متفاوت که دربر گیرنده ی تمام جوانب جامعه و حکومت داری باشد در حال صورت گرفتن است و نیاز است تا گفتگوی بیشتر برای در نظر گرفتن جزییات مسایل در جنین محاوره ها صورت گیرد. جزییات در پالیسی و اجرای قانون فقط یک جنبه حکومت داری است در حالیکه مواردیکه با ساختار اجتماعی جامعه سر و کار دارند جنبه ی دیگر. یکی از این بحث های جدی موضوع تعلیم زنان و دختران در افغانستان است. با در نظر داشت سابقه ی طالبان در دهه ی ۹۰ و حالت سردرگم کنونی پالیسی های اعلام شده در مورد تعلیم توسط دولت فعلی و ترس تهدید ارزش های خارجی بالای نظام درسی ای که انعکاس دهنده ی ارزش های اسلامی باشد، خیلی مهم است تا نظر اسلامی در مورد تعلیم زنان واضح ساخته شود تا این بحث ها بتواند پیشرفتی داشته باشند.
نظر اسلام در مورد تعلیم بدون شک یکی از مهم ترین اساسات ایمان اسلامی میباشد. اصل هدف وحی از جانب خداوند برای بشر محو تاریکی جهالت با روشنی علم بود.
الر ۚ كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَىٰ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (سورة إبراهيم 1)
الر، این است کتابی که آن را به سوی تو فرود آوردیم تا مردم را از تاریکی ها به سوی روشنایی بیرون آوری — به اذن پروردگارشان به راه آن شکست ناپذیر ستوده →> قران ۱۴:۱ | سوره ابراهیم آیت ۱
وحی برای بشر توسط آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد (علیهم السلام) با تعلیم و پخش علم اساس گذاری شده. اولین وحی قرآن یک رهنمودی بود برای خواندن، قرائت، برای جامعه ی عرب که در آن بیسوادی رایج بود.
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ — خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ — اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ — الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ — عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ (سورة العلق 5–1)
بخوان، به نام پروردگارت که آفرید >>
انسان را از علق آفرید.
بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است،
همان کس که به وسیله قلم آموخت –
آموخت به انسان آنچه را که وی نمی دانست. >> قرآن ۹۶: ۱-۵ | سوره العلق آیات ۱-۵
از راویان تاریخ نقل شده که صحابی عمرابن الخطاب (رضی الله عنه) یکی از هفده تن اشخاص باسواد در تمام مکه در آن وقت بوده که میتوانست بخواند و بنویسد. پس اسلام در حقیقت آمد تا سواد بیارد و سواد خود اساسی ترین اصلی است که راه را برای تعلیم برای مرد و زن هموار میکند.
پیامبر گرامی حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) فرموده اند، <<طلب علم بالای هر مسلمان واجب است.>> (رواه مسلم) در روایت دیگری که حدیث ضعیف تر است چنین نقل شده << طلب علم بالای هر مرد و زن مسلمان…>> به هر صورت، امام النووی گفته است <<حتی اگر این بخش حدیث ضعیف تر است، معنی آن صحیح است.>>
درست است که این حدیث در مرتبه ی اول اشاره به علوم دینی است که انسان را به الله متعال نزدیک میسازد و همچنان هدایت دین در رابطه به تمام جوانب زندگی، ولی معنی این حدیث تنها مقید به آن دستورات نیست و دربر گیرنده ی تمام علوم میباشد. دانشمندان در اسلام نه تنها فواید شاخه های گوناگون علم را به طور گسترده بحث کرده اند آن ها همچنان فعالانه در علوم ساینسی، ریاضی، شعر و هنر، ادبیات و غیره حضور داشته اند. متفکران مسلمان همچون ابن رشد، ابن سینا، ابن جوزی، ابن تیمیه، النانوتوی بنیانگذار دارالعلوم در دیوبند هند، دانشمندان عصر حاضر، و دانشمندان بی شمار دیگر برای دستاوردهای شان در این علوم شناخته شده اند. در طول قرون مسلمانان در تمام شاخصه های علم پیشرفت و نماینده گی کرده اند.
جورج صلیبا در کتاب خود <<علوم اسلامی و ظهور رنسانس در اروپا>> بالای موضوع این که اسلام چگونه منبع و آغاز خلاقیت و کشفیات علوم ساینسی و تمام شاخه های علم که اروپا و جهان را دگرگون کرد است میپیچد و چنین استدلال میکند. اسلام تعلیم را تشویق کرده و یکی از اساسات دولت اسلامی این بود تا در سیستم های محلی تعلیمی یعنی در مساجد مکاتب تاسیس شود. در صدد چنین تلاش ها سیستم تعلیمی در مساجد و تاسیسات بیرون از مساجد رسمی شد. نه تنها اینکه مضامین اسلامی در این نهاد های منتج به مساجد آموزش داده میشد بلکه تمام شاخه های علم و ساینس همچنان در این نهاد ها آموزش داده میشد. صلیبا همچنان بیان میدارد که <<جهان اسلام مانند مثال اروپا که در آن میان دین و ساینس تضاد وجود دارد نیست. دین اسلام تحقیق و جستار منتقی و ساینسی را تشویق کرده. از این جهت مسلمانان میان ایمان شان و قوانین طبیعی تناقض جدی ندارند و برای مسلمانان فرا گرفتن دین و فرا گرفتن علوم طبیعی ساینسی تنشی ایجاد نمیکند.>> (نوح آیدین، مجله فانتن). دانشمندان اسلام فرا گرفتن جامع علوم را بر اساس اصل اینکه علوم ساینسی هرگز نمیتواند با وحی خداوندی که طبیعت و کاینات را آفرید و مکمل ساخت مغایرت داشته باشد انجام میدهند.
دانشمندان همچون الندوی (در اسلام و جهان) و الاطلس (در اسلام و سکیولاریزم) به طور گسترده بحث کرده اند در مورد این ضرورت بعد استعماری که فراگیری دانش جامع برای پیشرفت مسلمانان باید دوباره زنده ساخته شود، در سطح هر سکتور همچون تعلیم، تخصص، و تکنولوژی.
در عربی <<علم>> به معنی برعکس جهل هم تعریف شده است (ابن منظور).
یکی از اولین نهادهایی که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) تاسیس کرد نهاد علمی بود. مسجد پیامبر(صلی الله علیه وسلم) یگانه مرکز آموزشی نبود بلکه پیامبر (صلی الله علیه وسلم) مردم را برای فراگیری علم در نهاد های تعلیمی مردمی که بیت المدارس نام داشتند هم گماشته بود.
دستورات و عمل حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) نمایانگر این است که ضرورت برای تعلیم حق مردم بوده که باید توسط حکومت اسلامی برای شان ارایه گردد.
اعلامیه اسلامی بین المللی حقوق بشر که توسط شورای اسلامی اروپا در ۱۹ سپتامبر ۱۹۸۱ مطابق به ۲۱ ذوالقعده ۱۴۰۱ هجری قمری تصویب گردید چنین بیان میدارد:
۱۲. حق اعتقاد، تفکر و سخن …
ب) تعقیب تعليم و جستجوی حقیقت نه تنها حق بلکه تکلیف هر مسلمان میباشد
متاسفانه از نقش اجتماعی زنان و خدمت آنها در همه سطوح تعلیمی و اجتماعی اسلامی در تاریخ اسلام اعم مسلمانان و اعم غیر مسلمانان در سطح جهان بی خبر اند. زنان منبع تعلیم و معرفت بوده اند چنانکه از داستان های زنانی که در قرآن به حیث مثال برای بشریت ذکر شده اند معلوم است: بندگی و خدمت حضرت مریم، استقامت و اصرار حضرت عاصیه (خانم فرعون) در حقیقت، برقراری عدالت توسط ملکه بلقیس، مادر و خواهر حضرت موسی که مثال های باور و اعتماد بالای الله متعال بودند، ذکر امهات المومنین ازواج حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) و دختران ایشان که بعضی از مهم ترین منابع دانش اسلامی در تاریخ بوده اند. خانم ایشان حضرت خدیجه اولین شخصی بود که ایمان آورد و یکی از مهمترین حامیان و مشاوران پیامبر بود. حضرت خدیجه یک تجارت پیشهء موفق و شناخته شده در مکه بود که به سبب امین بودن و صداقت پیامبر در زمان استخدام اش برایش پیشنهاد ازدواج کرد. خانم های حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) همچون عایشه و ام سلمه فتوحات و سفرهای پیامبر ایشان را همراهی کردند و بعد در عقب حجاب تعلیم دادند، مشاورت کردند، و بعضی از مهمترین مشاورین سیاسی خلافت اسلامی بوده اند. آنها به حیث بعضی از مهمترین دانشمندان در تاریخ اسلامی شناخته شده اند. بعضی از زنان صحابی در غزوات فزیکی رزمیدند و یک زن تنها شخصی شناخته شده در روی زمین بوده که زندگی پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را در مقابل یک محاجم به اسم ام عماره نصیبه بنت کعب در غزوه جسما نجات داده و مجروح گردیده است. علاوه بر این که پیامبر (صلی الله علیه وآله) به طور فعال به مشورت زنان پرداخت ، یکی از مهمترین لحظات که دخالت سیاسی زنان را در تاریخ اسلام تبیین مینماید ، مشارکت آنان در بین کسانی بود که در عقبه تعهدنامه امضا کردند. تعهد عقبه یک تعهد سیاسی از سوی مردم مدینه بود که مصئونیت، حفاظت و بیعت با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را تأمین می کرد و یکی از مهمترین لحظات در ایجاد حکومت اسلامی بود. دو زن در میان هفتاد و دو نفر بودند که در این توافق سیاسی حیاتی به حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) متعهد شدند. آنها عبارت بودند از نصیبه بنت کعب و اسماء بنت عمرو. این تنها یک نمونه از دیگر تعهدات سیاسی و وفاداری هاست که در آن حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) نه تنها از زنان مشاوره فعال می خواستند ، بلکه آنها به طور فعال درگیر بودند و بعنوان کسانی محسوب میگردیدند که برای تأسیس خود اولویت سیاسی قائل بودند.
حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) زنان را سفارش میکرد تا به مسجد بروند و امر کرده بود تا هیچ شخصی مانع ورود آنها به مساجد نشود <<بنده های الله متعال ]زنان مسلمان[ را از ورود به مساجد الله مانع نشوید>> (رواه بخاری و مسلم).
وی توجه خاص برای تعلیم زنان داشت تا حدی که یک صنف خاص فقط برای زنان را تدریس میکرد تا طلب علم را بری زنان محیا ساخته، به شکایات آنان گوش دهد و به سوالات شان جواب دهد.
حضرت عایشه فرمودند: <<مبارک است آن که به همه گوش میدهد. من بعضی از سخنان خوله بنت ثعلبه را ]وقتی که آمده بود نزد پیامبر (صلی الله علیه وسلم) تا همراهش سخن بگوید[ شنیدم اما بعضی از سخنان وی برایم واضح نبود وقتی از شوهر خود برای حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) شکایت میکرد. وی گفت <<یا رسول الله! او جوانی ام را صرف نمود و من شکم خود را برایش شکافتم ]برایش فرزندان زیادی به دنیا آوردم وقتی پیر شدم و دیگر نتوانستم طفل به دنیا آورم وی برایم ظهار بیان کرد ]با لحن خشن برایش سخنی گفت که آن زن برداشت طلاق کرد[. یا رسول الله! من از وی شکایت دارم.>> آن زن به شکایت اش ادامه داد تا آن که حضرت جبریل آیات ذیل را وحی کرد: <<به راستی که خداوند سخن زنی را که نزد تو]حضرت محمد[ و نزد الله از شوهرش شکایت میکند را شنید.>> (۵۸:۱) (رواه ابن ماجه).
حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) با مهربانی که داشت برای حل مشکلات زنان وقت میگذاشت در حالیکه خود رییس دولت بود.
از انس ابن مالک روایت شده که زنی نزد رسول الله (صلی الله علیه وسلم) آمد و گفت: <<یا رسول الله: من از شما نیازی دارم. پیامبر (صلی الله علیه وسلم) برایش گفت: <<مادر فلان شخص، به هر جاده ی میخواهی برو و من آنجا با تو مینشینم. سپس آن زن به جاده ی رفته و با رسول الله (صلی الله علیه وسلم) آنجا نشت تا رسول الله (صلی الله علیه وسلم) نیاز وی را برطرف نمود.>> (رواه ابو داوود)
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) زنان را سفارش میکرد تا به مسجد آمده و بیاموزند. وی به روستاهای آنان رفته و برایشان تعلیم داده و به سوال های شان گوش میگرفت. وی به ایشان اختصاص میداد تا از روستاهای شان به مدینه بروند. وی مسجد خود را با تجمّعات زنان مملو میکرد و به سوالات آنها گوش داده پاسخ میداد.
حضرت عایشه روایت میکند: زنی از رسول الله (صلی الله علیه وسلم) پرسید که چگونه بعد از عادت ماهوار خود غسل بگیرد. حضرت عایشه ذکر کرد که رسول الله (صلی الله علیه وسلم) برایش آموزش داد چگونه غسل بگیرد و بعد برایش گفت تا با تکه ی از پنبه و مشک خود را تطهیر دهد. آن زن پرسید: چگونه خود را با آن تطهیر دهم؟ وی (پیامبر گرامی) گفت: ستایش از آن خداست، خود را با آن تمیز کن، و بعد چهره خود را ]از شرم[ بپوشانید. عایشه میگوید: من وی را به طرف خود کشاندم چون مقصد رسول الله (صلی الله علیه وسلم) را فهمیده بودم… (رواه مسلم).
حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) با خموشی تایید کرد تا عایشه به آن زن بیاموزد. پیامبر (صلی الله علیه وسلم) حتی برای دختران جوان وقت اختصاص میداد تا آنها بتوانند سوالات شان را مطرح کنند.
انس ابن مالک میگوید: <<اگر زنی مسلمان در میان مردم مدینه دست حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) را میگرفت آن حضرت دست خود را پس نمی گرفت تا اینکه آن زن وی را به جایی که میخواست میبرد تا نیازش برآورده شود.>> (رواه این ماجه)
روایات خیلی از رهبران و دور اندیشان زن در تاریخ اسلام باید بازدید گردد مانند: رابعه العدویه که یکی از بزرگترین رهبران روحانی بود، فاطمه المروزیه که یکی از مهمترین حافظان حدیث نبوی صحیح بخاری بود، زبیده بنت جعفر خانم هارون الرشید و پروژه های تاریخی بشردوستانه ی وی که در زمان خلافت عباسیان برای هر زایری در عربستان در راه مسافرت از عراق به مدینه و مکه سرپناه ارایه مینمود، فاطمه الفهریه شخصی که مسجد تاریخی القرویین را که اکنون یکی از تاریخی ترین نهاد های تعلیمی در دنیا است ساخت، لبنی القرطبیه شخصی که مقام اش به حیث ادیب خلیفه عبدالرحمن سوم اموی وی را در دربار اموی به سبب دانش اش در میان نجیب ترین ها قرار داد، ابن بشکوال دانشمند اندلسی در باره ی وی چنین بیان کرده است: <<او در نوشتن، گرامر، و شعر از همه برتری داشت. دانش وی در ریاضیات بسیار بوده و در دیگر علوم ساینسی نیز بلدیت تمام داشت. در دربار اموی هیچ شخصی همانند وی نجیب و خوب نبود (روایت شده در کتاب الصله). دیگر زنان دانشمند مسلمان و قضات همچون فاطمه دختر امام مالک، فاطمه الشارات در اندلس، فاطمه السمرقندیه، و هزاران امثال آنان. حتی میشود از رهبران مشهور سیاسی زن نام برد همچون مملوک شجر الدر، سیده الحره، ماه پیکر سلطان و حرم سلطان عثمانیان، راضیه سلطان سلطنت دهلی، و هزاران شخصیت دیگر. ذکر آنان فقط بازتاب دهنده ی فراموشی جمعی جهان در قبال خدمات و سرگذشت آنان است. تاریخ و فرهنگ زنان افغانستان همچون شخصیت های دولتی و دانشمندان و خدمات شان که با آن در جامعه تاثیرگذار بودند نیز شناخته شده است. گوهر شاد یک شخصیت سیاسی شناخته شده ی دوره ی تیموری ها در قران ۱۵ میلادی میباشد. وی همسر امپراتور شاهرخ بود که بر علاوه اینکه ملکه بود، یک وزیر و رهبر در ترویج هنر و ادب نیز بود. وی برای ده ها یکی از تاثیرگذارترین رهبران کشور در هرات بود جایی که اکنون دفن هست. وی تنها یک نمونه ی از زنان تاثیرگذار در تاریخ افغانستان میباشد. بسیاری از این زنان پیشگام در ساختن نهاد های تعلیمی در قلمرو های مسلمانان بودند. بیشتر این نهاد ها تا امروز به حیث وقف به کار خود ادامه میدهد. بر علاوه هزاران تن از زنان افغان که فارغین شرعیات و علوم اسلامی از نهادهای آموزشی اند.
سپس در این هیچ شکی نیست و نباید انکار شود که محدود کردن تعلیم فقط برای مردان و پسران در موارد ذکر شده در حالیکه زنان و دختران از آن محروم بشوند در مغایرت با آموزه های اسلامی، فرامین قرآن، در مخالفت با سنت حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) و مخالف اهداف و اساسات دین اسلام است.
جوامع مسلمان امروزه از اشتراک فعال زنان در همه سطوح تعلیمی، دولتی و سیاسی، و اجتماعی به خود میبالند. بعضی از کشورهای مسلمان هم در مقام های دولتی و اکادمیک بیشتر از مردان مشغولیت زنان را شاهد هستند. با آن همه، چالش هایی همچون بد رفتاری با زنان، محدودیت های فرهنگی در عوض فهم درست دینی که از حقوق زنان میکاهد، خشونت خانواده گی، حق آموزش، و خیلی از موضوعات دیگر هستند که باید جوامع مسلمان فعالانه در صدد تقلیل و محو آن باشند.
باید محیطی برای قبول کردن نظریات و برخوردهای انتقادی و شکایات آماده شود. گفتگوی واضح و آزاد با زنان، مقامات دولتی و سیاست گذاران، دانشمندان و متخصصین باید یک اصل مهمی در هر جامعه ی اسلامی موفق در برآوردن نیازهای زنان باشد.
امر اسلام برای تعلیم زنان حق اولیه زنان است که باید وضع شود.
با توجه به شریعت و آنچه تا اکنون ذکر شد، ما از امارت اسلامی افغانستان میخواهیم:
- تعلیم و تحصیل زنان و دختران را بدون تاخیر بیشتر باز گرداند.
- واضح سازد چالش های که مانع تعلیم و تحصیل دختران و زنان هستند کدام ها اند تا اگر مشکلاتی وجود دارد سریعا حل گردند.
- اجازه دهند تا زنان واجد شرایط در تمام سطوح وزارت برای بهبودی وضعیت کشور آشکارا اشتراک داشته باشند.
- اجازه دهند زنان در بحث ایجاد نصاب تعلیمی افغانستان در وزارت معارف سهم داشته باشند.
- کنفرانس های را دایر کند که گفتمان آزاد میان متخصصین و دانشمندان در مورد توسعه تعلیمی را استقبال کند.
- برنامه های سواد آموزی را برای مناطق روستایی ترتیب دهد و برای ساختن منافع اجتماعی مراکز تعلیمی را اولویت قرار دهد.
- برای بهبود جامعه افغان و تعلیم در افغانستان فعالانه مشوره ی دانشمندان و متخصصین تعلیم اسلامی را در جهان طلب کند.
- برای گفتگو در این مورد و موارد دیگر یک شورای علمای مستقل ساخته شود.
- برای تنظیم و ساختن بهترین روش ها و مدل های درسی باید مشوره ی نهاد های تعلیمی مسلمانان در جهان را فعالانه طلب کند.
- برای شکل دادن ارزش های اسلامی و اشتراک و نقش هر جنسیت در اجتماع باید با جوامع مسلمان دیگر و نصاب ها و برنامه های مشهور تعلیمی اسلامی در کشورهای همچون قطر، مالیزیا، ترکیه و غیره مشورت کند.
ما امید داریم این موضوع جدی گرفته شود چون مبلغ میلیون ها بالای تعلیم زنان مصرف شده است که دولت کنونی افغانستان میتواند بالای آن سرمایه گذاری کند. فساد، نا مدیریتی، و تقلیل ارزش ها در گذشته میتواند درست شود بدون اینکه نیازهای امروز معزول گردند. دولت باید همین حالا کاری کند.
کشورهای جهان، مخصوصا کشورهای مسلمان و همسایه گان باید افغانستان را یاری کنند. ادامه دادن به سیاست های زیان آور منجمد سازی دارایی های دولت مانع تونایی دولت برای خدمت نمودن به مردم در این زمینه های حساس میشود. جامعه ی جهانی باید تمام تلاش خود را برای حمایت از جامعه ی افغان از هر طریق ممکن ولو اقتصادی و سیاسی نماید و برعکس آن برای افغان ها ضرر نرساند. این فعلا واضح شده که تحریم ها بیشتر ضرر میرسانند تا خوبی و دیپلوماسی نتایج بیشتری خواهد داشت تا اینکه اجتماعی را مجموعا توسط وضع نمودن تحریم ها متاثر و متضرر سازیم. تعلیم و تربیه باید از سیاست مستقل و جدا شده به طور تمام تمویل گردد. تمام موانع باید برداشته شود و تمام راه هایی که میتواند به ساختار تعلیمی کمک کند باید برای آینده ی زنان و دختران افغان در افغانستان حمایت شود. باز هم ما میخواهیم به رهبری دولت افغانستان یاد آوری نماییم که ضرری که توسط دیگران راجع شده رهبری دولت افغانستان را از مسئولیت و تکلیف شان سبک دوش نمیسازد.
در یک نتیجه بندی، حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) فرمودند: <<کوشش کنید با زنان مهربان باشید…>> (رواه بخاری و مسلم). این حدیث حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) باید اصل اساسی برخورد یک دولت اسلامی با زنان باشد. <<کوشش کنید با زنان مهربان باشید…>> یک دستور مستقیم است تا این حقوق و نیازها در رابطه به تدوین سیاست ها، پیشبرد فرصت ها برای زنان، و حتی در مورد رفتار مقامات دولتی تا پلیس با زنان رعایت شود. با مهربانی باید پالیسی هایی در مورد زنان وضع گردد تا جهان بر آن دیده و مثال بگیرد نه پالیسی های که جهان و مسلمانان با آن مخالف باشند.
حتی پيامبر اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و سلم) اشاره میکند به این نکته که شرط بهـترين جامعه بودن،جامعه ای است که مردم آن با زنان خود خوبی می کنند،وی گفت:<<خوبترين شما كساني هـستيد كه هـمراي زنان خود خوبي می کنید>>(روايت ابن ماجه در سنن،ابن حبان و حاكم) نشانگر خوبترین بودن برای زنان از خانواده شروع می شود،سپس جامعه،بعد از آن حکومت و سیاست هـای یک ملت و سپس در سطح جهـانی.باشد که افغانستان یک نقش مهـم را در اجرای این حدیث داشته باشد و او را به عنوان یک پرنسیپ و اصول در حکومت داری و سیاست هـای مر بوط به زنان استفاده کند
دعا میکنیم تا الله متعال تمام رهبران مسلمان را هدایت نیک کند و برای شان توانایی دهد تا برای زنان خدمت کنند و تکلیف خویش را در مقابل امانتی که در مقابل آن مسئول هستند اجرا کنند. دعا میکنیم تا الله متعال جهان و افغانستان را از ضرر و ظلم هم از درون و هم بیرون نگه دارد.
ما از جامعه جهـاني مسلمانان و خصوصأ علماي كرام و رهـبران سياسی تقاضا می کنیم که از این حمایت اسلامی در قسمت آموزش زنان پشتیبانی و امضا نمایند
(امضاء کننده گان این بیانیه به صورت مداوم تمدید میشوند — اگر میخواهد در این بیانیه امضاء کنید لطفاً این فورم را تکمیل نمایید.)
شيخ حسیب يونس سيد محمد المدني الأفغاني — بنیانگذار و رییس موسسه التراث الاسلامی و
Faith Global.
فاطمه جيلانى — عضو هیئت مدیره جمعیت هلال احمر افغانستان
دكتور شيخ عمر سلميان —مؤسس و رئیس مؤسسه تحقیقات اسلامی یقین. استاد معارف اسلامی و عضو هیئت مدیره مرکز اخلاق دانشگاه متدیست جنوبی
دوکتور شيخه تماره گری — مدیر اجرایی
Rabata
، عضو شورای فقهی امریکای شمالی، استاد علوم دینی در انستیتوت رباط رباطه، همچنان عضو مدرسه ی اسلامی امریکا، مدرسه ی دینی متحده توین سیتیز.
شیخ مصطفی عمر ندوی — عضو اجرایی شورای فقهی امریکای شمالی، بنیانگذار و رییس پوهنتون اسلامی کالیفورنیا، و رییس تعلیم و توسعه در انستیتوت اسلامی شهرستان اورنج.
شيخه زینب انصاری — محقق ساکن زنان در مدرسه ی تیسیر
شیخه مصلمه پرمول — مدیر اجرا در مرکز مجلس
شیخ جمال دیوان — عضو هیئت تدریس مرکز مجلس و مدرسه افق روشن
دکتر شیخ یاسر قاضی — رئیس امور علمی مدرسه اسلامی آمریکا و مدرس مرکز اسلامی پلانو شرقی
شیخ صهیب وب — عضو شورای فقه آمریکای شمالی و معلم مرکز دی سی
دكتور زهره فايزي — مدرس مؤسسه فناوری ماساچوست و پژوهشگر فوق دکتری در دانشکده تحصیلات تکمیلی هاروارد
مریم وردك— بنیانگذار
Her Afghanistan.
هارون رحیمی — استادیار در پوهنتون امریکایی افغانستان
مسکا دستگیر — مدرس علوم سیاسی و پالیسی عامه در پوهنتون امریکایی افغانستان
مسعوده سلطان — یکی از بنیانگذاران
All in Peace.
محسن امین — تحلیلگر و پژوهشگر افغان
