Het is tijd om in beweging te komen
Een noot vol hoop voor NGO’s.
Is dit het dan? Gaan we zo door tot Rutte-X? Tot we op de dijken de stijgende zee van onder kunnen bekijken? Tot je door een microscoop het maatschappelijk middenveld kunt bekijken? Tot het laatst bestaande ministerie “Ieder Voor Zich” in het latijn boven de deur gebeiteld heeft?
Of zien we de (on)gewone Nederlanders gezamenlijk opstaan en verandering opeisen? Het voorbeeld volgen van de tienerklimaatspijbelaars en de malieveldvullende leraren? Van de jonge vrouwen en personen van kleur die online, offline, op kantoor en in de club een einde eisen aan systemen waarin anderen hen niet als gelijke behandelen?
Dat laatste.
Tussen hoop en vrees.
“The arc of the moral universe is long, but it bends toward justice.” deze quote van Martin Luther King Jr. stond tijdens de Obama jaren in het tapijt van de Oval Office gewoven. Vrij vertaald: de mensheid is tot grote hoogtes en het vreselijkste kwaad in staat maar, uiteindelijk, wordt onze wereld een rechtvaardigere.
Het is niet altijd eenvoudig aan die hoop, dat vertrouwen dat vooruitgang ons wacht, vast te houden. Onze realiteit voelt door propaganda en leugens steeds krommer getrokken. Onze medemenselijkheid onder toenemend geschreeuw bedolven. Sociale media ons met exponentiele snelheid te verdelen. Onze planeet verhit tot het kookpunt. Onze samenleving verregaand vermarkt. Een groeiend verrechtsend rechts in ons parlement.
Maar de hoop, die is er.
Hoop in het groot
Soms is die hoop groot. Ik was erbij toen Obama de verkiezingen won in 2008, ik zag van dichtbij — ik was vrijwilliger — hoe jongeren, personen van kleur, en progressieven van alle leeftijden samenkwamen en tijd en geld investeerden voor die overwinning. Ik was erbij toen Jesse Klaver in 2017 — ik leidde de grassroots en digitale campagne — met een verhaal van empathie het licht was op links. Ik zag van dichtbij — ik leidde de Europese campagne voor de Europese Groene partij — hoe de opkomst onder jongeren in Europa een record bereikte in 2019 en een Groene Golf zich over ons continent verspreidde.
Waar kranten in 2016 nog bol stonden over ‘het gebrek aan engagement’ van de jeugd, engageerde de jeugd zich een jaar later massaal. De partij die van niets kwam (Jesse Klaver kwam in 2012 met een restzetel als vierde GroenLinkser de kamer in) groeide uit naar de grootste op links. Het is een verhaal over een partij die een beweging werd.
Wekelijks bereikte de toen nog kleine partij miljoenen Nederlanders via sociale media. De helft van het campagnebudget kwam van donaties. Tienduizenden vrijwilligers gingen onder het mom #nietschreeuwenmaarpraten bij honderdduizenden huizen aan huis. Tegen de tienduizend ‘apptivisten’ hielpen boodschappen viraal gaan op sociale media. En, een week voor de verkiezingen, verzamelden vijfduizend mensen zich in de AFAS voor een avond vol hoop.
Het was dé les die ik neemam uit Obama ’08: mensen zijn niet apathisch. Ik ben niet de enige met een sterk rechtvaardigheidsgevoel, met de behoefte aan hoop — en ik ben ook niet de enige die daar voor wil strijden. Vreemd, eigenlijk, dat zulk cynisme, die angst voor gebrek aan engagement, dat niet durven hopen, er zo in gebakken zat bij me. Maar in de V.S. zag ik: we zijn met zovelen. Ik zag: Hoop is het lef waard.
Toen ik als ‘broekie’ aankwam in ‘battlestate’ Virginia — een staat die al veertig jaar niet meer voor een democratische president had gestemd — stonden we elke dag om tien uur ‘s ochtends met zijn tienen in een zaaltje, om tegen tien uur ‘s avonds weer naar huis te gaan. Al snel groeiden we dagelijks met tientallen. Jong, oud, wit of van kleur, arm en rijk: iedereen kwam samen, investeerde tijd en geld, om de hoop mogelijk te maken waar ze zelf zo naar smachtten. Hoop is aanstekelijk.
Actie is aanstekelijk. Ik zou graag alle credits krijgen voor de Europese Groene Golf die het Europees Parlement binnenspoelde, maar de invloed die ik had valt in het niets in vergelijking met die ene tiener uit Zweden. In mijn rol als campagneleider voor de Europese Groenen zag ik het als mijn voornaamste taak de agenda van de verkiezing te verschuiven. Met video’s en artikelen die tientallen miljoenen bereikte poogde we duidelijk te maken aan de kiezer: “deze verkiezing? die gaat over klimaat. Dus ga stemmen, en red je toekomst.” Maar het was Greta Thunberg, en die miljoenen tieners, die voor vele kiezers en kranten het klimaat bovenaan de agenda kreeg. Door te spijbelen.
In deze campagne hebben we tientallen miljoenen bereikt, in alle talen die Europa rijk is, omdat in heel Europa mensen opstonden om hoop op te eisen. Soms met de kleine daad van het delen van een van onze video’s. Soms met de grotere daad om actief verandering op te eisen. Zo groeide ons online activisten netwerk Tilt! uit tot vele honderdduizenden groot. Soms door een van onze Meetups die we door heel Europa organiseerden te bezoeken, zelfs als het onderwerp Europa is.
De campagne van de Europese Groenen was een succes. Maar het waren Greta en die miljoenen tieners die écht het verschil maakte.
“I think that if a few children can get headlines all over the world, just by not coming to school for a few weeks, imagine what we could all do together if you wanted to.” — Greta Thunberg
Hoop in het klein
Soms is die hoop kleiner, maar dichter bij het hart. Zodra de zachte stemmen — die tegenwoordig zo vaak verdacht gemaakt of verstomd worden — gehoord worden, is het onze menselijkheid die onze beslissingen leidt. Ik denk aan #KOZP, die na een jarenlange strijd nu een meerderheid achter zich vindt die naar hen luistert en de raciale karikaturen afwijst. Ik denk aan Tim Hofman die Nemr, de negen jarige vluchteling uit Emmen, de microfoon gaf wat leidde tot een kinderpardon.
Hoop is te vinden in wat we horen, wat we zien, wie we zijn. Denk aan de muziek en film waarin steeds vaker het ‘ab’normale — alles wat afwijkt van de oudere hetero witte masculiene man — genormaliseerd wordt. Denk aan de kwetsbaarheid die we steeds meer durven te tonen en hoe we onze harten openen voor de ander. Boosheid krijgt in ons land misschien de microfoon, maar het gros van de Nederlanders is gewoon gelukkig, vertrouwt de ander en is best bereid bij te dragen aan een betere morgen.
En dat soort hoop. De handreiking van medemenselijkheid. Het onzelfzuchtige zorgen voor de ander. De ander accepteren na hem/haar/hen te leren kennen. Het samenkomen om het voor ons allen beter te maken. Zij die gezamenlijk tot een kleine daad voor grotere verandering overgaan. Dat soort hoop is aanstekelijk.
In mijn nieuwe rol als campagne strateeg bij Reform Act heb ik dat soort hoop vaak gezien en soms mede mogelijk kunnen maken. Mensen die samenkomen met soms niet veel meer dan een doel, een doel anderen te helpen, nog amper een plan, en het tot een beweging bouwen. Zoals de Deense vereniging van ‘Dementie vrienden’ die tegen bekenden zeiden: ‘we hebben geld nodig om meer te toen, ook al weten we nog niet wat het is dat we het beste kunnen doen’ Het leverde honderdduizenden Deense krone op aan donaties, en honderden plannen voor 2020. Want óók de plannen werden hen bij deze oproep toegestuurd.
Kleine daden, grote verandering.
Zij die gezamenlijk tot een kleine daad voor grotere verandering overgaan. De mensen die in beweging komen. Aan hen is de toekomst. Krijgen we de mensen zover — in beweging komen — voor al die progressieve missies (en bijbehorende organisaties) die Nederland rijk is?
Het zal niet vanzelf gaan. De afgelopen decennia lieten een — vrijwel ononderbroken en met weining uitzonderingen — daling zien in partij-, ngo- en vakbondslidmaatschap. En niet alleen in Nederland; in (vrijwel) de gehele westerse wereld.
Diezelfde jaren zagen een enorme toename in mensen die een boodschap delen op sociale media, een petitie tekenen, doneren en met een bord in de hand de straat op gaan. Het gaat niet vanzelf, maar het engagement is er.
With racism, cynicism and intolerance on the rise, wages stagnant and faith that progressive change is possible declining even as resistance grows. Things look bleak. The propensity to despair is strong, but should not be indulged. Sing yourself up. Imagine a world in which you might thrive, for which there is no evidence. And then fight for it. — Gary Younge
Zoals de geweldige columnist Gary Younge in zijn allerlaatste the Guardian column schreef, is dit niet een tijd waarin hoop ons overspoelt. Het is aan ons om die hoop te bieden. Te creëren. Door hoopvol te zijn.
Vele kleine daden leiden samen tot grote verandering.
Dus hoe krijgen we mensen in beweging? Hoe bevrijden we ons van de verlamming? Hoe bereiken we mensen in deze tijden met een overdaad aan spam in onze inbox, reclame op de abri’s en content op onze feeds? Hoe breekt een verhaal van hoop door de ruis van het geschreeuw? Hoe krijg je een grote groep zover tot die kleine daad van verandering?
Daar publiceer ik binnenkort een artikel over. (of DM me en ik kom langs).
Also, ik zoek een partner 👇🏼
