Over een oude man en dingen die nooit voorbij gaan

Een open briefwisseling over ontwerp en innovatie

Ha Robin,

Ter ere van zijn negentigste verjaardag ging ik op de koffie bij een van de wijste mannen die ik heb gekend. Geboren in 1919 zag hij de introductie van het vliegtuig, de EU, de ruimtevaart, massaproductie, de computer, het internet, de euro. Ik vroeg hem naar zijn visie op de toekomst en het geheim achter succesvolle innovaties.

Hij vertelde hoe hij als klein jongetje in 1934 gespannen het nieuws volgde over de vliegrace van Engeland naar Australië, waarbij slechts negen van de twintig deelnemende vliegtuigen Melbourne haalden en de winnaar er 71 uur over deed, terwijl wij straks op een zondagmiddag toeristische ruimtereizen zullen maken. Hij vertelde over zijn ouders die woonden in Nederlands-Indië. Het bericht van zijn moeder dat ze zwanger was deed er maanden over om haar ouders in Nederland te bereiken, terwijl wij straks in onze handen klappen en dan een virtuele video call voeren met vijf vrienden verspreid over de verschillende continenten. Hij herinnerde zich de eerste file, in 1953, en voorzag dat onze kinderen het huidige autorijden niet meer zullen kennen, omdat benzine en tankstations verdwenen zullen zijn.

Als fan van vooruitgang — hij volgde in 1996 een cursus internet, waarbij hij, zo klaagde hij ooit, vooral leerde dat www staat voor wachten, wachten, wachten. (Dit had hij overigens niet van een vreemde. Zijn vader stapte op zijn 93ste uit de cursus computertechniek omdat de docenten er niets van begrepen.) — was hij ervan overtuigd dat de mens het van nature in zich heeft om zich te ontwikkelen. En dat we innovaties omarmen op basis van drie stuwende krachten:

Communicatie, Efficiëntie en Avontuur.

Wat denk je? Zijn deze drie thema’s uit de twintigste eeuw nog relevant? Volgens mij wel. De wildgroei aan sociale platforms bevestigt hoezeer we gericht zijn op het versterken van onze menselijke relaties. Elektrisch rijden en mobiel betalen laten zien dat we graag investeren in producten die tijd, geld of energie besparen zodat we die efficiënt kunnen besteden aan zaken die we belangrijk vinden. Het aantal aanmeldingen van mensen om naar Mars te verhuizen of geïnteresseerden in een ruimtereis met Virgins Galactic laten zien hoezeer we naar avontuur verlangen. Op basis van onze focus op duurzaamheid en een lang, zinvol leven, wil ik een vierde drijvende kracht voor de eenentwintigste eeuw toevoegen:

Communicatie, Efficiëntie, Avontuur en Bewustzijn.

Laten we vanuit deze context eens kijken naar The Internet of Things. Wat kunnen we dan zeggen over de hoge verwachtingen van apparaten met een IP-adres die zonder menselijke inmenging informatie kunnen uitwisselen? Kijkend naar de huidige toepassingen zie ik vooral één overeenkomst. Van de koelkast die uit zichzelf een bestelling plaatst bij een online supermarkt tot het matras dat op basis van lichaamswarmte bepaalt hoe hoog de verwarming moet staan om de ultieme nachtrust te bereiken: de huidige toepassingen zijn vooral gericht op het behalen van efficiëntie. Heel handig, maar weinig cool natuurlijk.

Die echte killer toepassingen, de toepassingen waarvan wij ons later de introductie levendig zullen herinneren, komen pas zodra we de efficiëntie ontstijgen en de focus op het menselijke effect leggen.

Bedrijven die een goede visie hebben op vragen als: Wat is ons beeld bij betere communicatie? Waar zijn we nou kinderlijk enthousiast over om verder te willen ontdekken? Waar willen we heen met onszelf? De bedrijven die techniek een bijrol geven en een doorbraak creëren op één of meer van de genoemde domeinen zullen de winnende product-diensten en nieuwe normaal neerzetten.

Dat is een enorme verantwoordelijkheid.

Daarom vraag ik me af: wie willen wij eigenlijk achter het stuur hebben naar deze nieuwe bestemming? Google? Politici? Mark Zuckerberg? De crowd? China? Kunstenaars? Investeerders als Ashton Kutcher? Twintigjarige gastjes met start-ups?

Mijn opa kan het antwoord niet meer geven, jij ongetwijfeld wel. Dus kom maar op ☺

Groet, Merijn

Lees hier Robins reactie: Waarom innovatie niet logisch is. Of check onze eerdere edities Glass en cyborgs en Serranoham 3.0.