Obezite Cerrahisi Öncesi ve Sonrası Beslenme

Obezite Cerrahisi

Obezite Cerrahisi veya Bariatrik Cerrahi;

• Beden kitle indeksi 40 kg/m2 olan ve herhangi bir ek hastalığı bulunmayan bireylere,
• Beden kitle indeksi 35 kg/m2 üzerinde olup bir veya birden fazla ek hastalığa (tip 2 diyabet, koroner kalp hastalığı, hipertansiyon vb) sahip bireylere kilo vermelerine yardımcı olmak amacıyla sindirim sistemine cerrahi müdahalede bulunulmasıdır.

Obezite cerrahisi öncesinde hasta cerrah, endokrinolog, diyetisyen, psikiyatrist ve fizyoterapistin yer aldığı uzman bir ekip tarafından değerlendirilmelidir.

Ameliyat öncesi ve sonrası dönem oldukça zordur, bu nedenle ameliyattan önce bireyin fizyolojik ve psikolojik olarak bu sürece hazır olup olmadığı tespit edilmelidir.

Obezite Cerrahisinin Yapılmasına Engel Olabilecek Durumlar

• Obeziteye tekrar neden olabilecek endokrin bozukluk olması
• Alkol, uyuşturucu madde kullanımı
• Psikolojik bir rahatsızlık bulunması

Obezite Cerrahisi Öncesi Beslenme

Operasyon öncesi dönemde beslenme değişiklikleri yapılmasının amacı bireyde beslenme alışkanlıklarının değişmesini sağlamak ve bireyi ameliyat sonrası beslenme düzenine hazırlamaktır.

Bu beslenme düzeninde:

• Öğün atlanmamalıdır.
• Küçük tabaklar tercih edilmelidir.
• Yiyecekler ve içecekler aynı anda tüketilmemelidir.
• Gıdalar iyi ve yavaş çiğnenmelidir.
• Günde en az 6 bardak su içilmelidir.
• Su dışında tüketilen içecekler kafeinsiz ve şekersiz olmalıdır.
• Fiziksel aktivite düzeyi artırılmalıdır.

Hasta operasyon öncesinde 2 haftada bir veya haftada bir diyetisyen tarafından takip edilmelidir.

Ameliyata 2 hafta kala tamamen sıvılardan oluşan bir beslenme programı uygulanır. Sıvı diyete geçiş yapılmasının amacı bireyin ameliyat sonrası beslenme programına alışmasını sağlamaktır. Alınan sıvıların protein bakımından zengin olması hedeflenir ve gerekirse protein takviyesi yapılabilir.

Obezite Cerrahisi Sonrasında Beslenme

Obezite cerrahi sonrasında beslenme tedavisi 5 aşamadan oluşur:

• 1.Aşama Berrak Sıvı Diyeti
• 2.Aşama Tam Sıvı Diyeti
• 3.Aşama Püre Diyeti
• 4.Aşama Yumuşak Diyet
• 5.Aşama Standart Diyet

1. Aşama Berrak Sıvı Diyeti

Berrak sıvı diyetinin amacı operasyon sonrası bağırsak hareketlerinin amaçlanmasıdır.

Tüketilen sıvılar:

• Su
• Açık çay
• Ihlamur
• Şekersiz içecekler
• Yağsız et suyu
• Tanesiz komposto
• Taze sıkılmış, posası alınmış (süzülmüş), meyve suları

Tüketilmeyen sıvılar:

• Gazlı, karbonatlı içecekler
• Alkollü içecekler
• Şekerli içecekler
• Koyu çay
• Kahve
• Hazır meyve suları
• Yeşil çay (kafein içerdiği için başlangıçta önerilmez)

2. Aşama Tam Sıvı Diyeti

Süt ve süt ürünleri gibi protein içeriği yüksek besinlere geçiş yapılır. Günde en az 60 gr protein alınması hedeflenir, protein takviyesi kullanılabilir. Öğünler yavaş ve küçük lokmalar halinde tüketilmelidir ve tüketilen her şey oda sıcaklığında olmalıdır.

1 aşamada tüketilen besinlere ek olarak aşağıdaki besinler tüketilebilir:

• %1 yağlı ya da az yağlı süt
• Soya sütü, badem sütü, pirinç sütü
• Az yağlı ya da yağsız yoğurt
• Yağsız yumuşak peynir
• Yağsız et/tavuk suyundan tanesiz çorbalar

1–1,5 litre kadar su içilmelidir. Ancak katı-sıvı ayrımına dikkat edilmeli, su ve içecekler öğün aralarında tüketilmelidir.

3. Aşama Püre Diyeti

Operasyon sonrası dönemde doku onarımının sağlanması için gerekli besin öğesi proteindir. Günlük protein ihtiyacı kişiden kişiye değişse de en az 60 gr protein alınması iyileşme sürecinin düzgün gerçekleşmesi için gereklidir.

Kişi başlangıçta öğünlerindeki tüm besinleri tüketmekte zorlanabilir. Bu yüzden öğün tüketirken önce protein kaynağı besinler, sonrasında sebze ve meyveler ve en son tahıllar tercih edilmelidir.

Sıvı tüketimi öğünden 30 dakika önce veya 30 dakika sonra olmalıdır.

3. Aşamada eklenen gıdalar:

• Yumurta
• Kıyma haline getirilmiş ya da parçalanmış et
• Buğulama balık (somon balığı, ton balığı gibi yağlı balıklar tercih edilmemelidir)
• Yarım yağlı ya da yağsız peynir, lor peyniri
• Yumuşak ezilmiş veya blenderdan geçirilmiş sebzeler
• Ezilmiş, püre haline getirilmiş muz, elma, armut veya şeftali gibi meyveler
• Şekersiz jöle, şekersiz puding ve muhallebi
• Yulaf ezmesi, irmik, patates püresi

4. Aşama Yumuşak Diyet

Katı beslenmeye geçişten önceki ara dönemdir. Besin intoleransı rastlanabileceği için her öğünde farklı ve tek bir besin denenmelidir. Alınacak reaksiyona göre besin bireyde herhangi bir yan etkiye neden oluyorsa diyetten çıkarılır.

3.aşamada olduğu gibi bu aşamada da öğünde öncelik protein kaynağı besinlere verilir. Yağlı et, tavuk ve balıktan ve yağlı süt ve süt ürünlerinden kaçınılmalı, yağ oranı düşük olanlar tercih edilmelidir.

5. Aşama Standart Diyet

Bireyin tolere edebilme durumuna göre yavaş yavaş diyete çiğ sebzeler ve diğer katı besinler eklenir.

Besinler hızlı tüketilmemelidir ve çok iyi çiğnenmelidir. Hızlı besin tüketimi bireyde mide bulantılarına ve kusmalara neden olabilir.

Protein ihtiyacı ağırlıklı olarak yumurta, süt ve süt ürünleri, et/tavuk/balık gibi kaliteli protein kaynaklarından sağlanmalıdır.

Zamanla diyetin çeşitliliği artırılır ve diyette tüm besin gruplarına sağlıklı beslenme önerileri doğrultusunda yer verilir.

Yanlış Beslenmeye Bağlı Görülebilecek Komplikasyonlar

• Aşırı yeme, çok büyük parçacıklı yiyecekler tüketme, hızlı yemek yeme ve yiyecek intoleransına bağlı olarak bulantı ve kusma görülebilir.
• Yetersiz sıvı alımı ve kusmadan dolayı bireylerde dehidrasyon görülebilir.
• Yoğun şekerli yiyeceklerin tüketimine bağlı olarak Dumping Sendromu adı verilen durumla karşılaşılabilir.

Obezite Cerrahisi Sonrası Genel Öneriler

• Doku onarımını sağlamak için protein alımına dikkat edilmeli, günde en az 60 gram protein tüketilmelidir.
• Ameliyat türüne bağlı olarak çeşitli vitamin ve mineral eksikliklerine rastlanabilir, hastanın kan değerleri bir beslenme uzmanı tarafından düzenli takip edilmelidir.
• Katı gıdalar ile sıvılar aynı anda tüketilmemelidir. Su ve içecekler öğün aralarında tüketilmelidir.
• Besinler çok sıcak veya çok soğuk olmamalı, genellikle oda sıcaklığında olan gıdalar tercih edilmelidir.
• Yemekler küçük lokmalar halinde ve yavaş bir şekilde tüketilmelidir. Bir öğün en az 20–30 dakika sürmelidir.
• Günde 4–6 kez, az az ve sık sık beslenilmelidir.
• Porsiyon kontrolünü sağlayabilmek için küçük yemek tabakları tercih edilebilir.
• Cerrahi sonrası beslenme aşamalarının uygulanma süreleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir, bu aşamalarda birey uzman diyetisyen tarafından takip edilmelidir.
• Günde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapılmalıdır. Fiziksel aktivite düzeyi zamanla arttırılabilir.