Hoe we steden met groen kunnen wapenen tegen klimaatverandering

Het is misschien nu nog moeilijk voor te stellen, maar lange, stikhete zomers en extreme hoosbuien zijn straks het nieuwe normaal. Vooral in grote steden krijgen bewoners last van de gevolgen van klimaatverandering. Steen houdt immers de warmte vast en neemt het overtollige water juist niet op. Een schrijnend probleem wanneer je je bedenkt dat naar verwachting tweederde van de wereldbevolking over dertig jaar in een stad woont. Gelukkig is er ook goed nieuws; met een andere stadsinrichting kunnen we de effecten van de opwarming van de aarde verminderen. Vier groene oplossingen op een rij.

1. Verticale tuinen

Dat we bij een paar dagen van dertig graden in Nederland al van een hittegolf spreken, vinden Zuid-Europeanen nogal lachwekkend. Niet zo gek, als je bedenkt dat de temperatuur in landen als Spanje en Italië in de zomer al snel tot veertig graden oploopt. Je kunt dan uiteraard op zoveel mogelijk plekken airconditioning installeren, maar een natuurlijker alternatief zijn planten. Dat staat niet alleen leuk, maar brengt ook de temperatuur naar beneden. Bovendien helpen planten de lucht te zuiveren en vangen ze regenwater op. De nieuwste trend op dit gebied zijn ‘verticale’ tuinen, muren die compleet bedekt zijn met planten. De bekende Franse botanicus Patrick Blanc voorzag het Reina-Sofia museum in Madrid en het Musée du Quai in Parijs al van een groene gevel. Hartstikke leuk, maar zulke wanden vragen om enorm veel onderhoud. Volgens stedenbouwkundige en architect Sanda Lenzholzer is één zo’n muur bovendien als een druppel op een gloeiende plaat. ‘Om ervoor te zorgen dat de temperatuur omlaag gaat, heb je meer nodig dan hier en daar een groen muur’, vertelt ze aan Elsevier’s maandblad Juist.

2. Groene daken

In Noord-Europa zullen extreme hittegolven ons waarschijnlijk bespaard blijven. Wél zullen we steeds vaker te maken krijgen met overstromingen. En ook dan is veel steen niet handig. ‘Zoals steden nu zijn ingericht, kan overtollig water nergens naartoe,’ aldus Lenzholzer in Juist. Sinds een jaar of vijftien worden daarom overal groene daken aangelegd. Zo’n dak aan laten leggen is niet goedkoop, maar voor tussen de 25 en 40 euro per vierkante meter kun je het zelf doen. In Rotterdam en Arnhem kunnen bewoners die hun dak groen maken, hiervoor subsidie krijgen. Maar zelfs groene daken zijn niet altijd opgewassen tegen extreem veel regen. De nieuwste trends zijn daarom groene daken met een ingebouwd waterreservoir. De regen wordt opgevangen in een soort kratjes. Vervolgens wordt het water via een soort rietjes doorgeleid naar de wortels van de planten.

Overigens mogen we — voordat we massaal onze daken gaan beplanten — misschien eerst kritisch kijken naar hoe onze voor-of achtertuin er uit ziet. Vierenveertig procent van de Nederlanders heeft die namelijk ingericht met, jawel, stenen.

Lees ook: hoe Sustainer Homes een standaard zet voor duurzame architectuur

3. Stadstuinen

Om je eigen groenten te kunnen verbouwen, hoef je niet op het platteland te wonen. Sterker nog, stadstuinen wordt steeds populairder. Deze kleine groene oases van rust bieden verkoeling te midden van de urban jungle van steen en uitlaatgassen. Een voorbeeld van een stad die hier sinds een aantal jaar serieus op inzet is Parijs. Zo heeft burgemeester Anne Hidalgo de regels voor het aanleggen van buurttuinen en het verbouwen van groente in de stad flink versoepeld. Mede hierdoor is een start-up als ‘Sous les Fraises’, onder de aardbeien, een enorm succes. Het bedrijf heeft tien stadsboerderijen verspreid over heel Parijs.

4. Eco-steden in China

In plaats van bestaande steden aan te passen, kun je natuurlijk ook gewoon compleet nieuwe klimaatvriendelijke steden uit de grond stampen. Dat doen ze - where else- in China. Door het hele land worden maar liefst tweehonderdvijftig zogeheten ‘eco-steden’ gebouwd. Het is de bedoeling dat deze in 2025 bewoond kunnen worden. De steden worden gebouwd volgens “energiezuinige, milieuvriendelijke en ecologische principes”. Maar wat dat precies inhoudt, is niet heel duidelijk. Doordat er heel veel groen in deze steden komt, zou de lucht schoner zijn dan in reguliere steden. Volgens hoogleraar architectuur Austin Williams, die onderzoek deed naar “eco-steden”, zien deze projecten er vooral op papier goed uit. ‘Vaak zijn het prestigeprojecten van lokale overheden’, vertelde hij aan Dagblad Trouw. De grootste uitdaging: het vinden van bewoners. Eerdere eco-steden die werden gebouwd, staan voor het grootste deel leeg. Niet zo gek, de meeste van deze steden worden gebouwd in afgelegen gebieden. Om naar het werk te komen, zullen de meeste bewoners de auto moeten pakken. Dat is niet alleen onhandig, maar ook niet zo heel duurzaam.

Terug naar vroeger…

Vanaf nul een nieuwe duurzame stad bouwen blijkt niet alleen duur, maar ook onnodig. Sterker nog, we zouden juist mogen kijken naar de mogelijkheden die we al hebben. Daarin kunnen we een voorbeeld nemen aan de steden van vroeger. Die waren namelijk een stuk groener dan nu. Pak een landkaart uit de zeventiende eeuw erbij en je ziet dat landschap en stad als het ware één geheel vormden. Het Duitse Hamburg is hierin al goed op weg. Maar liefst 16.8 procent van het stedelijke gebied bestaat daar uit bossen en parken. Parijs is eigenlijk pas de laatste jaren dichtgeslibd. Tot in de jaren zeventig liepen er namelijk nog gewoon koeien in de stad (ja, echt!).

…met de mogelijkheden van nu

Het huidige stedelijke model is met de opwarming van de aarde niet langer houdbaar — zoveel is wel duidelijk. Bovendien is een prettig klimaat juist in steden belangrijker dan ooit. De verwachting is namelijk dat tweederde van de wereldbevolking over dertig jaar in een stad woont. Dus laten we die steden massaal vergroenen! Met de mogelijkheden waarover we nu beschikken, kunnen we de urban hell die dreigt toe te slaan omvormen tot een groene urban jungle.

Interessant? Lees ook: ‘Zo wonen we over twintig jaar: zijn dit de steden en huizen van de toekomst?’

Vond je dit een fijn artikel? Vergeet dan niet te ‘klappen’ hier links, zodat zoveel mogelijk lezers dit artikel tegenkomen.

Moneyou Magazine

Vond je dit een fijn artikel? We hebben nog veel meer van dit voor je. Van praktische artikelen over de huizenmarkt tot prikkelende stukken over virtual reality. En alles ertussenin. Lees lekker verder in ons Moneyou Magazine.