Kuantum Teknolojileri — Yakın Dönemli Gelişmeler — QTurkey (Sayı 1)
Daha önce 2019‘un Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim ve Kasım (Türkiye) yazılarıyla başladığımız aylık gelişmeler yazı dizisini formatını değiştirerek sürdürüyoruz. Bu format değişikliğine dair açıklamayı yazının sonunda bulabilirsiniz.
Burada paylaşılmasını istediğiniz, gözümüzden kaçan gelişmeler için aşağıdaki adreslerden bize ulaşabilirsiniz.
Twitter: @KuantumTurkiye
E-mail: qusoft.tr@gmail.com
Websitesi: QTurkey
Türkiye
Öncelikle yakın zamanda bizleri bekleyen iki büyük etkinliğin tanıtımını yaparak başlayalım.
TÜBİTAK Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü tarafından 13–15 Mart tarihleri arasında Gebze’de düzenlenecek olan “Quantum Photonics: Principles and Applications” okulu konuyla akademik olarak ilgililerin kesinlikle dikkat etmesi gereken bir etkinlik. Son başvuru tarihi ise 3 Mart.
Kuantum evrenden kuantum teknolojilere kadar oldukça geniş bir yelpazede nitelikli bilgi üretmek, uluslararası düzeyde bilimsel etkinlikler gerçekleştirmek ve Türkiye’ye bilimsel rekabet gücü kazandırmak yönündeki çabalarını devam ettiren TÜBİTAK Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü’nde, 13–15 Mart 2020 tarihleri arasında “Quantum Photonics: Principles and Applications” konulu uluslararası bir Bahar Okulu düzenlenecektir.
Bir diğer büyük ve önemli akademik etkinlikse her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen Kuantum Optiği ve Bilişimi Toplantısı (KOBİT). Bu sene beşincisi düzenlenecek olan KOBİT üç senelik Ankara-İzmir-İstanbul döngüsünde devam ediyor ve bu sene İzmir’de İYTE kampüsünde olacak. Etkinliğin ana konuşmacısı ise kuantum anahtar dağıtımı ve tek foton sistemleri üzerine çalışmalarıyla tanınan Philippe Grangier.
Akademi dışı etkinliklerdeyse QTurkey olarak 2020 yılında da çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Şimdilik planlanmış olan yakın dönemli üç etkinliğimiz bulunmakta. 22–23 Şubat’ta Ankara TEDÜ’de, 7–8 Mart’ta İstanbul’da Prisync’in adresinde ve 13–14–15 Mart’ta İstanbul’da Yeditepe Üniversitesindeki etkinliklerimizin afişlerine aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Ayrıca QTurkey olarak 15 Şubat tarihinde Robert Kolejinin düzenlediği RC Makers etkinliğinde de yerimizi alacağız.
Yakın dönemli olarak ülkemizdeki bazı başka gelişmelere bakacak olursak. 23 Aralık tarihinde Özyeğin’den Kadir Durak hocamızın verdiği bir röportaja aşağıdan ulaşabilirsiniz. Böylesi röportajlar özellikle Türkiye’de fiili olarak neler çalışıldığının paylaşılabilmesi açısından önemli.
Bir diğer yakın dönemli paylaşım olarak Mustafa Gündoğan ve Emre Sevinç tarafından hayata geçirilen Kuantum Cart Curt podcastinin ilk bölümü yayınlandı. Özellikle de meselenin yalnızca teknik değil tarihsel, felsefi ve toplumsal yönlerine de odaklanacak olmaları bu podcast serisini oldukça önemli kılıyor. Bu nedenle ilgili herkesin yakından takip etmesi tavsiye edilir.
QTurkey’le ilgili diğer gelişmelerse 14–15 Aralık tarihlerinde düzenlemiş olduğumuz “Kuantum Programlama Uygulamları Hackathonu”nun sonuç kitapçığının ve “2040 Yılında Kuantum Teknolojileri Hayatımızı Nasıl Etkileyecek?” başlıklı hikaye yarışmamızın sonuçlarının yayınlanmış olması.
Yarışmada ilk üçe giren hikaye buradan ulaşabilirsiniz. İlk üçe girememiş yazıları da önümüzdeki günlerde yayınlayacağız.
Üçüncülük ödülü alan hikaye: Kurtarıcı
İkincilik ödülü alan hikaye: Kuantum Kararlar
Birincilik ödülü alan hikaye: Yeni Dünya
Dünya
Küresel gelişmeleri ele aldığımız son yazımız olan Ekim ayı bülteninden beridir bazı önemli gelişmeler yaşandı. Bunların en önemli üçüyse Rusya, Fransa ve Hindistan’dan gelen ulusal program açıklamaları.
Aralık ayının başında Maxim Akimov tarafından yapılan açıklamada, Rusya devletinin önümüzdeki 5 sene için kuantum teknolojilerine 50 milyar Ruble (yaklaşık 790 milyon USD) yatırım yapacağı duyuruldu. Bu da Rusya’nın gelişen dijital teknolojilere yapacağı yatırımın yaklaşık beşte birini kuantum teknolojilerine yönelteceği anlamına geliyor.
Bir diğer önemli gelişmeyse Ocak ayının başında ise Fransa’da “QUANTIQUE : LE VIRAGE TECHNOLOGIQUE QUE LA FRANCE NE RATERA PAS” (Kuantum: Fransa’nın Kaçırmayacağı Bir Teknolojik Viraj) başlığıyla yayınlanan rapor. Ülkenin kuantum alanındaki yol haritasını çizmeleri için bir araya getirilmiş olan ekibin hazırladığı ve 37 öneri içeren rapor resmen duyuruldu. Aslında bu raporun geçen senenin yaz aylarında yayınlanması bekleniyordu ancak Fransa’daki karışıklıkların süreci uzattığı söylenceler arasında.
Rapordaki önerilerde dile getirilen rakamlar ise kuantum teknolojileri alanındaki çalışmalar için önümüzdeki 5 sene içinde 650 milyon Euroluk (Alman ulusal programıyla tamı tamına aynı miktar) yatırım. Bunun yanında son ürün geliştirmek amaçlı kurulacak girişimleri desteklemek adına oluşturulacak 300 ila 500 milyon Euro arası bir sermaye havuzu oluşturulması.
Üçüncü önemli gelişmeyse Hindistan’ın “National Mission on Quantum Technologies and Applications” başlıklı ve önümüzdeki 5 yıl için kuantum teknolojilerinin ticarileştirilmesi yönünde yaklaşık 1.12 milyar USD’lık yatırım öngören programının duyurulması oldu. Hükümetin 2025 yılı için koydukları “5 Trilyon Dolarlık Ekonomi” hedefi yolunda atılan bir adım olarak bütçe önerisi içerisinde yer alan bu program özellikle kuantum teknolojilerinin mevcut gelişmekte olan (blokzincir gibi) teknolojilerle ilişkisini de güçlendirme ve fikri mülkiyeti destekleme gibi yönleri dikkat çekiyor.
Bu üç programın da 2025–2026 hedefiyle hayata geçeceklerini varsayacak olursak ABD, Rusya, Almanya, Fransa, Hindistan’ın önümüzdeki 5 sene içinde kuantum teknolojilerine toplam harcayacakları para yaklaşık 5 milyar dolar. Bu hesaba AB’nin ve Çin’in uzun süreli yatırım planlarını katmıyoruz bile.
Bitirirken
Bu yazıları yazarken gözden kaçırdığımız veya kenara not edip sonra unuttuğumuz pek çok şey olabilir, lütfen yazının başındaki adreslerden bize hatırlatmaktan ve paylaşmaktan çekinmeyin.
Format değişikliğine dair kısa açıklama: Küresel bağlamda yaşanan gelişmeler, çıkan haberler ve düzenlenen etkinlikler artık takip edilip üzerine ay ay bilgi verilecek düzeyi aşmaya başladı. Bu nedenle bilimsel etkinlikler ve özel alanlarla ilgili merak ettikleriniz gibi konuları konuşmak isteyenleriniz içinse Slack kanalımızı açık hale getirdik.
Katılmak isteyenler için link: https://join.slack.com/t/qturkey/shared_invite/enQtODcwOTY0MDE0NzQzLTEyNWFhYTI3NzJhMTYyOTVmYjFkZjViMDRjODRkMmExYzlkZWI0OGZiMDgyYTAyNTU4MDZiMGI1YjU0OTU0MjA
Ayrıca QTurkey olarak hazırladığımız bültenleri ve etkinlik duyurulamızı almak için aşağıdaki linkten mail listemize üye olabilirsiniz:
