2020 ve Okuduğum 44 Kitap
Şüphesiz 2020 bir çoğumuzun kafasında, yaşattığı acılarla kötü ve yıpratıcı bir sene olarak hatırlanacak. Ne yazık ki birçok insanın ve diğer canlıların afetlerde, salgınlarda ve savaşlarda yaşamını yitirdiğine tanık olduk. İçlerimizden bazıları yakınlarını, hatta ailelerini kaybettiler. Ancak yaşamın getirdiği tüm o acı ve ağır yüke rağmen geride kalan bizler için hayat devam ediyor. Şunu bilmemiz gerekir ki ne kadar acı ve felaket yaşasak da güzel haberler de beraberinde geliyor. Bu sebeple geleceğe umutla bakmak ve bireysel olarak dünyamızı daha iyi bir yere getirebilmek için gayretle mücadele etmemiz gerekiyor. Aynı zamanda çevremizi de bu mücadeleye ve bu dayanışmaya ortak edebilmeliyiz. Atalarımızın daha kötü zamanları atlatarak bizlerin refahı için çok daha fazla fedakarlıkta bulunduğunu göz ardı etmememiz gerekiyor.
Her yeni yıla umutla, heyecanla ve yeni kişisel hedeflerle başlasak da 2021’in de zorluklarla geçeceği aşikâr. Ancak bu zorlukları önceden kabullenip hedeflerimizi güncel tutarsak bunları daha rahat göğüsleyebiliriz. Açıkçası ben de bu zorlukları; yeni şeyler keşfederek, yeni deneyimler kazanarak ve elbette yeni okumalar yaparak göğüslemeye çabalıyorum. Şahsen ortaokuldan beri bir okuma listem var ve bu listenin çoğu, hayatımın bir döneminde yollarımızın kesiştiği insanların önerileri doğrultusunda şekilleniyor. Önerilen bu kitapları okudukça karakterimin de şekillendiğini ve hayatımın da farklılaştığını hissediyorum. Belki evet okuduklarımın çoğunu bir süre sonra unutuyorum ancak bir yerlerde etkisi sürmeye devam ediyor. Buna kesinlikle inanıyorum.
Ben de her yıl okuduğum kitapları ve bunlar hakkında kısa düşüncelerimi; yeni yılda daha fazla okumak isteyenler, okuma listesini güncellemek isteyenler veya yeni kitaplar keşfetmek isteyenler için liste halinde paylaşmaya başladım. Kim bilir, belki oluşturduğum bu liste vesilesiyle başka insanların da hayatına da olumlu bir etkim olur.
Listeye başlamadan önce izninizle, 2019 ve 2020’de okumuş olduğum kitaplarla ilgili birkaç istatistik paylaşmak ve kısa bir kişisel değerlendirme yapmak istiyorum.
Geçen sene yani 2019’da 52 haftaya 52 kitap sığdırarak sembolik hedefimi gerçekleştirmiştim. Bu sene özelinde herhangi bir okuma hedefi belirlemedim ancak listemde epey bir okumak istediğim kitap vardı. Keza 2020’de toplamda 44 kitaptan 13841 sayfa okumuşum. Ayrıca bir kitap başına da ortalama 315 sayfa okumuşum. 2019’deki okuma performansıma göre (52 kitaptan 14716 sayfa) yaklaşık %15 daha az kitap ve %6 daha az sayfa okumuşum.
Geçen seneye göre daha az okumamın birkaç farklı sebebi var. Özellikle pandeminin getirdiği karantina dönemiyle birlikte ben de evden çalışmaya başladım. Detaylara girmiyorum ancak gerçekten benim için çok stresli ve kötü bir dönemdi. Normalde iş için yolda geçirdiğim sürede, toplu taşımada/serviste uyumak ve müzik dinlemenin yanında kitap okumaya da bol bir zaman ayırırdım. Ancak evden çalışmayla birlikte bu rutinim tamamen bozulduğu ve işle ilgili daha yoğun bir dönemden geçtiğim için kitap okumaya daha az vakit ayırdım. Bu arada belki size saçma gelecek ama en çok kitabı askerdeyken okudum. Haziran ayında bedelli er olarak askerlik görevim sırasında bir ayda tam yedi kitap bitirdim. Yanımda getirdiğim kitaplar yetmedi, tertiplerimle de kitap takası yaptık. Gerçekten çok kültürel bir deneyimdi ve iyi ki de kamuflajın cepleri genişti.
Aynı geçen sene olduğu gibi bu sene de farklı türlerde birçok kitap okumaya çalıştım. Bu zaman zaman bir kurgu oldu, zaman zaman bir iş kitabı. Bazen sosyal bilimler bazen de tek bir türle sınırlandıramayacağım kitaplarla doldu hafızam. İşte 2020’de okuduğum tüm kitaplar ve birkaç cümleyle aklımda kalanlar:
1. Kendini Seç
2020’ye, Amerikalı seri girişimci, hedge fon yöneticisi ve podcast yayıncısı James Altucher’ın kişisel gelişim tadında kitabını okuyarak hızlı bir giriş yaptım. Normalde kişisel gelişim kitaplarına ön yargıyla baksam da geçmişi inişli çıkışlarla dolu kişileri dinlemek hoşuma gidiyor. Kitap, yaptığımız seçimlerle kendimize odaklanıp hayatta nasıl başarılı olabileceğimiz hakkında güzel anekdotlar sunuyor.
Yaklaşık 2.5 senedir vegan yaşamaya çalışan bir birey olarak inandığım değerler hakkında felsefi okuma yapmak, zihnimi beslemek hoşuma gidiyor. Özellikle çevremden gelen sorulara daha sağlıklı cevaplar verebilmek, veganizmi neden benimsemeleri gerektiğiyle ilgili daha iyi argümanlar sunabilmek için bu okumalar benim için çok önemli. Peter Singer’ın Hayvan Özgürleşmesi de bu ihtiyacımı karşılayan ve Hayvan Hakları Hareketi’nin tartışmalı rehber kitaplarından biri.
Hepimiz zaman zaman mutsuzluk hissediyoruz. Çünkü insanız ve dalgalanmalarımız oluyor. Pozitif psikolojinin en baba kuramcılarından Mihaly Csikszentmihalyi, (nasıl telaffuz ediliyor ben de bilmiyorum…) kitapta flow yani akış olgusunu tartışmaya açıyor. Mutluluk mekanizmasının nasıl çalıştığına ilişkin çok ciddi bilimsel araştırma ve yöntemlere dayandırdığı, kesinlikle okumanız gereken harika kitaplardan biri.
4. Ben, Kirke
Eski ekip arkadaşım sevgili Oğuzhan’ın önerisiyle okuduğum Madeline Miller’ın çok akıcı ve ilginç bir mitoloji romanı. Özellikle Yunan mitolojisine ve tarihe ilginiz varsa okurken çok keyif alacaksınız. Teşekkürler Oğuzhan!
Hepimiz hayattan beklentileri farklı ve hayatı yaşama yöntemi de farklı. Evrenin yaşı ile karşılaştırdığımızda aslında hiç de uzun olmayan ömrümüzü nasıl yaşamamız gerektiğiyle ilgili çeşitli konularda önerilerde bulunan David B. Agus’un çerez niyetinde kitabı.
Tarihin her dalını seven biriyim. Özellikle de Osmanlı tarihini. Ahmed Rasim, bu 2 ciltlik eserinde; Osmanlı padişahlarının hükümdarlık dönemlerini, tek tek yazılı kaynaklardan ve biraz da efsanelerden yararlanarak 19. yüzyıl bakış açısıyla anlatılıyor.
8. Sizin Memlekette Eşek Yok Mu?
Aziz Nesin… Hem yazdıkları hem de yaptıklarıyla Türkiye tarihinde çok konuşulan insanlardan biri. Özellikle kurduğu vakfın kaç genç üzerinde etki bıraktığı tartışılmaz. Aziz Nesin, en beğendiği yazılarını bilfiil seçerek vefat etmeden önce bu kitapta toplamış. Yine önerdiğim çok güzel kitaplardan biri.
Stefan Zweig’in ilk okuduğum kitabı. Bir doktorun yaşamın anlamsız olduğunu düşündüğü dönemde karşısına çıkan bir amok hastasıyla yaşadığı olayların anlatıldığı çerez bir kitap.
10. Ana Antoloji 1993
Bu kitabın hikayesi çok ilginç. Sokakta yürüdüğüm sırada evin yakınlarında çöpe atılmış bir şekilde bulduğum kitaplardan biri. Ana adlı eski bir derginin okuyucularının göndermiş olduğu şiir, öykü ve denemelerinin bulunduğu 1993 yılına ait bir dergi antolojisi. Sosyal medyanın olmadığı bir dönemi anlamak ve bugünü yorumlamak için çok ilginç bir okuma oldu.
Josh Kaufmanb’ın inanılmaz detaylı ve dolu bilgiler içerdiği adeta 2 senelik İşletme Yüksek Lisans’ındaki derslerin özetlerini paylaştığı iş/hayat kitabı. Ara ara kitaba bakıp bahsettiği kavramları incelemek ve uygulayarak bunları özümsemek gerekiyor.
Sıradaki, hepinizin bildiği Temel fıkralarının Ahmet Turhan Altıner tarafından derlendiği kitaplardan biri. Bu kitabı da yukarıda bahsettiğim çöpten bulmuştum. Özellikle pandemi döneminde biraz moral bulmak için çok iyi geldi. Teşekkürler kitabı çöpe atan insan.
13. Türkiye’de Kredi Kartı Uygulamaları
İşim gereği ödeme sistemleri ve teknolojileriyle ilgili ara ara okumalar yapıyorum. Ferudun Kaya ve Türkiye Bankalar Birliği desteğiyle dört senelik bir araştırma ve çalışma neticesinde hazırlanan eser, ödeme sistemleri ve kredi kartı dünyasıyla ilgili Türkiye’deki uygulamaları anlatıyor.
14. Otostopçunun Galaksi Rehberi-5 Kitap Bir Arada
Geldik Elon Musk’ın en sevdiği bilim kurgu kitabına… Douglas Adams’ın aynı isimli kendi radyo kanalındaki hikayeleri genişleterek kitaplaştırdığı kült bilim kurgu kitaplarından biri. Serinin diğer dört kitabı da yayınevi tarafından tek bir ciltte toplanmış ve ansiklopedi gibi bir bilim kurgu kitabı olmuş. Özellikle pandeminin olumsuz etkilerinden bir nebze uzaklaşmamı sağlayan harika bir eser. Milyarlarca yıllık evrende galaksiler arası nasıl otostop ile yolculuk edebilirsiniz? Hem de o kadar tehlike arasında…
15. Çöküş: Toplumlar Başarısızlığı ya da Başarıyı Nasıl Seçerler
Tüfek, Mikrop ve Çelik kitabından sonra Jared Diamond’ın okuduğum ikinci kitabı. Bu kitabı sadece bir tarih kitabı olarak kategorize etmek çok yanlış olacaktır. Jared Hoca, yaptığı araştırmalar sebebiyle bir dönem yaşamış olduğu birkaç farklı ülkeden çeşitli örneklerle, toplumların aldığı hatalı kararların onları nasıl bir çöküşe sürüklediğini anlatıyor. Özellikle tarih, sosyoloji, siyaset bilimi ve iktisat gibi sosyal bilimleri sevenler için kesinlikle okunması gereken harika kitaplardan biri.
16. Küçük Prens
Bilmeyenimiz yoktur Antoine de Saint-Exupéry’nin o küçük ama gönlü büyük prensi. Bu sefer sanırım 3. okuyuşum oldu. Her okuduğunuzda gerçekten farklı bir tat bırakıyor, farklı bir şeyler keşfediyorsunuz ve aydınlanıyorsunuz sanki hayata karşı. Okumadıysanız “mutlaka”larımdan biri.
Bu kitap da yine bahsettiğim çöpte bulduğum kitaplardan biri. Milli mücadele sırasında ve Cumhuriyet’in ilanından önce, Sovyetler Birliği ile yapılan telgraflar ve çeşitli belgeler derlenerek Atatürk’ün ve dönemin baş aktörlerinin komünizm hakkında düşüncelerinin paylaşıldığı Rasih Nuri İleri tarafından hazırlanan bir inceleme.
18. Ve… Sonraki Hayattan Kırk Öykü
Beyin ve Incognito kitaplarıyla bildiğimiz ve benim de favori yazarlarımdan biri olan David Eagleman’ın ölümden sonra yaşamla ilgili ironiler içeren ve hayal gücünü zorlayan öykülerin bulunduğu kitaplardan biri. Burada bir anekdotu paylaşmadan geçemeyeceğim. Kitabı anneme okuması için verdiğim bir dönem, beğenip beğenmediğini sorduğumda dini ironileri kastederek “Çok bize ters bir kitap ama sonunu da merak ediyorum.” demişti.
19. Bir İdam Mahkumunun Son Günü
Victor Hugo’nun daha 26 yaşındayken yazdığı, 19. yüzyıl giyotinle idam cezası furyasını eleştirerek anlattığı klasiklerden. Özellikle son dönemlerde ülkemizde de idam cezasının geri gelmesini isteyen bir kesimin olduğunu düşünürsek; bu kadar dramatik bir olayın, bu kadar basit bir şekilde savunulduğu görmek gerçekten üzücü.
20. Yaratıcı Tür
Yine David Eagleman’ın Anthony Brandt ile yazdıkları harika kitaplarından biri. Bu kitapta da beynin çalışma prensibi yaratıcılık ekseninde tartışılıyor. Altını bolca çizdiğim ve sayfa aralarına notlar yazdığım, tekrar tekrar okuyup üzerine düşünmek gereken kitaplardan biri.
21. Yükseliş: Krizdeki Uluslar İçin Dönüm Noktaları
Çöküş’ten sonra Jared Diamond’ın okuduğum 3. kitabı. Bu kitapta da Çöküş’te anlattıklarının tersine başarılı toplumların yaptıkları seçimlerle nasıl şahlandığını ve güçlendiğini hikayelerle hiç sıkmadan anlatıyor. Çöküş’ü okuduktan sonra bu kitabı da okumanızı kesinlikle tavsiye ederim.
22. Uğultulu Tepeler
Askerde okuduğum ilk kitap. Aynı zamanda Emily Bronte’nin yazdığı tek kitap. Filme de uyarlanmış İngiliz edebiyatının güzel klasik eserlerinden biri.
23. Azaltın, Sadeleştirin, Basitleştirin
Henry David Thoreau’nun yazdığı kitaplarda geçen ve nasıl yaşamamız gerektiğiyle ilgili üzerinde düşünülmesi gereken ve çağımızın ötesine seslenen aforizmalarının toplandığı güzel bir kitap.
Askerde okumak için fazla iddialı bir başlığı olsa da bir sorun yaşamadan kitabı bitirmeyi başardım. Henry David Thoreau, bu kitabında, özellikle vergi konusunu tartışıyor ve doğaya dönüp kendi kendine yetebilen bir insanın en güçlü muhalefeti yaptığını savunuyor.
Henry David Thoreau’nun en bilinen kitabı. Walden adlı bir göl kenarında ormanda yaşadığı iki yılını anlattığı, doğayla olan ilişkisini, kendini tanıma mücadelesini ve yaşama dair tüm düşüncelerini paylaştığı felsefi bir eser.
Yine Henry David Thoreau tarafından yazılan ve Walden gölüyle ilgili daha spesifik düşüncelerini anlattığı Walden kitabının ufak bir özeti tadında kitap.
Yaşamımın bir döneminde tarımla gerçekten ciddi şekilde uğraşmak istiyorum. Mümkünse en kısa sürede. Masanobu Fukuoka, yazdığı bu eserde doğal tarımın inceliklerine ve buna bağlı olarak yaşamımıza kattığı inanılmaz sonuçlara değiniyor.
28. Hippi
Paulo Coelho’nun kendi gençlik yıllarında yaşadığı bir seyahatten esinlenerek yazdığı bir hippi macerası. Koğuşta nöbetçi olduğum sırada bir günde bitirmiştim. Tadı damağımda kaldı.
29. Simyacı
Yine Paulo Coelho’nun en bilinen ve benim de ikinci kez okuduğum masalsı kitabı. Okumadıysanız listenizde olmalı.
Vegan doktor ve NutritionFacts.org adlı sitenin kurucusu Michael Greger’in bilimsel yayınlar ve araştırmalarla hastalıklardan nasıl korunabileceğimizi ve ümitsiz vakaları nasıl tersine çevirebileceğimizi anlattığı rehber niteliğinde kitabı.
CERN’de bir dönem görev yapmış Kerem Cankoçak’un parçacık fiziği, dünya, evren, bilim ve bilime bakış açımızı değerlendirdiği kısa ama dolu dolu kitabı. Çok ders çıkarılmalı söylediklerinden.
32. Kimsenin Bilemeyeceği Şeyler
Sinan Canan’ın bilim, din ve kaos ile ilgili birçok konuya değindiği, her satırında ayrı bir bakış açısı kazandığım kapsamlı kitabı.
33. Tutunamayanlar
Algılarımı zorlayan ve içinde kaybolup gittiğim Oğuz Atay’ın saykedelik ve kült romanlarından biri. Açıkçası ben beklediğim tadı alamadım ama hayata dair birçok derin sözler içeren hüzün dolu bir kitap. “-Elimde değil Olric. -Neyi efendimiz? -Elleri Olric, elleri…”
34. One Bullet Away: The Making of a Marine Officer
Size garip gelecek belki ama askerden dönmüş olmama rağmen militarizm kokan her şey hala ilgimi çekiyor. Generation Kill adlı 2008 yapımı mini bir dizi izlediğim sırada aslında bu dizinin aynı isimli bir kitaptan kurgulandığını öğrendim. O kitabı bulamadım ancak kitapta konusu geçen Teğmen Nathaniel Fick’in de ayrıca bir kitap yazdığını öğrendim. Fick, kendi kitabında deniz piyadesi olarak geçirdiği eğitim dönemini, Afganistan ve Irak işgalleri sırasında bulunduğu görevleri anlattığı sadece askerliğe yönelik değil, hayata dair de birçok dersin yer aldığı bir kitap kaleme almış. Kendisi Yüzbaşı rütbesini kazandıktan sonra ordudan istifa ederek Silikon Vadisi’nde bir teknoloji firması kuruyor. Gerçekten çok ilginç bir hayat serüveni.
35. Ekonominin Bitiş Düdüğü ve Başlama Vuruşu
Çok sevdiğim ekonomi yorumcusu Atilla Yeşilada FÖŞ’ün okuduğum 4. kitabıydı. Kendisini Youtube kanalını iki senedir takip ediyorum. Sayesinde ekonomi ve mizahla ilgili çok şey öğrendim. Bu kitapta da 2020 Dünya ve Türkiye ekonomisiyle ilgili düşünce ve öngörülerini yine abartısız olarak anlatıyor.
36. Minimalizm Anlamlı Bir Yaşam
Netflix’teki belgesel ile tanıdığımız Joshua Fields Millburn ve Ryan Nicodemus’ın beyaz yaka kariyerlerini geride bırakıp minimalist bir hayata geçiş sürecini anlattıkları ve hayatı anlamlandırma çabamıza güzel anekdotlarla değinerek fayda sağlayan bir kitap. Tekrar tekrar okuyacağım bir rehber niteliğinde adeta.
37. Minimalizm Geriye Kalan Her Şey
Joshua Fields Millburn ve Ryan Nicodemus bu kitaplarında da minimalizmi benimserken yaşadıkları anılarını topladıkları çok samimi bir kitap. Üstteki kitaptan sonra bu kitabı da beğeneceğinize eminim.
38. Hikayesi En Bol
Bir saç stiline bile ismini vermiş Bonus markasının nasıl bu günlere geldiğini eski Garanti Bankası Ödeme Sistemleri Genel Müdürü Mehmet Sezgin’den dinliyoruz. Sadece ödeme sistemleri sektörü özelinde değil, herkes için liderlik, ekip kurma ve hayata dair birçok dersler barındırıyor kitap.
Haruki Murakami’nin beni çok etkileyen ve aynı zamanda okuduğum ilk kitabı. Bu kadar kitabı yazmasının ardındaki ana nedenlerden biri olan koşu sporuyla ilgili bakış açılarını yansıttığı otobiyografi niteliğinde bir kitap.
40. Sol Ayağım
Ortaokulda edebiyat hocamın önerdiği ilk kitaplardan biriydi ancak bir türlü okuyamamıştım. Kısmet bu seneyeymiş. Christy Brown’ın kendi öz yaşam öyküsünü anlattığı ve zaman zaman duygulandıran ve bolca ilham veren kitabı. Çok akıcıydı ve bir günde bitirdim.
41. Çöl Savaşları
José Emilio Pacheco’nun Meksika’nın sosyal sorunlarını, bir gencin bakış açısıyla ve onun platonik aşk hikayesinin ekseninde anlatan oldukça kısa ama güzel bir roman.
Bu kitabı, üniversitede BUS102 — Girişimcilik dersinde sayın Ahmet Murat Fiş tavsiye etmişti. İyi ki de etmiş. Altını bol bol çizdiğim kitapta, Eric Ries özellikle Toyata’nın Yalın Üretim modelinden esinlenerek ve yaşadığı çeşitli girişimcilik serüvenlerinden yola çıkarak geleceğin yeni girişimcilik kuramını ve yöntemlerini bizlerle paylaşıyor.
Hayvan hakları hareketiyle ilgili okuduğum en kapsamlı ve aydınlatıcı kitaplardan biri oldu. Daha öncesinde veganlık ile ilgili birçok kitap okumuştum ancak konunun tarihsel, kültürel ve felsefi yönlerini Gary L. Francione kadar bu derece isabetli yorumlayan ve argümanlaştıran başka bir kitap daha yok sanırım. Şu an maalesef yeni basımı yok ve sahaflarda da çok fahiş fiyata satılıyor ancak isteyenlere pdf halini paylaşabilirim.
44. Antarktika Herkesin Antarktika Kimsenin
Özyeğin Üniversitesi Sinema Kulübü (CineOzU) vesilesiyle tanıştığım arkadaşım ve Antarktika’ya da giderek 7 kıtaya ayak basan en genç Türk unvanını alan Barkın Özdemir’in hayallerinin peşinden koşmak için ne kadar emek verdiğinin çokça şahidi oldum. Seyahate, paylaşmaya olan tutkusu ve samimi diliyle Antarktika kıtasına yaptığı yolculuğu çok etkileyici bir kitaba dönüştürmüş. Okurken ben de adeta kendimi orada hissettim. Ayrıca Antarktika hakkında birçok bilgi de öğrenmiş oldum. 2020’yi özellikle böyle bir kitapla bitirmek benim için çok manidar oldu. Tebrikler ve teşekkürler Barkın. Kalemine ve cesaretine sağlık.
Uzun bir yazı oldu biliyorum. Bu listeyi hazırlarken ve düşüncelerimi paylaşırken yoğun bir çaba sarf ettim. Benim için okuduğum kitaplarla bir 2020 özeti oldu bir yandan. Umarım siz de yeni yılda bolca okuyabilir ve üzerine düşünüp hayatınızı ve başkalarının hayatını şekillendirebilirsiniz. Herkese sağlıklı ve huzurlu bir yıl geçirmeyi diliyorum.
Bu yazı ilk olarak berkustunel.com sitesinde yayınlanmıştır. Yazıyı beğendiyseniz yandaki 👏 ‘a istediğiniz kadar tıklayabilir ve yazının diğer insanlara ulaşmasına daha fazla katkıda bulunabilirsiniz. Yazı ve konu hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda belirtirseniz beni çok memnun edersiniz. Sonuna kadar okuyan herkese çok teşekkür ederim.
Benimle berk.ustunel@gmail.com adresinden veya aşağıdaki kanallardan iletişime geçebilirsiniz:
Ayrıca diğer yazılarıma aşağıdan ulaşabilirsiniz:
