Ne Okumalı: 50 Soruda Evrim — Çağrı Mert Bakırcı
Her pazar devam ettirmeye çalıştığımız ve her yeni yazısıyla yeni bir bakış açısından bakmamızı sağlayarak kitapları ele aldığımız “Ne Okumalı” serimizde bu hafta inceleyeceğimiz kitap; Evrim Ağacı oluşumuyla da oldukça tanınan Çağrı Mert Bakırcı tarafından kaleme alınan 50 Soruda Evrim kitabı olacak. Özellikle kapsamı geniş ve karmaşık olan doğa bilimleri alanında, daha basitleştirilmiş içerikler üreterek bilime hizmet eden Evrim Ağacı ve bu gibi kitaplarıyla Çağrı Mert Bakırcı, bu bağlamda oldukça kıymetlidir. Kesinlikle incelenmesi gerektiği kanaatindeyim.
Aslında hepimizin farklı açılardan ve farklı biçimlerde sıklıkla sorguladığı bir durumdur: İnsanlar nasıl ve neden var oldu?
İşte, henüz neden var olduğumuz konusuna bilim net bir açıklama getiremezken, bu soruyu daha ziyade felsefe ve din ele almaktadır. Özellikle varlık felsefesi alanında, daha önceki yazılarımızda da değindiğimiz varoluşçuluk, kadercilik ya da dinsel olarak Maniheizm, Budizm, İslam bu soruya farklı yanıtlar verebilmektedir.
Bununla birlikte, dinler, insanın neden var olduğunu hikayevari bir şekilde açıklarken, tezlerine uygun nitelikte bir varoluş süreci de ortaya koyar. Ancak bilim, özellikle evrimsel biyoloji alt dalı, bu konuda çok net gerçeklikler ve süregelen bir yapı çıkarabilmeyi başarmıştır. Dolayısıyla Evrim Teorisi derken kastettiğimiz aslında “komplo teorileri” bağlamında kötü bir üne sahip “teori” anlamında değil, aksine sistematik olarak yanlışlanması yapılmış ve doğru tabirle, geriye kalan, yanlışlanamamış gerçekliklerin oluşturduğu genel bilimsel yapıdır.
Haliyle, süreklilik arz eden fosiller, farklı işlevsiz uzuvların farklı canlılarda hala bulunuyor olması ve tüm bunların ışığında biyoljik ve antropolojik olarak getirilen açıklamaların tümü, Evrim Teorisi’ni meydana getirmektedir.
Bu doğrultuda yapılan en büyük hatalardan biri de, kanaatimce, “Evrime inanmak” ya da “Evrimciler — Yaratılışçılar” ayrımına gitmek olmaktadır. Zira, nasıl ki suyun deniz seviyesinde 100 C derecede kaynayacağı ya da parayı havaya attığınız zaman yere düşeceği “inanmak” meselesinden hariç var olan gerçekliklerse, Evrim de aynı nitelikte bir bilimsel gerçekliktir.
İşte bu bağlamda, gerek bilimsel teori ile “teori” arasındaki farkın açıklanması, gerek Evrim Teorisi’nin ortaya çıkış sürecinin kronolojik olarak incelenmesi gibi birçok farklı ve kapsamlı açıdan Çağrı Mert Bakırcı’nın eseri oldukça başarılı diyebiliriz.
En temelde ele alınan başlıklar şu şekildedir;
- Evrim nedir?
- Evrim neden doğru?
- İnsan Evrimi
- Kimi Felsefi Sorular
Bununla birlikte kendisi kaynaklarını gösterirken aynı zamanda konuyla ilgili daha kapsamlı okumalar yapabilmemizi sağlayarak diğer isimlere de değinerek aslında çalışmasındaki samimiyeti ve bu anlamda kendini geliştirmek isteyen kimselerin derinleşmesine fayda sağlama isteğini sergilemektedir.
Bu başlıkların yanısıra 50 soru dahilinde ele alınan alt başlıklar da Evrim Teorisi konusuyla ilgili oldukça ilgi çekici ve okuyucuyu kitaba bağlayan nitelikte:
- Evrim “sadece bir teori” midir; ispatlanmamış mıdır?
- Evrimin kanıtları nelerdir?
- Evrim, evrenin var oluşunu nasıl açıklar?
- Evrim her şeyi tesadüfle mi açıklar?
- Evrimi öğrenmek ne işimize yarar?
- Evrim, Tanrı ve/veya dinleri çürütür mü?
- Darwin, ırkçı ve Türk düşmanı mıydı?
- Sadece evrime dayalı bir yaşam görüşü hayatı anlamsız ve boş kılmaz mı?
Kendimizi anlamlandırmamız, bedenimizi anlayabilmemiz, öğretimsel süreçte dini ve toplumsal mitlerle açıklanan ancak gerçekliği olmayan durumların psikolojik etkilerinden sıyrılarak sağlıklı bir karakter yapısı sergileyebilmemiz adına Evrim Teorisi’ni ve evrimsel süreçte nerede olduğumuzu, nasıl bir sürecin sonucu bu noktaya geldiğimizi anlamlandırmamız oldukça mühimdir.
Bu bağlamda Çağrı Mert Bakırcı’nın Babür Erdem ve Güngör Budak ile oluşturdukları, popüler bilim oluşumu Evrim Ağacı, hem evrimsel bağlamda hem de ilgili bilimsel alanlarda herkesin anlayabileceği nitelikte içerikler üretilmesini sağlayarak aslında oldukça ehemmiyetli bir çalışma sergilemektedir.
Bu bağlamda Bakırcı’nın hem bu yazımızda incelediğimiz 50 Soruda Evrim Teorisi hem de Şüphecinin El Kitabı, Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı ve Evrim Kuramı ve Mekanizmalar eserleri oldukça kıymetli içeriklerdir.
Teknik Bilgi
Kitabın basım haklarını 7 Renk Basım adında bir şirket elinde bulundururken, baskı olarak Topkapı — İstanbul’da bulunan Berdan Matbaası kullanılmıştır. Sayfa tasarım Baha Okar ve kapak tasarımı Candemir Basan tarafından tasarlanmış yayıma hazırlama ise Nalan Mahsereci tarafından gerçekleştirilmiştir. Kitap toplamda kaynakça dahil 285 sayfadan oluşmaktadır. Bunun yanısıra, “50 Soruda” başlığıyla hazırlanan serinin 19. kitabı olarak basılmış ve “Bilim ve Gelecek Kitaplığı” serisinin de 66 sayılı eseridir. “50 Soruda” serisi ayrıca “50 Soruda Yapay Zeka — Cem Say” ve “50 Soruda Görelilik Kuramı — İbrahim Semiz” gibi eserleri de barındırmaktadır.
Pazar günleri düzenli bir şekilde yayınlamayı hedeflediğim “Ne Okumalı” serimizin bu yazısında Çağrı Mert Bakırcı tarafından kaleme alınmış, Evrim Teorisi’ni popüler bilim çalışmaları dahilinde herkesin anlayabileceği sorulara indirgeyerek ele alan 50 Soruda Evrim eserini inceledik. Umarım beğenmişsinizdir!
Serimizin diğer yazılarına aşağıdaki bağlantılardan erişebilirsiniz;
- Ne Okumalı: Işık Bahçeleri — Amin Maalouf
- Ne Okumalı: Yurttaş için Medeni Bilgiler — Mustafa Kemal Atatürk
- Ne Okumalı: Yalnız Gezgin — Jack Kerouac
- Ne Okumalı: Dörtlükler — Ömer Hayyam
LinkedIN üzerinden de Stoacılık çerçevesinde kaleme aldığım yazılara erişmek için benimle bu bağlantı üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
