Türkiye Girişim Ekosistemi 2021 Değerlendirmesi
2021'in bitmesi ve verilerin derlenmesiyle bazı kurumlar Türkiye girişim ekosisteminde geçtiğimiz yıl neler olduğunu açıklayan raporlarını yayınladılar. Ben bu yazımda Startup Centrum’un raporunu özetlemeye ve değerlendirmeye çalışacağım. Raporun aslına buradan ulaşabilirsiniz.
Öncelikle 2021'de 323 girişimimiz 964 yatırımcıdan toplamda 1 milyar 557 milyon $ yatırım aldılar. Tüm bu sayılar bugüne kadarki rekorlarımız! Tabi ki bu yatırım tutarının büyük bir miktarı Getir ve Dream Games’ten geliyor. Gidecek daha çok yolumuz olsa da bu rekorlar çok ümit verici.
Sektörel Bakış
Yatırım adedine göre en çok yatırım alan sektörler: oyun(54), yapay zeka (47), veri & analitik (39). Hiç şaşırtıcı değil! Veri analitiğini biraz daha derinlemesine incelediğimizde tarım, finans, spor ve tedarik zincirinin alt kırılımlar olduğu belirtilmiş. Sağlık alanı da pandemi ile gelişmeye devam ediyor, 2020'de 10 sağlık girişimi yatırım almış, 2022'de ise 22. Raporda belirtilmemiş ancak bu girişimlerin çoğunun dijital sağlık alanında çalıştığını tahmin ediyorum.
İlk 3 Girişim
En çok yatırım alan şirketlerin başında tabi ki Getir geliyor: 983 Milyon $ . Getir’in ismini bu sene açıldığı ülkelerle, satın aldığı daha küçük startuplarla çok duyduk ve 2022'de de duymaya devam edeceğiz gibi duruyor. Türkiye’nin en hızlı unicorn olan şirketi Dream Games ise ikinci sırada, 205 Milyon $ yatırım aldı. Üçüncü sırada ise en çok yatırım alan (30 milyon $)fintech startupımız Colendi geliyor.
Şehirlerimiz
Türkiye’nin şehirlerine baktığımızda tabi ki İstanbul 254 yatırım adedi ve 939 Milyon $ yatırım tutarı ile 1. sırada. İkinci ve üçüncü ise Ankara ve İzmir. Raporda Anadolu’dan yatırım alan girişimlerimizin (özellikle oyun girişimleri) sayısının her gün arttığı da belirtilmiş. Zorlu Holding kurum içi girişimcilik programı Parlak Bi’ Fikir neticesinde kurulan üç girişimin ikisinin İzmirde, birinin ise Manisa’da kurulmuş olduğuna da raporda yer verilmiş.
Girişim Aşamaları
Aşamalara göre yatırımlar incelendiğinde ise, her sene olduğu gibi bu sene de tohum aşamasındaki girişimlerin tüm yatırımların en büyük yüzdesini aldığını görüyoruz (yaklaşık %87 ve 622 Milyon $). Türkiye’deki tohum aşamasındaki girişimlerin yatırımcılarının coğrafi dağılımı incelendiğinde, Türkiye’den sonra 18 yatırım ile ABD, 5 yatırım ile İngiltere ve 4 yatırım ile Almanya geliyor. Bu girişimlere 537 melek yatırımcı yatırım yaparken, 46 VC, 41 şirket ve 21 CVC yatırım yapmış. Erken aşamada ise 43 girişime 417 Milyon $ yatırım yapılmış, ileri aşama ise 2 girişim 428 Milyon $ yatırım almış.
Kitlesel Fonlama
2021'de paya dayalı kitlesel fonlamayla alakalı hukuki düzenlemelerin gelmesiyle beraber, 15 şirket SPK’ya başvuru yaptı ancak şu an sadece Fon Bulucu üzerinden aktif kampanyalar yapılıyor. Mayıs 2021'den beri kampanya açan 20 startuptan 18'i Fon Bulucu üzerinden 2,06 Milyon $ fonlanmış, bu girişimlerin 6'sına Fon Bulucu GSYF’si üzerinden kendisi de yatırım yapmış. Kitlesel fonlanan girişimlerin 4'ü AR/VR, 4'ü eğitim, 2'si oyun, 2'si yapay zezka, 2'si ise yiyecek-içecek alanında hizmet veriyor. Kitlesel fonlamayla alakalı daha detaylı bilgi almak için bu ve bu yazılarımı okuyabilirsiniz.
Yatırımcı Tipleri
Yatırımcı tipleriyle alakalı ise ilginç bulduğum noktaları paylaşacağım: Norveç ve Avusturya’dan birer CVC, Birleşik Arap Emirliklerinden 3, Kanada’dan 1, Singapur’dan 1 VC, Vietnam’dan 2, Japonya’dan 1 şirket, Suudi Arabistan’dan 1, Katardan 1 yatırım ofisi, Hong Kong ve Çinden birer PE, Türkmenistan’dan 2, Mısır’dan 1 melek yatırımcı girişimlerimize yatırım yapmış.
CVC’lerden 23 yatırım ile Alesta, melek yatırım ağlarından 22 yatırım ile Keiretsu Forum, VC’lerden 15 yatırım ile Techone, yatırım ofislerinden 9 yatırım ile Ludus Girişim Stüdyosu, hızlandırıcı fonlarından 8 yatırım ile Games United, kalkınma ajanslarından 4 yatırım ile Ankara kalkınma ajansı öne çıkıyor.
Kurucu Ortaklık Durumu
Yatırım alan girişimlerin kurucu ortakları incelendiğinde, girişimlerin %16,5'unda en az bir kadın ortağın bulunduğu görülüyor. Malesef bu oran geçen seneye göre azaldı, umalım ki 2022'de daha iyi bir tablo çizebilelim. ek olarak, 113 girişim 1 kurucu ile kurulmuş (yatırımcılar için oldukça riskli bir durum bence), 121 girişim ise 2 kuruculu. Kurucuların eğitim düzeyi incelendiğinde ise, 366 kişinin mühendis olduğu görülüyor. 343 kişi lisans mezunu iken, 187'si ise yüksek lisans mezunu. Kişilerin mezun oldukları üniversiteler incelendiğinde ilk üçte Boğaziçi, ODTÜ ve İTÜ geliyor.
Oyun Sektörü
Raporun son bölümünde parlayan yıldızımız oyun sektörüne özel bir bölüm açılmış. 2021'in her haftası en az 1 oyun girişimi, toplamda ise 54 oyun girişimi yatırım almış. Yatırım miktarı ise 266 Milyon $! Daha önce de bahsettiğim gibi 205 Milyon $’lık kısmı Dream Games’ten geliyor.
51 oyun girişimi tohum aşamasındaymış. Toplamda 115 kurucu ortağın sadece 5'i kadınken, 2 kurucu lise öğrencisi, 11 kurucu lisans öğrencisi, 4'ü ise yüksek lisans öğrencisiymiş.
Oyun girişimlerinin 40'ı mobil, 2'si pc ve mobil; 22'si hypercasual, 10'u casual, 4'ü bulmaca türünde oyunlar üretiyor.
Detaylar için raporun aslını incelemeyi unutmayın, sorularınız ve görüşleriniz için bana LinkedIn hesabımdan ulaşabilirsiniz. Mediumdaki diğer yazılarımdan bazıları:
