Litho: schilder & tekentechnieken

Melanie van Norden
Samenvattingen Vrije Grafiek
5 min readNov 6, 2016

Bij steendrukken moet een steen worden geschuurd. Vervolgens kan de steen worden betekend of beschilderd. De eerste en tweede preparatie volgen. Waarna de de steen ten slotte kan worden afgedrukt.

Lees op welke manieren je op je steen kunt tekenen:

Tekenen doe je eigenlijk altijd in zwart, drukken kan in kleur

Tekenen op je steen betekent eigenlijk tekenen met vet. Om te zorgen dat je ziet wat je hebt getekend heeft dit vet een kleurtje (zwart). Je steen beteken je altijd met zwart. Afdrukken kan vervolgens in verschillende kleuren.

Teken met krijt:

Litho krijt is te krijgen in 6 verschillende hardheden. Elke hardheid bevat een andere hoeveelheid vet. Daardoor kun je verschillende tinten grijs en zwart krijgen.

  • Litho 0: extra zacht
  • Litho 1: zacht
  • Litho 2: middel
  • Litho 3: hard
  • Litho 4: extra hard
  • Litho 5: copal

Tekenen met inkt:

Je kunt op je steen tekenen door gebruik te maken van een kroontjespen en litho inkt. Alle lijnen zijn dan even zwart en even dik. Je kunt in donker en licht variëren door lijnen dichter op elkaar te zetten.

Teken met carbonpapier:

Carbonpapier is ook vet. Je kunt daardoor ook op je steen tekenen met carbonpapier. Gebruik hiervoor een balpoint en carbonpapier. Let op; elke lijn is hierdoor even dik en dus even zwart.

Schilderen met Tusche op je steen:

Je hebt verschillende merken Tusche. Door deze soorten op te lossen in een bepaalde ‘drager’ krijg je verschillende schildertechnieken, elk met een eigen uitstraling.

  • Merk Charbonnel gecombineerd met gedemineraliseerd water als drager;
  • Merk Charbonnel gecombineerd met wasbenzine als drager;
  • Merk Stones Crayons Paste Tusche gecombineerd met gedemineraliseerd water als drager;
  • Merk Stones Crayons Paste Tusche gecombineerd met wasbenzine als drager;
Tusche (Charbonnel met gedemineraliseerd water) — links = nat, rechts = opgedroogd

Craquelé effect; Schilderen met gedemineraliseerd water als drager

Los de tusche op in gedemineraliseerd water. Experimenteer met de hoeveelheid tusche die je nodig hebt om het gewenste effect te krijgen. Door gedemineraliseerd water te gebruiken (in plaats van gewoon water) zorg je dat de tusche harder gaat craqueleren. Dit zorgt voor een mooi effect. Schilder niet met je kwast maar duw je ‘plasje’ voort. Blaas nooit tegen een plasje met tusche als je voor een craquelé effect gaat. Dan krijg je namelijk niet meer het mooie craquelé effect;

Craquelé effect; Schilderen met wasbenzine als drager

Net als tusche oplossen in gedemineraliseerd water kun je tusche ook oplossen in wasbenzine. Hierdoor krijg je wel een ander effect. Experimenteer hierbij ook met de hoeveelheid wasbenzine en tusche.

Tekenen met alcoholstift cq permanent marker:

Het is mogelijk om met een permanent marker (alcohol stift) op je steen te tekenen. Permanent marker is gemaakt van de huid van kevertjes die zijn opgelost in gellak. Doordat de lak is opgelost in alcohol drogen ze snel.

Het tekenen met een permanent marker of alcoholstift is een snelle techniek omdat er geen preparaties nodig zijn en je na het tekenen direct kunt drukken. Daardoor is de techniek ook erg geschikt om ‘bij te tekenen’ op een steen die al geprepareerd is en net wat extra’s nodig had.

Als je tekent met een gekleurde stift (ipv zwart) dan kun je goed zien of de peninkt op alle delen van de tekening even goed pakt. Let op: alle lijnen zijn wel even zwart! Plus, het is misschien mogelijk dat de kleur van de permanent marker te zien is op je afdruk. Probeer dit uit met je eigen permanent marker.

  • Teken wat je wilt met permanent marker
  • Zorg dat de inkt goed droog is (gebruik de wapper)
  • Talk de tekening en steen zodat de gom beter contact kan maken met de tekening
  • Zet een dunne laag zoete gom op
  • Laat de zoete gom drogen
  • Maak de steen nat en haal zo de gom weg
  • Rol de steen in met peninkt, gebruik hiervoor de leren rol
  • Mocht de peninkt nog niet genoeg hechten op de permanent marker; gebruik dan bitumen om de tekening nog iets vetter te maken;
  • Rol de steen vervolgens in met drukinkt
  • Druk de steen af

Opletten geblazen

  • Gedemineraliseerd water lost gom op;
  • Blaas nooit tegen een plasje met tusche als je voor een craquelé effect gaat. Dan krijg je namelijk niet meer het mooie craquelé effect;
  • Gebruik aparte penselen voor tusche met wasbenzine en tusche met gedemineraliseerd water. Meng dit niet door elkaar.

Dit is een samenvatting van lessen Vrije Grafiek gegeven op de Academie in Arendonk, België. De docent is Joris Martens.

--

--

Melanie van Norden
Samenvattingen Vrije Grafiek

Melanie is co-founder of the #startup Embrosa. She believes in local entrepreneurship, is together with her Bart, she loves motorcyles, cars and art.